Π Α Ρ Α Κ Μ Η

Π    Α    Ρ    Α    Κ    Μ    Η



Η εποχή μας - τέλος  του εικοστού αιώνα - χαρακτηρίζεται από μιά ταχύτατη ανάπτυξη όχι μόνο της τεχνολογίας, αλλά και του του κάθε τι τού υλικού. Εχει τονισθεί κατά κόρον ο υπερκαταναλωτισμός  που κυριαρχεί  στις σύγχρονες  δυτικές κοινωνίες, όλα έχουν υποταχθεί σε τούτο το πρωτοφανές φαινόμενο της παγκόσμιας ιστορίας, την ύλη και τα παρεπόμενά της, το κυνήγι του χρήματος με θεμιτά και πολύ συχνά με αθέμιτα μέσα, που πολλές  φορές εγγίζουν τις κάθε είδους εγκληματικές πράξεις, όσο κι αν στη βιτρίνα δεν φαίνονται αυτές.

Κάποια  έξαρση στην αξία  της ύλης έχει παρατηρηθεί και σε άλλες εποχές της ανθρώπινης  ιστορίας, και αυτή χαρακτήριζε πάντοτε τους  λεγόμενους « πολιτισμένους » λαούς, τόσο της αρχαιότητας, όσο και των νεώτερων χρόνων. Επειδή όμως η τεχνολογία ποτέ δεν είχε κάποια σημαντική ανάπτυξη, το φαινόμενο  παρέμενε πάντοτε  σχετικά περιωρισμένο. Περίοδοι μεγάλης  χλιδής - που όμως  περιορίζονταν στα ανώτερα στρώματα  των κοινωνιών - βλέπουμε επί παραδείγματι στη Βαβυλώνα και στην αρχαία Ρώμη.

Εχει παρατηρηθεί, ότι σε περιόδους  μεγάλης έξαρσης της υλικής ευημερίας, η πνευματική ανάπτυξη στις χώρες όπου συνέβαινε  να υπάρχει η υλική  αυτή ευημερία, έπεφτε κατακόρυφα, και μαζύ μ΄ αυτήν και όλες οι αληθινές αξίες  της ζωής, όλα αυτά δηλαδή  που πάντοτε ανέβαζαν το πολιτιστικό επίπεδο του ανθρώπου. Γράμματα, καλές τέχνες, θεωρητικές επιστήμες, νομοθεσίες και ότι άλλο παράγει το ανθρώπινο πνεύμα, έμπαιναν στο περιθώριο -προσωσωρινά τουλάχιστον - μέχρι να περάσει η περίοδος της μεγάλης υλικής ευμάρειας.

Λοιπόν, τώρα  είμαστε σε  μιά φάση  μεγάλης υλικής ευημερίας  και ο  υπερκαταναλωτισμός είναι το κύριο χαρακτηριστικό της εποχής μας. Ξεκίνησε πριν από  αρκετές δεκαετίες από τις Ενωμένες Πολιτείες, και με την πάροδο του χρόνου έφτασε στην  Ευρώπη και κατόπιν με  τη σειρά και σε  μας. Τι  παρατηρούμε  τον τελευταίο  καιρό ;  Όλα  έχουν γίνει  εντελώς  « φτηνιάρικα ». Και ποιά είναι αυτά τα « όλα » ; Χωρίς κανένα ενδοιασμό μπορούμε  να πούμε ότι δεν έμεινε κανένας τομέας του μη τεχνολογικού πολιτισμού, που να μην έμεινε έξω απ΄το χορό του  ξεπεσμού. Η λογοτεχνία  είναι σε φοβερή  κατάπτωση, το ίδιο  και η ποίηση. Βέβαια, υπάρχουν και συγγραφείς και ποιητές, αυτό είναι έξω από κάθε  αμφισβήτηση, μάλιστα παίρνουν  κάθε χρόνο  και τα βραβεία Νομπέλ. Αλλά  ποιό είναι το επίπεδό  τους ; Και αν για μερικούς είναι ακόμα αρκετά υψηλό, αυτοί είναι οι εξαιρέσεις.

Πού είναι  οι μεγάλοι  ζωγράφοι και γλύπτες ; Και σ΄ αυτόν τον τομέα θα μου πείτε ότι υπάρχουν πολλοί ή έστω αρκετοί. Σας ρωτώ όμως : Εχουμε σήμερα έναν Ροντέν ; Δεν περιμέμένω την απάντησή σας. Οχι, δεν έχουμε, αυτό είναι περισσότερο κι από βέβαιο.

Να μου  πείτε τώρα για  καινούργιους  συγγραφείς του θεάτρου, όχι  βέβαια για  κάποιον καινούργιο Τσέχωφ ή  για κάποιον Ιψεν, αλλά ούτε για έναν Πίντερ. Αδικα θα ψάξετε, δεν υπάρχουν  ούτε για  δείγμα. Για τον  κινηματογράφο ; Κάθε  χρόνο δίνονται  στο Χόλλυγουντ βραβεία της Κινηματογραφικής Ακαδημίας, τα γνωστά « Οσκαρ », αλλά αν παραβάλει κανείς τις ταινίες που  τα παίρνουν, και τις συγκρίνει με τα φιλμς των προ τριάντα, σαράντα και πλέον ετών, θα δεί  αμέσως τη διαφορά. Ούτε οι ηθοποιοί, ούτε οι σκηνοθέτες έχουν καμμιά σχέση μ΄ εκείνους που υπήρχαν πριν από δεκαετίες.

Στον τομέα της φιλοσοφίας,η ίδια κατάσταση επικρατεί, και μάλιστα είναι χειρότερη, καθώς υπάρχει  πλήρης σύγχυση  πάνω στη σύγχρονη φιλοσοφική σκέψη, και χαώδης αληθινά είναι η κατάσταση. Και πώς θα μπορούσε να είναι αλλοιώς, σε έναν κόσμο που δεν τον απασχολεί τίποτε άλλο από το εύ ζείν ;

Αλλά, ας  υποθέσουμε ότι  υπάρχουν ακόμη  άνθρωποι που ασχολούνται  με τη διανόηση και το πνεύμα. Ποιός τους δίνει σημασία ; Ελάχιστοι, κι αυτό  αποδεικνύει του λόγου το αληθές. Όλα  έχουν  χρεωκοπήσει, και δεν ξέρω  αν ποτέ  θα μπορέσουν να  ξαναβρούν το δρόμο τους. Αν αυτό δεν μπορέσει να γίνει, θα μπορούμε  να υπερηφανευόμαστε  ότι έχουμε μια μεγάλη διαφορά από τα ζώα : Ότι περπατούμε πάνω σε δυό πόδια και όχι σε τέσσερα.