V E R I T A S O D I U M P A R I T

                  V  E  R  I  T  A  S     O  D  I  U  M     P  A  R  I  T 

Είχαμε δεν  είχαμε, το πήγαμε και στα Λατινικά. Νομίζετε  πως ξέρω Λατινικά ; Ούτε τα μάτια μου δεν μπορώ να βγάλω μ΄ αυτά, αλλά και  ξύλο θα έτρωγα  από τους Ρωμαίους με τα Λατινικά μου, που λέει και το λαϊκό  ρητό γι αυτούς που  γνωρίζουν μερικές λέξεις ή φράσεις από μιά γλώσσα, και δοκιμάζοντές τις τρώνε ξύλο λόγω της άκαιρης και εσφαλμένης χρήσης τους. Απλώς έμαθα  μερικά Λατινικά ρητά, για να τα λέω και να εντυπωσιάζω τους άλλους, και  νά που ξεφούρνισα  τώρα ένα απ΄ αυτά. Και τι μας λέει αυτό το λατινικό ρητό ; Ότι  « η αλήθεια προκαλεί το μίσος », ή  « η αλήθεια δημιουργεί μίσος ».

Ο άνθρωπος ζεί και κινείται μέσα σε ένα περιβάλλον στο οποιο ζουν και κινούνται και άλλοι άνθρωποι, με τους οποίους αναγκαστικά έρχεται  σε συνεχή επαφή. Δημιουργεί σχέσεις κοινωνικές, φιλικές και άλλες, και έχει συναλλαγές με πολλούς και διάφορους ανθρώπους. Στις σχέσεις και  στις συναλλαγές του  καθώς και  άλλες περιπτώσεις, εκδηλώνει τις απόψεις του, ενεργεί  με τέτοιο τρόπο, ώστε να  διατηρεί τις λεπτές ισορροπίες που ρυθμίζουν τις καθημερινές συνθήκες της ζωής του και της ζωής των άλλων ανθρώπων.

Το  σύνολο  των ενεργειών του, αποτελεί  αυτό που  ονομάζουμε  συμπεριφορά. Είναι γνωστό ότι η  συμπεριφορά έχει  κάποιους  κοινά  αποδεκτούς  κανόνες, τους  οποίους δεν πρέπει να  παραβαίνει  κανείς, γιατί αν τους  παραβαίνει, γίνεται  αντικοινωνικός, κάτι σαν  « απόβλητος » από την  κοινωνία. Πολλές εκδηλώσεις της συμπεριφοράς αυτής, έχουν πάρει τον χαρακτήρα  « κοινωνικών θεσμών », τους  οποίους  πρέπει να σέβεται, ακόμα κι αν αυτοί δεν  έχουν σαν βάση  τις αληθινές  ανάγκες, αλλά  είναι είναι  απολύτως συμβατικοί, τους απόδεχόμαστε δηλαδή επειδή έτσι  έχουν καθιερωθεί  από τα πριν. Το σύνολο  αυτών των συμβατικών  « θεσμών », αποτελεί τα « κατά συνθήκην ψεύδη », κανόνες που υποχρεούσαι να τηρείς, αν και η  τήρησή τους αποτελεί απλώς κοινωνική υποχρέωση και όχι ανθρώπινη ανάγκη. Όταν ζεις με αυτό  τον  τρόπο - όπως και  οι άλλοι άνθρωποι - λειτουργείς  και με διπλό τρόπο, άλλα σκέπτεσαι, άλλα λές και άλλα κάμνεις.

Πρόκειται για  μιά υποκρισία την οποία είναι αναγκασμένοι να αποδεχτούν όλα τα μέλη της κοινωνίας, αλλοιώς δεν θα μπορούσε να υπάρξει ανθρώπινη κοινωνία.Είναι απόλυτα σωστό αυτό που  λένε, ότι αν μιλούσε η σκέψη σου μπροστά στους  άλλους, αν δηλαδή έλεγες φανερά  αυτά που σκέπτεσαι  χωρίς να κρύβεις απολύτως τίποτε, δεν θα μπορούσες να επιβιώσεις  μέσα στον κόσμο  αυτό ούτε για μιά μέρα. Υποκρίνεσαι λοιπόν εξ ανάγκης, είσαι υποχρεωμένος να λές αυτά που δεν πιστεύεις, και να μην λές κατάφατσα  σε κάποιον άλλο αυτά που πιστεύεις, και μάλιστα αυτά που πιστεύεις γι αυτόν, την  όποια ιδέα έχεις γι αυτόν. Αυτά είναι όπως είπαμε τα  « κατά συνθήκην ψεύδη », και αν θέλει κανείς να μελετήσει αυτές τις  συμπεριφορές, δεν  έχει παρά να  διαβασει τα  « Κατά  συνθήκην ψεύδη » του Μαξ Νορντάου. Μ΄αυτόν τον τρόπο, κατανοούμε και τα ψέμματα που μας αραδιάζουν οι πολιτικοί, γιατί αυτοί να διαφέρουν από τους άλλους ανθρώπους, μέσα στην ίδια κοινωνία δεν μεγαλώνουν κι αυτοί ;

Κατανοώ απόλυτα- όπως και κάθε λογικός άνθρωπος - ότι τα ψέμματα αυτά είναι απολύτως απαραίτητα, χωρίς αυτά θα ήταν τελείως αδύνατον να υπάρξει ανθρώπινη κοινωνία. Είμαστε λοιπόν αναγκασμένοι να λέμε αυτού του είδους τα ψέμματα, αλλοιώς δεν θα μπορούσαμε να σταθούμε  με κανέναν τρόπο μέσα στον κοινωνικό περιγυρο που μας περιβάλλει.

