Π Ε Σ Α Μ Ε Σ Ε Μ Ε Λ Α Γ Χ Ο Λ Ι Α

      Π   Ε   Σ   Α  Μ   Ε      Σ   Ε      Μ   Ε   Λ   Α   Γ   Χ   Ο   Λ   Ι   Α

Μας φάνηκαν σαν  καινούργια αυτά που αποκάλυψε μιά έρευνα που έγινε ανάμεσα στους νέους της ευρωπαϊκής ζώνης, μιάς από τις πιό προηγμένες από κάθε  άποψη - και οικονομική πρωτίστως - περιοχές  του σημερινού  κόσμου. Εντύπωση  μεγάλη έκαναν  τα αποτελέσματα της έρευνας αυτής, και αυτοί που τα άκουσαν, έδειξαν ότι  δεν είχαν ιδέα για  το τί συμβαίνει σήμερα με  τους νέους  ανθρώπους. Και  ειδικά με τους  ανθρώπους της δικής  μας περιοχής, που είναι από τα πιό παλιά μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης των εικοσιεπτά χωρών.

Μά γιατί δημιουργήθηκαν αυτές οι εντυπώσεις, θαρρρείς  και δεν ξέραμε το τί συμβαίνει στα γύρω μας, εδω στον περίγυρό μας, στα  σπίτια μας, στους  δρόμους μας, στις πόλεις μας ; Δεν ακούμε τί  μας λένε τα δελτία ειδήσεων  που τα επαναλαμβάνουν συνεχώς και αδιαλείπτως κάθε μέρα ; Είμαστε τόσο τυφλοί και τόσο κουφοί, ώστε να μην  παίρνουμε χαμπάρι για το τί γίνεται εδώ δίπλα μας, εδώ κοντά μας ; Φαίνεται ότι έτσι είναι τα πράγματα, ότι εθελουφλούμε και δεν ξέρουμε τί μας γίνεται, αυτό συμβαίνει.

Και νά τί αποκάλυψε η έρευνα αυτή που έγινε μάλιστα σε  μεγάλο αριθμό ατόμων, όπως άλλωστε πρέπει  να γίνονται οι  λεγόμενες δημοσκοπήσεις, αυτές  που δείχνουν  τις προτιμήσεις των ανθρώπων, τις ιδέες τους, τον τρόπο με τον οποίο βλέπουν τα πράγματα. Εδειξε λοιπόν, ότι η  πλειοψηφία των  νέων της περιοχής  μας, της  χώρας μας  και όλων των  διπλανών Μεσογειακών χωρών και λιγότερο των χωρών  της Κεντρικής και  της Βόρειας Ευρώπης, παρουσιάζουν μιά άσχημη ψυχολογία. Δεν έχουν καθόλου καλή διάθεση, δεν αισθάνονται καλά όπως θα έπρεπε να αισθάνονται σαν νέοι  άνθρωποι. Που κανονικά θα  έπρεπε να βλέπουν τη ζωή με μεγαλύτερη αισιοδοξία από ότι οι μεγάλοι και οι ηλικιωμένοι  που έχουν περάσει από πολλές δυσκολίες, που  αναγκαστικά τους κάνουν  να είναι αρκετά  απαισιόδοξοι. Δυσκολίες και αναποδιές που κανονικά δεν θα έπρεπε να παρουσιάζονται στις μικρές ηλικίες.

Και όμως αυτό  συμβαίνει. Από  τα πρώτα κι΄όλας βήματά τους  μέσα στον  κόσμο αυτό, νοιώθουν ότι  είναι δυστυχισμένοι, ότι η ψυχολογική  τους κατάσταση βρίσκεται πολύ χαμηλά. Ότι αυτά που βλέπουν τριγύρω τους δεν είναι καθόλου όμορφα, ότι τους προκαλούν συναισθήματα ποτισμένα με απαισιοδοξία. Ότι τίποτε δεν πάει καλά, ότι όλα πάνε προς το χειρότερο, ότι οι ίδιοι αυτοί οι νέοι δεν έχουν οράματα, τέτοια  που πάντοτε είχαν τα άτομα αυτών των ηλικιών. Ότι βλέπουν ζοφερή την κατάσταση.

