Υ Π Ε Ρ Κ Ο Ρ Ε Σ Μ Ο Σ Σ Τ Α Ε Π Α Γ ΓΓ Ε Λ Μ Α Τ Α ;
Αναφερθήκαμε νωρίτερα στην παλιά αγορά της πόλης μας, είπαμε και μερικά πράγματα και για τις καινούργιες πολλές αγορές της. Το πλήθος των καταστημάτων που βρίσκονται σε κάθε δρόμο και σοκκάκι, μάλιστα και στους στενούς πεζόδρομους, τους κυβολιθοστρωμένους, στους οποίους κάθε πέντε μέτρα, βρίσκεις και ένα μαγαζί που πουλά οτιδήποτε μπορείς να φανταστείς. Μέγα πλήθος, αλλά δεν ξέρω αν έχει και μέγα πάθος Και εννοώ το αν έχει την πρέπουσα κίνηση πελατών, που θα κάνει την μικροεπιχείρηση αυτή να ανθήσει.
Το πρόβλημα δεν είναι μονάχα της πόλης μας, υπάρχει σε όλες σχεδόν τις μικρές, τις επαρχιακές πόλεις. Ανοίγεις ένα μαγαζί, μιά μικροεπιχείρηση δηλαδή, ελπίζοντας ότι σιγά σιγά θα βρείς πελατεία που θα το στηρίξει, δύσκολα στην αρχή, κάπως πιό εύκολα στη συνέχεια. Βλέπεις όμως, ότι αλλοιώς τα έχεις σκεφτεί, κι αλλοιώς αυτά πηγαίνουν. Δηλαδή δεν πηγαίνουν καλά, η επιχείρηση έχει μεγάλες δυσκολίες να τα βγάλει πέρα. Και μία ωραίαν πρωϊαν - που δεν είναι καθόλου ωραία για σένα - κλείνεις το μαγαζί, και ύστερα από το κλείσιμο, βλέπει ο κόσμος μιά αγγελία στην πρόσοψή του, που λέει « ενοικιάζεται »
Κάποιος άλλος θα έλθει να νοικιάσει το μαγαζί αυτό. Αραγε θα καταφέρει αυτό που δεν κατάφερες εσύ ; Μπορεί ναι, μπορεί και όχι. Όταν γυρίζω στους δρόμους της πόλης, βλέπω αρκετές αγγελίες ενοικίασης καταστημάτων, που άπως φαίνεται λειτουργούσαν πρωτύτερα, αλλά που σταμάτησαν να λειτουργούν, μάλλον για τους ίδιους λόγους που αναφέρθηκαν.
Ας κάνουμε μιά υποθετική - αλλά ρεαλιστική - σκέψη. Σε μιά περιοχή, μιά πόλη ή έναν οικισμό μεγάλο ή μικρό, χρειάζεται ένας ορισμένος αριθμός καταστημάτων ενός είδους, που να καλύπτει και να εξυπηρετεί τις ανάγκες του κοινού, για να λειτουργήσουν και να επιβιώσουν τα καταστήματα αυτά. Αν ο αριθμός των μαγαζιών είναι πιό μεγάλος από τα χρειαζούμενα, τότε είναι φανερό ότι ο αριθμός των πελατών θα μοιραστεί σε περισσότερα κομμάτια. Μικρότερος αριθμός, σημαίνει μικρότερες εισπράξεις, και μικρότερες εισπράξεις σημαίνουν με τη σειρά τους δυσκολία στην αντιμετώπιση των εξόδων λειτουργίας του μαγαζιού. Η πίττα της πελατείας θα μοιραστεί σε πολλά κομμάτια, και το κάθε κομμάτι της θα είναι μικρό, τόσο μικρό, που θα δυσκολέψει πολύ την κατάσταση.