Αλλά δεν  είναι μόνο αυτού  του είδους τα  ψέμματα που  λέμε στις  καθημερινές  μας σχέσεις. Υπάρχουν και  πολλά άλλα που τα  λέμε για ειδικούς σκοπούς και σε ειδικές περιστάσεις.Υπάρχουν τα αμυντικά ψέμματα, ένα είδος πολύ συχνό στην παιδική ηλικία και όχι μόνο. Το  αμυντικό ψέμμα  το λέμε όταν βρισκόμαστε  σε μιά δύσκολη  θέση από την οποία θέλουμε  να ξεφύγουμε, καθώς όταν  πούμε ευθέως την  αλήθεια, μένουμε εκτεθειμένοι σε δυσάρεστες καταστάσεις

Λέμε ψέμματα κι όταν θέλουμε να εξαπατήσουμε  κάποιον με σκοπό το δικό μας όφελος, αυτή είναι μιά χειρότερη μορφή  ψέμματος, καθώς κρύβει δόλο και απάτη, πράγματα που με κανέναν τρόπο δεν θέλουμε να τα  κάνουν άλλοι σε μας. Είναι γενικά αποδεκτό ότι  κανένα από αυτά που δεν θέλουμε να μας κάνουν άλλοι σε μας, δεν το δεχόμαστε με κανέναν τρόπο, κι αυτή η μορφή ψέμματος  περιέχει πολλή βρωμιά, τόση που δεν μπορεί κανένας να την ανεχθεί.

Η ψεύτικη κατάθεση  που κάμνουμε - μάλιστα  με όρκο - στο δικαστήριο, είναι επίσης μιά μορφή απάτης που σκοπεύει  να αθωώσει κάποιον ένοχο ή  να καταδικάσει έναν αθώο. Είναι ως εκ τούτου μιά ακόμη βρώμικη  υπόθεση, κι αφού δεν θέλουμε να μας την κάνουν άλλοι σε μας, είναι κι αυτή αποτρόπαια.

Αρκετά είπαμε  για τα ψέμματα, αν και  δεν εξαντλήσαμε το  θέμα αυτό. Καιρός όμως να πούμε και μερικά  πράγματα και για  την αλήθεια. Και  « τι είναι η αλήθεια ; », είχε ρωτήσει ο Πιλάτος τον Ιησού κατά τη διάρκεια της ανάκρισης που του έκανε για να επικυρώσει ή να απορρίψει  τη θανατική καταδίκη που  είχε αποφασίσει το Συνέδριο. Λοιπόν, σκέφτηκα να δώσω έναν  ορισμό  στη λέξη, αλλά  δεν ήξερα κανέναν. Πηγαίνω  αμέσως στην εγκυκλοπαίδεια και διαβάζω : Αλήθεια είναι  « η πραγματική κατάσταση » σε αντίθεση με το ψέμμα. Από ετυμολογική άποψη, η λέξη  « αλήθεια », αποτελείται  από το ρήμα  « λανθάνω »  που  σημαίνει : Μένω  κρυμμένος - διαφεύγω  της προσοχής  κάποιου - και από το στερητικό « α », δηλαδή η αλήθεια  είναι κάτι που δεν είναι κρυμμένο, αυτό δηλώνεται με το στερητικό« α » και το κρύψιμο.

Ερχόμαστε τώρα στο ερώτημα, που έχει σχέση με τον Λατινικό τίτλο : Γιατί ο άνθρωπος ευχαριστιέται  με το ψέμμα τόσο  πολύ, και αντίθετα δυσανασχετεί και κάποτε οργίζεται όταν ακούει  την αλήθεια ; Γιατί το ψέμμα είναι τόσο γλυκό, τόσο ελκυστικό, ενώ η αλήθεια είναι συχνά αποκρουστική και την αποστρεφόμαστε ; Γιατί μας αρέσει να μας λένε οι άνθρωποι ψέμματα- εν γνώσει μας μάλιστα ότι αυτά που λένε δεν είναι αληθινά - τέτοια ψέμματα που ενδεχομένως μας κολακεύουν, μας χαϊδεύουν τα αυτιά ;

Η αλήθεια είναι πικρή, έτσι λένε. Η αλήθεια δημιουργεί μίση, έτσι λέει το λατινικό ρητό. Όταν λές την αλήθεια, στενοχωρείς  τους ανθρώπους, που θέλουν να  ακούσουν διαφορετικά, ευχάριστα  πράγματα, όχι αυτά  που θα τους κάνουν  να γίνουν δύσθυμοι, όχι αυτά που θα τους κάνουν  να γίνουν μελαγχολικοί, να αισθάνονται απαισιόδοξα. Γιατί  δεν αγαπάμε αυτούς  που μας λένε  την αλήθεια, έστω  και με καλό σκοπό  για μας, για  να μας γίνουν ωφέλιμοι, για  να διορθώσουμε  κάποιο λάθος  μας, και έτσι να  αποφύγουμε δυσάρεστες  κατάστάσεις ; Είναι ο  εγωϊσμός μας  που πληγώνεται  μήπως ; Είναι  κάποια έμφυτη τάση μας να μην  θέλουμε να ακούμε  δυσάρεστα γενικά  πράγματα; Νομίζω πως και αυτά είναι, αλλά και άλλοι λόγοι που δεν μπορώ  να τους εξιχνιάσω, γιατί απλούστατα δεν είμαι ικανός γι αυτό.