Πρόκειται για το εξήντα  οκτώ τοις εκατό  των νέων, αυτό  τουλάχιστον  το ποσοστό παρουσίασε η έρευνα  αυτή. Ένα τόσο μεγάλο  ποσοστό των  νέων ανθρώπων να είναι στα πρόθυρα της κατάθλιψης, έστω και μιάς ελαφράς μορφής ; Το πράγμα φαντάζει  εξωπραγματικό, αλλά τα νούμερα αυτό λένε, κι αυτό που λένε θα πρέπει να το δεχτούμε  σαν αλήθεια, να μην απορρίψουμε  τα συμπεράσματα  σοβαρής εργασίας  σαν κι αυτή που  έγινε από  υπεύθυνους και ειδικούς σε τέτοια θέματα ανθρώπους.

Το έχω δηλώσει πολλές φορές  και δεν βλάπτει  να το ξαναπώ ακόμα μιά φορά. Δεν μπορεί να γίνει τίποτε απολύτως χωρίς να υπάρχει  λόγος, αληθινή  αιτία. Το  λατινικό ρητό  « n i h i l  f i t        s i n e   c a u s a » - τίποτε δεν γίνεται χωρίς αιτία - είναι παγκόσμιος νόμος, ισχύει σε οτιδήποτε γίνεται  όχι μόνοι στο δικό  μας κόσμο, αλλά  σε ολόκληρο το  σύμπαν. Λοιπόν, για να υπάρχει αυτή η ανώμαλη κατάσταση - πρωτοφανής στα χρονικά - υπάρχει λόγος ή και λόγοι πολλοί. Και  θα πρέπει να γίνει έρευνα  από κάποιους  ειδικούς που θα  αναλύσουν την κατάσταση και θα αποκαλύψουν τις αιτίες της.

Δηλώνω εξ αρχής  ότι δεν  είμαι ψυχολόγος ούτε  κοινωνιολόγος, επομένως  δεν είμαι σε  θέση να αποκρυπτογραφήσω  τους λόγους που  προκαλούν την  άσχημη αυτή κατάσταση στη νεολαία. Καθώς όμως δεν  μπορώ να βρώ  κάποιον ειδικό πάνω σε θέματα ψυχολογίας ή κοινωνιολογίας, πειράζει  να κάνω μιά απόπειρα  να προσεγγίσω  το θέμα, αν και  νομίζω ότι τα  συμπεράσματα στα οποία μπορεί να καταλήξω, μάλλον  θα είναι  εντελώς  ευπρόσβλητα από τους ειδικούς. Που θα δώσουν τις δικές τους ερμηνείες στο φαινόμενο.

Μιά από τις ρίζες του φαινομένου αυτού μπορεί να ξεκινά μέσα από την οικογένεια. Γνωστή είναι η κατάσταση  που επικρατεί σήμερα στις ευρωπαϊκές και βορειοαμερικανικές οικογένειες. Κάμνουν παιδιά - όσοι κάμνουν  βέβαια - και κατόπιν  παύουν οι πολλοί από αυτούς  να ασχολούνται μ΄αυτά. Να δίνουν κάποιες κατευθυντήριες  γραμμές, κάποια  προπαίδεια για τη ζωή που έρχεται μπροστά τους.΄Αλλά είναι  τα ενδιαφέροντά  μας - λένε -  με τα παιδιά θα ασχολούμαστε τώρα. Θα βρούνε μοναχά τους το δρόμο τους.

      Τον βρίσκουν όμως ; Μερικά, ίσως αρκετά από αυτά, μπορεί να τον βρίσκουν. Εχουν κάποια έντονη κλίση προς έναν τομέα, τα γράμματα, τη μουσική ή κάποια  άλλα ενδιαφέροντα, και τότε είναι σίγουρο ότι δεν θα παραστρατήσουν στο δρόμο τους. Για άλλα όμως - για πολλά μάλλον - δεν υπάρχουν αυτά τα ειδικά  ενδιαφέροντα. Πολύ μεγάλη  πιθανότητα έχουν να παρουν άλλα παραδρόμια, άλλα  μονοπάτια που οδηγούν  σε ανεπιθύμητες  κατευθύνσεις, σε λάθος πορείες. Βρίσκουν στο δρόμο τους κάποιες ουσίες που τους φέρνουν σε μιά ευχάριστη ψυχική κατάσταση, κάποιες παραβατικότητες, και τότε πάνε όλα στραβά. Και ίσως τότε βλέ-πουν και οι γονιοί τους ότι δεν πήραν κάποια μέτρα από πρωτύτερα, πριν να είναι αργά.

