ΚΑΛΛΙΟ....ΓΑΪΔΟΥΡΟΓΥΡΕΥΕ

K A Λ  Λ  Ι  Ο ......... Γ  Α  Ϊ  Δ  Ο  Υ  Ρ  Ο  Γ  Υ  Ρ  Ε  Υ  Ε



Ολοι οι λαοί χωρίς καμμιά εξαίρεση, έχουν παροιμίες. Και μάλιστα, μέγα πλήθος από αυτά τα λαϊκά γνωμικά, που πολύ σοφά πράγματα λένε πάντοτε, καθώς έχουν βγεί μέσα από τη μακρά πείρα  της καθημερινότητας. Και όταν  βλέπεις μιά παροιμία  της γλώσσας σου, να ξέρεις ότι σε κάθε  άλλη γλώσσα θα  βρεις μιά ανάλογη  παροιμία, ίσως με τα ιδια λόγια, συνήθως όμως με διαφορετικά. Που έχουν όμως την ίδια και απαράλλαχτη σημασία. Μεγαλύτερη ίσως και από τα όσα λένε τα αποφθέγματα μεγάλων και σοφών ανθρώπων.

Στην προκείμενη παροιμία. Δεν είναι η γνωστή συνήθεια που έχω να  αναποδογυρίζω τις παροιμίες, πράγμα  που μερικές  ή αρκετές φορές  δεν γίνεται  αντιληπτό από  το συνομιλητή μου, αλλά που δεν μπορεί να  περάσει απαρατήρητο όταν  το δεί γραμμένο. Λοιπόν, στην παροιμία  αυτή, δεν  έγινε μ΄αυτό το σκοπό το  αναποδογύρισμα, κάτι άλλο θέλω  να πώ μ΄αυτή την αντιστροφή. Και θα το πώ παρακάτω.

Η σωστά διατυπωμένη  παροιμία  αυτή, δηλώνει  ότι πρέπει  να παίρνουμε  τα μέτρα μας προτού να καταπιαστούμε με κάτι. Να προλαμβάνουμε τις αναποδιές και τις κακοτοπιές, πριν αυτές εμφανιστούν. Να παίρνουμε όλα τα αναγκαία μέτρα από πριν, όχι να τρέχουμε να προλάβουμε μιά  δυσάρεστη κατάσταση  όταν αυτή κάνει  την εμφάνισή  της, όχι αφού μας έλθει στο κεφάλι και τότε τρέχουμε και  δεν φτάνουμε. Τα ίδια πράγματα, λένε  και άλλες παροιμίες, με την ίδια  έννοια του  γαϊδουροδέματος και όχι του  γαίδουρογυρεύματος. Όπως  λόγου χάριν το γνωστό  « των φρονίμων τα παιδιά, πριν πεινάσουν μαγειρεύουν ».

Και στα παλιά χρόνια, μπορούσες να εντοπίσεις περιπτώσεις όπου δεν παίρνονταν μέτρα πριν εμφανιστούν δυσάρεστες καταστάσεις. Αλλωστε, αν  δεν υπήρχαν  τέτοιες περιπτώσεις, δεν θα έφτιαχναν μιά τέτοια παροιμία. Αλλά εμείς δεν θα ασχοληθούμε  με το παρελθόν και τα λάθη μας, θα καταπιαστούμε με σύγχρονα πράγματα, που θα τα  τοποθετήσουμε μέσα στο πλαίσιο της παροιμίας αυτής, πράγματα που βλέπουμε γύρω μας.

Το πρώτο πράγμα που ενδιαφέρει  και πρέπει να  ενδιαφέρει τον  άνθρωπο, είναι η υγεία του. Κανένας υποθέτω δεν  θέλει να τυραννιέται με αρρώστειες και ανωμαλίες, που μόνο ταλαιπωρία του  δίνουν, όλοι  μας θα θέλαμε να  μην αρρωστήσουμε  ποτέ, να μην  πέσουμε σε δύσκολες καταστάσεις, αν και αυτό είναι ουσιαστικά αδύνατο.

Αν όμως είναι αδύνατο να αποφύγει κανείς τις αρρώστειες, φρόνιμο είναι και να μην τις επιδιώκει με το στανιό, να μην προκαλεί ο ίδιος του τέτοια δυσάρεστα συμβάματα. Γίνεται όμως έτσι ; Κάποτε ναι, άλλες όμως φορές όχι. Εκεί που δεν θα είχαμε κανένα πρόβλημα, τρέχουμε μονάχοι μας να το δημιουργήσουμε. Εκεί που  έπρεπε να παρουμε  κάποια στοιχειώδη έστω μέτρα για να  αποφύγουμε κάτι  το άσχημο, αντίθετα  κάνουμε ότι  μπορούμε  για να το προκαλέσουμε.

Περπατάς στο δρόμο - αν υποθέσουμε ότι περπατάς στη σημερινή εποχή - και βλέπεις ανθρώπους, κυρίως γυναίκες τον τελευταίο καιρό, να καπνιζουν με  μεγάλο πάθος το τσιγαράκι τους.  Και δεν  καπνίζουν ένα τσιγάρο την ώρα, όχι, αυτό δεν το μπορούν, σχεδόν μόλις σβύσουν τη μιά  γόπα, ανάβουν  ένα άλλο  τσιγάρο. Το  πράγμα μπορεί  να βλάπτει  σοβαρά την τσέπη του καπνιστή ή της καπνίστριας, βλάπτει όμως πολύ πιό σοβαρά την υγεία τους. Εδώ είναι που γαϊδουρογυρεύουν πολύ και να αλλάξουν τη συνήθεια αυτή είναι σχεδόν αδύνατο.