Φαίνεται, ότι σε ορισμένα επαγγέλματα, ο αριθμός των καταστημάτων της πόλης μας, είναι μεγαλύτερος από τον χρειαζούμενο, υπάρχει υπερπροσφορά στην ίδια σταθερή ζήτηση. Στην περίπτωση αυτή, θα πρέπει να υπάρξουν κάποιες ευνοϊκές συνθήκες για τον ιδιοκτήτη αυτής της επιχείρησης, για να μπορέσει να αντέξει στη μοιρασιά της πίττας που είπαμε. Καλύτερη εξυπηρέτηση των πελατών, μεγάλος κύκλος φίλων του ιδιοκτήτη και συνεπώς και υποστηρικτών στην προσπάθειά του να ορθοποδήσει. Και άλλες συνθήκες ευνοϊκές γι αυτόν, έτσι ώστε τα πράγματα να βαδίσουν ομαλά. Επειδή όμως το κομμάτι της πίττας που θα πάει σ΄αυτόν θα μεγαλώσει, σημαίνει ότι ένα άλλο κομμάτι που θα πήγαινε σε άλλους, θα γίνει μικρότερο. Αρα, το πρόβλημα δεν έχει αληθινή λύση μ΄αυτό τον τρόπο.
Σε παλιότερες εποχές, φαίνεται να υπήρχε μιά ισορροπία ανάμεσα στην προσφορά υπηρεσιών και αγαθών απ΄την μιά μεριά, και στη ζήτηση απ΄την άλλη. Όταν υπήρχε ακόμα χώρος στη δημιουργία μιάς μικρής ή μεγαλύτερης επιχείρησης, υπήρχε και η ανάλογη προσέλευση για την κάλυψη της προσφοράς αυτής Ο άνθρωπος που θα έστηνε την επιχείρησή του, γνώριζε από πριν, ότι μετά τις πρώτες δυσκολίες που πάντοτε υπάρχουν, η επιχείρηση θα πήγαινε μπροστά, θα έβρισκε το κατάλληλο έδαφος για να ευδοκιμήσει.
Μιλάμε πάντα για την περιοχή μας. Και λέμε, ότι το εβδομήντα τοις εκατό του πληθυσμού του νομού, κατοικούσε στις αγροτικές περιοχές, η πόλη είχε μόλις το τριάντα τοις εκατό του συνολικού πληθυσμού. Αλλά οι κάτοικοι της υπαίθρου, ήσαν συχνά στην πρωτεύουσα του νομού, για να κάνουν τις αγορές τους, να τακτοποιήσουν πολλές και διάφορες δουλειές τους. Μ΄άλλα λόγια, η αγορά της πόλης, εξυπηρετούσε σε μεγάλο βαθμό και τις ανάγκες της περιφέρειας, που υστερούσε σε παροχή υπηρεσιών προς τους κατοίκους της. Και περισσότερο απ΄όλα, είχε μεγάλη στέρηση παροχής ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης. Γιατροί στην περιφέρεια ήσαν πάρα πολύ λίγοι, κι όσο για φαρμακεία, αυτά ήσαν ελάχιστα.
Αληθινός ανταγωνισμός σαν κι αυτόν που βλέπουμε σήμερα, δεν νομίζω ότι υπήρχε στην αγορά της πόλης. Ας πάρουμε για παράδειγμα τα φαρμακεία, κι ας κάνουμε κάποιες συγκρίσεις με τα σημερινά δεδομένα. Αναφέρθηκε ότι πριν από μερικές δεκαετίες, υπήρχαν γύρω στα δώδεκα φαρμακεία. Τα οποία αυξήθηκαν με αργό ρυθμό στην αρχή, με γρηγορότερο όσο περνούσε ο καιρός. Και φτάσαμε αισίως στα σαράντα ή σαρανταπέντε σήμερα. Βρίσκονται ακόμα και σε απόμακρα σημεία της πόλης, σχετικά κοντά βέβαια στο κέντρο, αλλά όμως και αρκετά μακρυά απ΄αυτό. Τα βγάζουν πέρα όλα αυτά - και κυρίως τα απόμακρα - τα φαρμακεία ; Μπορεί ναι, μπορεί όχι, για μερικά τουλάχιστον από αυτά.