Ελεγε ο Οσκαρ Ουάϊλντ, ο μεγάλος Ιρλανδός θεατρικός συγγραφέας ( που του άρεζαν ιδιαίτερα οι όμορφοι νεαροί και όχι οι νεαρές όπως θα ήταν το  φυσικό ), τα παρακάτω : « Στην αρχή τα παιδιά αγαπούν τους γονείς τους. Υστερα  από λίγο, τους  κρίνουν. Πολύ σπάνια - ή ίσως ποτέ - τους συγχωρούν ». Αν έτσι  έχουν τα πράγματα  και δεν είναι λάθος η σκέψη του Ιρλανδού, ποιά πράγματα  θα συγχωρήσουν τα παραστρατημένα παιδιά της εποχής μας στους γονιούς τους ; Την αμέλεια  που έδειξαν τα πρώτα και κρίσιμα χρόνια τους ; Την έλλειψη ορθής διαπαιδαγώγησης αλλά και τίς άλλες παραλείψεις που έκαναν ; Μήπως απεχθάνονται τέτοιους γονιούς που τα έφεραν σε έναν τέτοιο κόσμο, που δεν τους αρέσει καθόλου, που τα έφεραν σ΄αυτόν τον κόσμο χωρίς να τα ρώτήσουν  καθόλου, έτσι  για το γούστο τους ; Αν και δεν βλέπω με ποιόν τρόπο θα μπορουσαν να τα ρωτήσουν.

Στις περιοχές της  νότιας Ευρώπης  υπάρχει  και μεγάλη  ανεργία στους  νέους, ιδιαίτερα στη δική μας χώρα. Δεν είναι  καθόλου καλή προϋπόθεση για καλή διάθεση το να κάθεσαι όλη μέρα αργός χωρίς να κάνεις τίποτε σε τέτοιες ηλικίες. Αργία  μήτηρ πάσης κακίας, έλεγαν οι πρόγονόί μας, που ήξεραν πολλά, πάρα πολύ περισσότερα απ΄ότι οι σημερινοί τους απόγονοί τους,  σχεδόν πάνω  σε όλα τα  θέματα και  ειδικά της  καθημερινότητας. Δεν  μπορείς να στήνεις ένα νεαρό όλη μέρα στην καφετέρια, να του δίνει ο πατέρας και η μητέρα του κάποια χρήματα για να  πληρώνει τα έξοδά  του τα καθημερινά. Είναι ψυχοπλακωτικό το να εξαρτάσαι από τους  γονιούς σου - που  μπορεί να είναι και  μικροσυνταξιούχοι - και  να αισθάνεσαι καλά. Και η κακοδιαθεσία σου, ή δυσθυμία και η ελαφρά ή μεγαλύτερη κατάθλιψη, έρχονται καταπάνω σου. Και δεν μπορείς να κάνεις τίποτε, πολύ  περίσσότερο όταν αυτή η κατάσταση κρατά πολλά χρόνια.

Ενας άλλος και πολύ σημαντικός παράγοντας που δεν τον αναφέρουν συνήθως, είναι και το ότι οι νεαροί  και τα παιδιά - που  αργότερα γίνονται  νεαροί - δεν έχουν  το πιό σημαντικό από όλα που  χαρακτήριζαν πάντοτε  τις μικρές και  νεανικές ηλικίες : Το παιχνίδι. Το ουσιαστικό  « παιδί » ( αρχαϊστί  « παις » ) συνδέεται  άμεσα με το ρήμα  « παίζω ». Μπορούν άραγε να παίζουν σήμερα τα παιδιά στη χώρα μας αλλά και σε ολόκληρη σχεδόν την  ευρωπαϊκή  ήπειρο ; Οχι βέβαια, πού να βρεί μέρος να παίξει και πού να βρεί  και το χρόνο  για παιχνίδι ; Και τα δυό λείπουν  τη σημερινή εποχή. Μάλιστα  στη χώρα μας  την ιστορική με  τους πρώτους αθλητικούς αγώνες που έγιναν στον κόσμο, τα παιδιά από τα δώδεκα  τους χρόνια έχουν έναν τεράστιο φόρτο από σχολεία και φροντιστήρια, και χρόνος  περισσευούμενος δεν υπάρχει. Και οι σημερινές  πόλεις - ακόμα και οι μικρές - δεν έχουν διαθέσιμους χώρους για παιχνίδι. Τώρα, αν μιλάμε  για παιχνίδι με το Ιντερνέτ και τα παρόμοια, ας τα αφήσουμε κατά μέρος. Είναι και η τηλεοπτική οθόνη που  τα κρατά καρφωμένα απέναντί της, και  πότε να γίνει το παιχνίδι ;

