ΜΙΑ ΚΑΙΝΟΥΡΓΙΑ " ΑΣΘΕΝΕΙΑ "

Μ  Ι  Α   «  Κ  Α  Ι  Ν  Ο  Υ  Ρ  Γ  Ι  Α  »    Α  Σ  Θ  Ε  Ν  Ε  Ι  Α



Αλλοιώς ξέρουμε κάποτε τα πράγματα, κι αλλοιώς μας τα λένε ύστερα. Ολοι μας ξέραμε από τα παλιά χρόνια, μέχρι  ακόμα και πριν  από λίγες δεκαετίες, ότι  μερικοί άνθρωποι, όταν φτάσουν σε κάποια  ηλικία, αρχίζουν να  μπερδεύουν τα  πράγματα. Στην αρχή, ξεχνάνε ονόματα και  άλλα καθημερινά  πράγματα. Κατόπιν, αρχίζουν  να το σκάνε απ΄ το σπίτι  τους, να περιπλανούνται επί ώρες - ή και  επί μέρες σε μεγάλες  πόλεις - και να  τους ψάχνουν να τους βρούνε οι οικείοι τους. Σε πιό προχωρημένη  φάση, ξεχνούν πολύ  πιό στοιχειώδη πράγματα, ο πατέρας θεωρεί ότι ο γιός του είναι θείος του, η γυναίκα θεωρεί ότι ο  άντρας της είναι γιός της και άλλα  τέτοια παρόμια, οπότε η  κατάσταση είναι πιά  εντελώς εκτός ελέγχου. Αυτά τα βλέπαμε ή τα ακούγαμε σε παλιότερες εποχές, και έλεγαν ότι  αυτά τα άτομα έπασχαν από τη λεγόμενη  « γεροντική άνοια », που σημαίνει ότι ο εν πάσχων γέροντας, δεν έχει πιά καθόλου μυαλό, τα έχει χάσει δηλαδή εντελώς.

Φαίνεται ότι τα παλιά χρόνια, αυτή η κατάσταση δεν ήταν πάρα πολύ συχνή, πάντως όλο και θα θυμάται ο αναγνώστης ή  η αναγνώστρια, κάποιο τέτοιοιο  κρούσμα να αναφέρεται σε παλιότερες εποχές. Τους τελευταίους όμως  καιρούς, παρατηρείται στις δυτικές και  « πολιτισμένες » κοινωνίες, μιά σημαντική αύξηση των αρρώστων  αυτής της ασθένειας, που άλλοτε - όπως είπαμε - την ονόμαζαν γεροντική  άνοια, αλλά τώρα της άλλαξαν το όνομα, βαφτίστηκε  « νόσος  του  A l z h e i m e r » ( πρέπει να  προφέρεται μάλλον  κατά τον αγγλοσαξωνικό τρόπο Αλζάϊμερ, όχι με τη γερμανικη προφορά  της Αλτσχάϊμερ, παρ΄ όλο που ο γιατρός που της έδωσε το όνομά της, φαίνεται να είναι αμερικανός γερμανικής καταγωγής ).

Αλλά πρόκειται για  αληθινή αύξηση  των κρουσμάτων της Αλζάϊμερ, ή μήπως μας ξεγελούν - όπως συχνά γίνεται - οι  στατιστικές ; Υπάρχει άραγε ανάλογη αυξηση στους Αφρικανικούς και Ασιατικούς λαούς ; Πρέπει να πούμε, ότι  ο μέσος όρος ζωής έχει αυξηθεί στις δυτικές χώρες, σαν  αποτέλεσμα της  καλύτερης  ιατροφαρμακευτικής  φροντίδας  που έχουν οι κάτοικοι των χωρών αυτών. Βέβαια, κάποια  αύξηση του μέσου χρόνου ζωής, υπάρχει και σε αρκετούς λαούς του δεύτερου και του τρίτου κόσμου, αλλά όπως ξέραμε και ξέρουμε και τώρα, η πάθηση αυτή  εμφανίζεται σε μάλλον υψηλές ηλικιακά ομάδες. Και τόσο μεγάλη αύξηση του προσδόκιμου όρου ζωής, δεν φαίνεται να έχει γίνει στους λαούς με την μικρή ή καθόλου ιατροφαρμακευτική περίθαλψη.

Ένα σωρό πράγματα ακούγονται σχετικά με την αιτία ή τις αιτίες που προκαλούν την ασσθένεια  αυτή. Λέγεται, ότι  κάποιο λόγο  έχουν οι  σύγχρονες  διατροφικές  συνήθειες, αλλά προσωπικά  δεν νομίζω  ότι αυτή η  άποψη έχει και  τόσο γερά  θεμέλια. Μιά  άλλη αιτία που προβάλλεται, και  που ούτε  αυτή έχει πολλές  πιθανότητες να είναι  αληθινή, είναι  η αλλαγή στις περιβαλλοντολογικές συνθήκες του πλανήτη, που άλλωστε υπάρχουν σ΄ολόκληρη τη γή, χωρίς να εξηγείται έτσι η διαφορά που υπάρχει από χώρα σε χώρα.