Αμ οι θεράποντες του Ασκληπιού, οι γιατροί ; Πόσους να είχαμε τα παλιά χρόνια ; Μερικούς παθολόγους, καναδυό παιδίατρους, ένα ακτινολογικό εργαστήριο, ένα βιοχημικό, δυό χειρουργούς, δυό τρεις μαιευτήρες. Δυό ωτορινολαρυγγολόγους, έναν δυό οφθαλμίατρους, αυτούς νομίζω ότι είχαμε. Μπορεί να παρέλειψα μερικούς, πάντως δεν ήσαν άφθονοι. Πόσοι να είναι σήμερα ; Καμμιά εκατοσταριά ; Μάλλον περισσότεροι, ίσως και εκατόν πενήντα. Και με τα ιδρύματα- νοσοκομεια κλπ - διακόσιοι και πάνω. Το πού θα φτάσουν, είναι προφητική πρόρρηση, κανένας δεν μπορεί να ξέρει.
Σειρά τώρα στους δικηγόρους, τους λειτουργούς της Θέμιδας. Το επάγγελμα ( ή λειτούργημα αν προτιμάτε ) αυτό, ήταν νομίζω κλειστό, δεν επιτρεπόταν να υπάρχουν παραπάνω από έναν συγκεκριμένο αριθμό, ας πούμε είκοσι όλο κι όλο. Ολοι αυτοί, είχαν τα γραφεία τους, πού αλλού ; Τριγύρω από τα δικαστήρια, τους έβλεπες συχνά στα γειτονικά καφενεία να παίζουν τάβλι, όταν δεν ήσαν απασχολημένοι με κάποια δικαστική υπόθεση. Το πόσοι είναι τώρα, το ξέρει μονο ο δικηγορικός σύλλογος, είναι πάντως πολλοί, πολύ περισσότεροι από ότι ήσαν τις εποχές στις οποίες αναφερόμαστε. Εν τω μεταξύ, ο πληθυσμός της πόλης αυξήθηκε κατά πενήντα τοις εκατό, το είπαμε αυτό. Αν οι δικηγόροι πενταπλασιάστηκαν ή οκταπλασιάστηκαν, δύσκολα θα τα φέρνουν βόλτα. Ευτυχώς που υπάρχουν πάντα οι υποθέσεις κληρονομιών και εσχάτως και τα διαζύγια. Τα οποία συνεχώς αυξάνονται και πληθύνονται και κατακυριεύουν την πόλη, και που στο μέλλον προβλέπεται να αυξηθούν ακόμα περισσότερο. Οπότε δεν υπάρχει πρόβλημα στον κλάδο αυτό.
Για τους μηχανικoύς και τους αρχιτέκτονες, τί να πούμε ; Δεν θυμάμαι κανέναν απ΄τα παλιά, πάντως πρέπει να υπήρχαν κάποιοι. Αυτή την εποχή βέβαια, όπου κι αν γυρίσεις το μάτι σου, βλέπεις τα ονόματά τους στις εισόδους πολλών κτιρίων. Έναν καιρό υπήρχε έντονη οικοδομική δραστηριότητα, και τότε ήσαν σχετικά λίγοι, και από αυτούς, ελάχιστοι αρχιτέκτονες. Τώρα που η οικοδομική δραστηριότητα έχει πέσει πολύ, μηχανικοί και αρχιτέκτονες έχουν αυξηθεί πολύ. Το τί κάμνουν, δεν το ξέρω. Πάντως, κάποιες οικοδομές χτίζονται και τώρα, είναι όμως αρκετές για τόσους επιστήμονες σχετικούς με κατασκευές ; Οπωσδήποτε, φαίνεται ότι έχουν κάποιες δουλειές, δεν έχω ακούσει για κανένα μηχανικό ή αρχιτέκτονα, που να αναγκάστηκε να κανει ληστεία σε τράπεζα, και ελπίζω ότι δεν θα δούμε τέτοιο πράγμα - προς το παρόν.