Το πρόβλημα της ας την πούμε κατάθλιψης, είναι πολύ οξύ και σε άλλες χώρες της ηπείρου. Η χώρα μας κατέχει  την επίζηλη προτελευταία θέση στην κατάταξη, και μόνο οι Πολωνοί βρίσκονται σε  χειρότερη στατιστικά  μοίρα. Και είναι και οι περιοχές που έχουν το μεγαλύτερο πρόβλημα, οι ίδιες  στις οποίες γίνεται  πολύ μεγάλη  κατάχρηση ισχυρών  αλκοολούχων ποτών, που αρχίζει μάλιστα σε μικρή, πολύ μικρή ηλικία. Στα έντεκα χρόνια -από το δημοτικό σχολείο ακόμα - αρχίζει η κατανάλωση δυνατών ποτών στην Ιταλία, και στα δεκατρία στην Πολωνία. Εδώ αρχίζει πολύ  πιό ύστερα, στα δεκαοχτώ ή και είκοσι, αλλά η κατανάλωσή τους γίνεται γρήγορα μεγάλη. Πίνουν, πίνουν και σταματημό δεν  θέλουν να έχουν. Αλλά και σε άλλες χώρες που δεν έχουν τόσο  μεγάλο το πρόβλημα  της ψυχολογικής κατάπτωσης, κι εκεί πίνουν τεράστιες ποσότητες αλκοόλ.

Γιατί καταφεύγει  κανείς στο αλκοόλ, στο τσιγάρο, στην ινδική κάνναβη, στα ισχυρά ποτά, στην ηρωϊνη , στο χασίς και σε άλλες πολύ βλαβερές ουσίες όπως οι συνθετικές τύπου ας πούμε  « έκσταση » ; Ακριβώς για να βρεθεί  σε έκσταση, όπως το δηλώνει  και το όνομα της συνθετικής  αυτής ουσίας. Για να βρεί λίγη διάθεση, να φύγει για λίγο από την ψυχοπλακωτική τους  κατάσταση. Αυτός είναι ο  κύριος και μοναδικός  λόγος. Και δεν  πρέπει να ξεχνάμε και μιά ιδιοτυπία που  υπάρχει θαρρώ μόνο  στη χώρα μας. Τα πολύ  φορτωμένα ωράρια των νέων, των εφήβων με τα πολλά φροντιστήρια. Που δεν  αφήνουν καθόλου  ώρες για καποιου είδους αναψυχή, όπως  παιχνίδια - κυρίως αθλητισμό - που χαλαρώνουν πάρα πολύ και δημιουργούν εξαιρετική ψυχολογία στα νεαρά άτομα και εξαφανίζουν  ουσιαστικά,το στρέςς που έχει στραγγαλίσει τους σημερινούς ανθρώπους.

Όταν βλέπεις ότι νεαρά άτομα κάνουν ευρεία χρήση των γνωστών γαλάζιων χαπιών στη  σημερινή εποχή και κάνεις τις συγκρίσεις με τους νέους των παλιών  εποχών, καταλαβαίνεις ότι κάτι σάπιο υπάρχει  στο βασίλειο της Δανιμαρκίας, για να δανειστούμε τη φράση αυτή από τον  « Αμλετ » του Σαίξπηρ. Πολλά πράγματα  δεν πάνε καλά στις νεαρές ηλικίες, και εδώ παραχωρώ την ανεπίσημη θέση μου του δήθεν ειδικού, στους ψυχολόγους και  τους κοινωνιολόγους. Κι  ας ψάξουν εντατικά να βρούνε όλες τις αιτίες που οδηγούν σ΄αυτές τις καταστάσεις. Και να μας ανακοινώσουν τα πορίσματά τους.

Και κάτι άλλο που δεν αφορά μόνο τους άνεργους νέους αλλά όλους γενικά. Η σημερινή νεολαία που θα έπρεπε να έχει κάποια ιδανικά, κάποια πίστη σε ορισμένα πράγματα, δεν έχει τίποτε πιά από αυτά. Ούτε τις παλιές πολιτικές ιδεολογίες, ούτε τίποτε άλλο που θα υποκαθιστούσε αυτές. Όλα βρίσκονται σε λιμνάζοντα νερά, που  όσες πέτρες κι αν  ρίξεις μέσα τους, ελάχιστα θα  κουνηθούν. Όταν ο νεαρός δεν έχει κανένα  όραμα, είναι πολύ  φυσικό να πέσει σε μελαγχολία. Και κάποτε και σε κατάθλιψη, από την οποία πολύ δύσκολα μπορεί να βγεί.