Μέχρι πάντως στιγμής, καμμιά αιτία δεν φαίνεται να έχει βρεθεί που να εξηγεί την εμφάνιση της  αρρώστειας  αυτής, που  μάλλον  θα πρέπει να  την κατατάξουμε  στις εκφυλιστικές παθήσεις του κεντρικού νευρικού  συστήματος, σαν μιά νόσο βιολογικής φθοράς που συναντάται μόνο στις  μεγάλες ηλικίες. Αν άλλοι  παράγοντες θα  μπορούσαν να προταθούν σαν υπεύθυνοι, θα επρεπε  λογικά να συναντούμε αυτή  την κατάσταση  και σε μικρότερες ηλικίες. Όμως, δεν πρόκειται  να δείτε ένα πάσχοντα από  Αλζάϊμερ στην ηλικία έστω των πενήντα ετών. Φαίνεται, ότι η ασθένεια εμφανίζεται σε άτομα πάνω από εξηνταπέντε ετών.

Θα αναρωτηθεί  κανείς, γιατί συμβαίνει να βλέπουμε - και μάλιστα συχνά - άτομα ηλικίας πολύ μεγάλης, ενενήντα, εκατόν και  παραπάνω χρόνων, που έχουν  τα μυαλά τους τετρακόσια ; Αν μόνο η  ηλικία είχε τον πρώτο  ρόλο, τότε θα έπρεπε να έχουμε και σ΄αυτά τα άτομα, κάποια  διανοητική  υστέρηση. Αλλά δεν  έχουν. Ζωγράφοι, γλύπτες, ακόμα  και ποιητές και συγγραφείς, εμφανίζονται ακμαίοι και σε μεγάλες ηλικίες, ακόμα και πολιτικοί.

Τον τελευταίο καιρό, παρατηρώ στον εαυτό μου κάποια ανησυχητικά φαινόμενα. Ξεχνώ ονόματα - οπώς συμβαίνει  στην άρχή της  Αλζάϊμερ - κυρίως  ονόματα ανθρώπων  που είναι της σημερινής επικαιρότητας, αυτά  που κυριαρχούν στον  σύγχρονο κόσμο. Πολιτικών, τραγουδιστών, ηθοποιών και άλλων σχετικών με την επικαιρότητα. Βέβαια, είναι γνωστό από τα παλιά, ότι  όσο περνούν τα  χρόνια, εξασθενεί  η μνήμη  ως προς τα  πρόσφατα  πρόσωπα και πράγματα, ενώ διατηρείται στο ακέραιο η  παλιά μνήμη, αυτή που  αφορά τα παλιά γεγονότα και τα παλιά ονόματα. Λ.χ., θυμάμαι παλιούς ηθοποιούς, παλιούς πολιτικούς και συγγραφείς, ονόματα παλιών συμμαθητών και φίλων, αλλά για καινούργια πράγματα, μην τα ρωτάτε. Δεν τα πηγαίνω καθόλου καλά.

Να είναι λοιπόν  μιά αρχή της Αλζάϊμερ ; Δεν θα  ήταν και τόσο  απίθανο, με τη διάδοση που έχει η πάθηση σήμερα. Και σκέφτομαι  πώς θα είναι τα πράγματα, αν αρχίσω να την κοπανάω από  το σπίτι και  να με ψάχνει  η αστυνομία  στα τέσσερα  σημεία του ορίζοντα. Από την άλλη μεριά, επειδή η πάθηση - λένε - δεν προσβάλλει τους διανοούμενους, αυτούς που ασχολούνται εντατικά με τα γράμματα, το διάβασμα, και επειδή τρέφω την αυταπάτη ότι είμαι διανοούμενος μεγάλης ολκής - αν δεν παινέψεις το σπίτι σου, θα πέσει να σε πλακώσει - λέω ότι δεν έχω και πολλές πιθανότητες να βρεθώ σ΄αυτή την κατάσταση. Ιδωμεν όμως.

Θα προσθέσω όμως και  κάτι παρηγορητικό. Γίνονται πολλές προσπάθειες αυτή την εποχή, να βρεθούν  κάποιες θεραπείες, που ναι  μεν δεν θα μπορούν  να θεραπεύσουν  την αρρώστεια αυτή του νευρικού συστήματος, αλλά τουλάχιστον  θα κάνουν να  επιβραδυνθεί πολύ η πορεία και η  εξέλιξή της. Θα  προχωρεί δηλαδή  με πολύ πιό αργό  ρυθμό και ταχύτητα, έτσι ώστε, μέχρι να φτάσει στην τελική της φάση, να έχουν περάσει αρκετά χρόνια.

Καθώς η ιατρική  έχει κάνει μεγάλες  προόδους τις  τελευταίες δεκαετίες, έχει βρεί θεραπείες για πολλές παθήσεις, μπορούμε να ελπίζουμε -ως ένα βαθμό τουλάχιστον -ότι και σ΄αυτή την υπόθεση  θα τα καταφέρει. Θα βελτιώσει την κατάσταση  κατά σημαντικό βαθμό, έτσι ώστε να γίνει κάπως ανεκτή. Αν γίνει αυτό, τότε μην φοβάστε αγαπητοί και αγαπητές μου, ότι θα φτάσετε κάποια μέρα να λέτε την κόρη σας, μαμά, και τον πατέρα σας, θείο.

Και κάτι που το  σκέφτομαι κάπου  κάπου. Και αφορά  συνήθως τους τρελλούς, τους ψυχοπαθείς. Είναι οι άνθρωποι αυτοί ευτυχείς, μιάς και δεν έχουν την πίεση της καθημερινότητας, εργασίας, οικονομικής  εφορίας και άλλων  τέτοιων πραγμάτων ; Ομολογώ ότι δεν ξέρω αν αυτό συμβαίνει πραγματικά. Και μεταφέρω  αυτή τη σκέψη και γι αυτούς που πάσχουν από Αλζάϊμερ, είναι άραγε ευτυχέστεροι από τους υγιείς στο μυαλό ;