Άλλη περίπτωση του γαϊδουρογυρεύειν - το έκανα  και απαρέμφατο  το ουσιαστικό αυτό που έχει όμως και ρήμα, το γαϊδουρογυρεύω - είναι  το ποτό, συνήθεια  που όταν περνά τα όρια, έχει αποτελέσματα  που ο πολύς κοσμος δεν  τα έχει πάρει χαμπάρι. Ενώ στο τσιγάρο είναι γνωστή η σοβαρή βλάβη που κάνει στα πνευμόνια και στην καρδιά, η φοβερή  ζημιά που κάνει στο σηκώτι  το ποτό, δεν είναι  και τόσο γνωστή. Είναι η δόλια και χωρίς θεραπεία κίρρωση του ήπατος, που καταστροφή πλήρη φέρνει στους αλκοολικούς.

Μιά άλλη παράλειψη  δεσίματος γαίδαρου, είναι  και κάποιες  συναστροφές  με  συντρόφους που κάνουμε, και που  απειλούν κι αυτές  την υγεία. Ετσι τους λέμε τώρα, συντρόφους, πρωτύτερα έλεγαν συντρόφους τους οι Ιησουϊτες, κατόπιν τον χαρακτηρισμό  αυτό τον έδιναν και τον δίνουν οι μαρξιστές, τώρα το λένε αυτό το  « σύντροφος », στη θέση  του παλιού εραστή ή ερωμένης, χοντρές  λέξεις που έπαψαν τώρα πιά να  τις χρησιμοποιούν. Οι σύντροφοι αυτοί, μπορούν μερικές φορές και από αβλεψία  και από απροσεξία, να  μας μεταδώσουν αρρώστεια που δεν είναι καθόλου καλό να την αποχτήσουμε. Δεν κοιτάμε να δέσουμε κι εδώ το γαίδουράκο μας και πληρώνουμε ακριβά την  παράλειψη αυτή. Τρέχουμε να τον πιάσουμε και να τον  δέσουμε, αλλά είναι  μάλλον αργά, είναι  πιά μετά  την εορτήν η προσπάθεια μας, αν μπορούμε βέβαια να μιλάμε εδώ για  εορτή. Αυτές τις ιστορίες με  το τσιγέρο και τα ποτά, τις εχω αναφέρει  κατ΄επανάληψη, μέχρι που  το πράγμα γίνεται  βαρετό. Όμως, δεν βαριέμαι να τις επαναλαμβάνω, καθώς  η επανάληψη είναι  η μητέρα  πάσης μαθήσεως, όπως  λέει ένα αρχαίο λατινικό ρητό.

Αυτές είναι  οι πιό σημαντικές  από τις βλάβες  που γίνονται στην υγεία, και που φροντίζουμε να γαϊδουρογυρεύουμε όταν  φτάσει η κατάσταση  στο νυν και αεί, ενώ δεν γαϊδουροδένουμε όταν είναι ο κατάλληλος καιρός. Εκτός όμως από τη υγεία που είναι όπως είπαμε το πρώτο πράγμα οπου πρέπει να φροντίζουμε να είναι σε καλή κατάσταση, υπάρχοιυν κι άλλες περιπτώσεις που και σ΄αυτές δεν φροντίζουμε  καθόλου να δέσουμε έγκαιρα  το γάϊδαρό μας.

Να πούμε δυό λόγια και για μερικές  από αυτές. Είπαμε κάποια πράγματα για τη μανία που αποχτήσαμε με τις διάφορες τραπεζικές κάρτες, καταναλωτικές, για εορτοδάνεια, για διακοποδάνεια και άλλα τινά. Τί γίνεται όμως προτού ξεκινήσουμε  να πάρουμε τις κάρτες  αυτές ; Εχουμε υπολογίσει  τον τρόπο  με τον οποίο θα μπορέσουμε να  εξωφλήσουμε  αυτά τα βερεσέδια που  βάλαμε στις τράπεζες ; Πολύ συχνά όχι. Μαζεύονται λοιπόν  τα δάνεια αυτά, μπαίνουν και οι τόκοι κάθε τόσο, και η κατάσταση ξεφεύγει από  κάθε έλεγχο. Που είναι  ο γαϊδαρος  και σ΄αυτή την  περίπτωση ; Δεν τον έχουμε δέσει και κατόπιν ψάχνουμε να τον βρούμε αλλά έχει χαθεί μπρος από τα μάτια μας.

Αγοράζουμε ένα αυτοκίνητο, έναν αραμπά ( μου κάλλησε αυτή η τουρκική λέξη ), με δόσεις. Για κάτσε ρέ, υπολόγισες το αν θα μπορείς να δίνεις στα τακτικά διαστήματα τις δόσεις σου ; Μπορεί να το έχεις υπολογίσει εσύ, αλλά όχι όλοι οι υπόλοιποι. Βλέπουμε ότι κάθε μήνα κάνουν  κατασχέσεις αυτοκινήτων, τόσες που να φτάνουν τις πολλές χιλιάδες  κάθε χρόνο  Κάποιο πονηροί το ξέρουν αυτό, και γίνεται  εμπόριο αυτοκινήτων, στημένο  κατάλληλα από τους αρμόδιους, και τα αμάξια αυτά περνούν σε χέρια επιτήδειων σε αστείες τιμές.

Τα λέει όλα αυτά η παροιμία, τα λένε και άλλες παροιμίες που έχουν την ίδια σημασια, το ίδιο νόημα. Αλλά δεν βαριέσαι, θα δίνουμε σημασία και στις παροιμίες τώρα ;