Όπως αναφέρθηκε πιό πάνω, η ανεργία υποχρεώνει μερικούς συμπολίτες μας, να ανοίξουν ένα μικρομάγαζο, που συχνά αναγκάζονται να το κλείσουν. Είναι φανερό, ότι οι σύγχρονες επαρχιακές - και όχι μόνο - αγορές, είναι αναντίστοιχες με τα μεγέθη των πόλεων - κυρίως αυτό - και τις αγοραστικές δυνατότητες των καταναλωτών κατά δεύτερο λόγο. Ο ανταγωνισμός είναι πολύ μεγάλος, κι αυτό εμποδίζει τους μικρούς να προχωρήσουν. Να κάνουν μεγάλες προσφορες που κάνουν τα μεγάλα μαγαζιά, δεν μπορούν. Να κάνουν μεγάλες εκπτώσεις στον κατάλληλο καιρό, δύσκολο πολύ το πράγμα. Και μένουν έτσι εκτός νυμφώνος.
Φαίνεται, ότι μόνο οι τεχνίτες διαφόρων κατηγοριών, έχουν ακόμα δυνατότητες να έχουν αρκετές δουλειές. Φαίνεται όμως επίσης, ότι αυτές τις δουλειές δεν τις προτιμούν πολλοί, δεν τις θεωρούν « αξιοσέβαστες », αν μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε αυτόν τον όρο. Βαφείς, υδραυλικοί, μαρμαράδες, ηλεκτρολόγοι, ταπετσέρηδες και άλλοι τεχνίτες, είναι σχεδόν απρόσιτοι, έχουν πολλές δουλειές και να τους βρεις εύκολα δεν μπορείς. Ολοι θέλουν να γίνουν επιστήμονες, το είπαμε αυτό και πρωτύτερα. Τα « χαμηλής » στέθμης επαγγέλματα, δεν τους τραβάνε, δεν ξέρουν ή σκόπιμα ξεχνούν το ρητό του Ησίοδου « Eργον δ΄ουδέν όνειδος, αεργείη δε τ΄όνειδος ».
Και οδοκαθαριστές. Είναι « ποταπό » επαγγελμα, έτσι δεν θεωρείται ; Αλλά κάποτε, για να ταπεινώσουν οι Θηβαίοι τον Επαμεινώνδα, του αναθέσανε την καθαριότητα της πόλης τους. Ο Επαμεινώνδας δέχτηκε τη θέση του αρχισκουπιδιάρη, και την εποχή που ήταν στο πόστο αυτό, η Θήβα έλαμπε από καθαριότητα. Που οι σύγχρονες ελληνικές πόλεις, δυστυχώς δεν έχουν. Και για να την αποκτήσουν, πρέπει να βρεθούν πολλοί σύγχρονοι Επαμεινώνδες. Αλλα δεν βρίσκονται, μα είσαι στα καλά σου, σκουπιδιάρης - ή έστω αρχισκουπιδιάρης - θέλεις να γίνω ; Δεν σφάξανε, έτσι θα πεί ο ανθρωπος που θα του προσφερθεί η δουλειά του οδοκαθαριστή. Αλλά παρ΄όλα αυτά, υπάρχουν προς το παρόν και κάποιοι που εργάζονται και σ΄ αυτόν τον τομέα. Κι όταν θα παρατήσουν κι αυτή τη δουλειά, θα την πάρουν με μεγάλη μάλιστα ευχαρίστηση κάποιοι αλλοδαποί, οικονομικοί πρόσφυγες. Που δεν ξεχωρίζουν για την ώρα τα επαγγέλματα σε υψηλού και χαμηλού επιπέδου.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου