Φ Ε Σ Ι Α, Κ Α Ν Ο Ν Ι Α Κ Α Ι Β Ε Ρ Ε Σ Ε Δ Ι Α
Ηταν η εποχή που οι Ελληνες κήρυξαν επανάσταση εναντίον της τουρκικής τεσσάρων αιώνων κυριαρχίας στον τόπο. Σχηματίστηκαν γρήγορα τμήματα αγωνιστών, που δεν μπορούμε να τα ονομάσουμε αληθινά στρατιωτικά, δηλαδή εκπαιδευμένα κατάλληλα, με πειθαρχία, με κανονική συγκρότηση, με σχεδιασμό δράσης, με επιτελεία και τα λοιπά που χαρακτηρίζουν έναν τακτικό στρατό. Ησαν οι ονομαζόμενοι « άτακτοι ». Και παράλληλα, σχηματίστηκε και μιά προσωρινή κυβέρνηση, και σε πολύ λίγο διάστημα, εκλέχτηκαν και τα μέλη της πρώτης εθνοσυνέλευσης, της πρώτης δηλαδή Βουλής, που είχε έδρα της την Επίδαυρο. Μέχρι το 1827, άλλες τρεις τέτοιες εθνοσυνελεύσεις δημιουργήθηκαν, στο Αστρος της Κυνουρίας, στην Τροιζήνα και στο Αργος.
Μιά από τις πρώτες ενέργειες της πρώτης εθνοσυνέλευσης, ήταν να ψάξει να βρεί φράγκα από την Ευρώπη, χωρίς αυτά δουλειά δεν γίνεται πουθενά. Χρειαζόντουσαν όπλα, σφαίρες, έπρεπε να έχουν και κάποιους μισθούς σε στρατιωτικούς και ναυτικούς, κυρίως τους επικεφαλής των δυνάμεων. Επρεπε να έχουν τροφή οι πολεμιστές, δεν γινόταν να κάμνουν λεηλασίες σε βάρος των υπόδουλων για να εξασφαλίσουν τις καθημερινές ανάγκες τους. Ετσι, ήταν απαραίτητο να βρεθούν χρήματα. Ένα δάνειο που ζητούσε να συνάψει η προσωρινή διοίκηση, που έβγαινε από την εθνοσυνέλευση.
Και ποιοί θα ήσαν όμως εκείνοι που θα δανείζανε τα αρκετά χρήματα που ζητούσε η εθνοσυνέλευση, ποιές θα ήσαν οι εγγυήσεις για την αποπληρωμή του δανείου που θα εδίνετο ; Ηταν δύσκολο να βρεθούν τέτοιοι δανειστές, όμως βρέθηκαν. Στο Σίτυ του ¨Λονδίνου, που ήταν τότε το παγκόσμιο οικονομικό κέντρο, βρέθηκαν άνθρωποι που προθυμοποιήθηκαν να δώσουν τα ζητηθέντα. Ηξεραν μάλλον, ότι το να τα πάρουν πίσω, ήταν πολύ απίθανο, άλλοι λόγοι τους ώθησαν να στείλουν τα χρήματα στους επαναστάτες. Κυρίως βέβαια λόγοι οικονομικής επιρροής που θα είχε η Βρεττανία στο καινούργιο κράτος που θα προέκυπτε από την επανάσταση, ίσως και κάποιοι συναισθηματικοί φιλελληνικοί λόγοι, ίσως και το ότι οι ανθρωποι είχαν πολλά χρήματα, και δεν τους ένοιαζε αν τους έβαζαν φέσι.
Εδωσαν λοιπόν τα όβολα οι Εγγλέζοι πλούσιοι, και πήρε μπρος ο αγώνας. Πότε δόθηκε αυτό το δάνειο ; Νομίζω μέσα στο 1822 αν δεν κάνω λάθος, και βαριέμαι να ανατρέξω στην εγκυκλοπαίδεια προς επικύρωρση των γραφέντων, δεν θα είχε άλλωστε και τόσο μεγάλη σημασία. Και έγινε και δεύτερο δάνειο, πάλι από την ίδια πηγή, είχαν δώσει οι άνθρωποι το πρώτο δάνειο, να μη έδιναν κι ένα ακόμα ;
Κάποιες κακές γλώσσες, λένε ότι πολλά από τα φράγκα και των δύο αυτών δανείων, τα έφαγαν μερικοί επιτήδειοι, από τέτοιους έχει πάντοτε η ένδοξη κατά τα άλλα φυλή μας. Ό-μως, μ΄αυτά τα χρήματα - έστω με το μεγαλύτερο ας πούμε μέρος απ΄αυτά - προχώρησε το επαναστατικό κίνημα μέχρι το τέλος. Που θα ήταν άσχημο για τους επαναστάτες, καθώς ο Ιμπραήμ πασάς που ήλθε με τακτικό στρατό από την Αίγυπτο, διέλυσε σχεδόν τους επαναστάτες και τους περιόρισε σε ένα πολύ μικρό κομμάτι που είχε μείνει ελεύθερο, Ναύπλιο και νησιά Αργοσαρωνικού και λίγα άλλα. Αλλά ήλθαν οι ναυτικές δυνάμεις των τριών μεγάλων στο Ναυαρίνο, βούλιαξαν σε λίγη ώρα τον τουρκοαιγυπτιακό στόλο, κι έστειλαν το φοβερό και τρομερό Μπραϊμη εκεί από όπου είχε έλθει.
Δεν είναι ανάγκη να ρωτήσετε αν έγινε ποτέ αποπληρωμή των δύο αυτών δανείων, είναι ολωσδιόλου περιττό, Με τί χρήματα θα ξεπλήρωνε η Ψωροκώσταινα - έστω και σε δεκάδες δόσεις - τα δάνεια αυτά ; Όπως είπαμε, οι δανειστές, είχαν υπ όψιν τους ότι φράγκα δεν θα έπαιρναν με καμμιά κυβέρνηση πίσω, τα ειχαν δώσει ξέροντας ότι ήταν φύσει αδύνατο να επιστραφούν. Να πούμε ότι βάλαμε φέσια στους ανθρώπους του Σϊτυ ; Οχι, δεν πρέπει να το λέμε αυτό, τα φέσια αυτά ήσαν εκ των προτέρων γνωστά, άρα δεν ήσαν και τόσο φέσια.
Φεύγουμε τώρα από τα φέσια, έτσι κι αλλιώς δεν μπορούσαμε να βάλουμε άλλα τέτοια σε κανέναν άλλο. Δεν είναι δα και τόσο κορόϊδα οι δανειστές για σου δίνουν λεφτά, χωρίς κάποια έγγύηση ότι θα τα πάρουν κάποτε πίσω. Αλλά αν έλλειψαν τα φέσια, μπήκαν στη μέση - πολύ καιρό ύστερα - τα λεγόμενα « κανόνια ». Που δεν έχουν κατ΄ουσίαν και πολύ μεγάλη διαφορά από τα φέσια, κι εδώ τρως τα φράγκα των άλλων, όμως υπάρχουν και σοβαρές συνέπειες ύστερα απ΄αυτό το « φάγωμα ».
Είχαν περάσει καμμιά εξηνταριά χρόνια από την υπόθεση των θαλασσοδανείων της επανάστασης, κόντευε να έλθει ο εικοστός αιώνας. Λίγο μετά το 1880 - εκεί πρέπει να έγινε το πρώτο κανόνι - παρουσιάστηκε μίαν των ημερών στη Βουλή των Ελλήνων ο πρωθυπουργός της χώρας, ο Χαρίλαος Τρικούπης, ο άνθρωπος με τη μεγάλη μόρφωση και την ευρωπαϊκή πολιτική κουλτούρα, και είπε τα λόγια εκείνα που άφησαν εποχή στην πολιτική μας ιστορία, και λέγονται συχνά από τους ασχολούμενους με την οικονομία και την πολιτική. Είπε, απευθυνόμενος προς τους βουλευτές που καθόντουσαν στα έδρανα και περίμεναν να μιλήσει, τα παρακάτω ιστορικά λόγια : « Κύριοι, δυστυχως επτωχεύσαμε ». Ετσι ακριβώς τα είπε.
Δεν πέρασε πολύς καιρός - λίγα χρόνια μόνο - και η χώρα βρέθηκε πάλι σε κατάσταση πτώχευσης. Και πάλι πρωθυπουργός ήταν ο Χαρίλαος Τρικούπης, έτσι το ήθελε η πολιτική του μοίρα, να βλέπει τη χώρα του μπατιρημένη. Και κήρυξε και πάλι πτώχευση, κι αυτός ήταν ο λόγος που στην Ευρώπη πήρε ο πολύ σπουδαίος αυτός πολιτικός, ο άνθρωπος που έβλεπε δεκαετίες μπροστά, τον τίτλο « ο πρωθυπουργός των πτωχεύσεων ».
Tί σημαίνει ο όρος « πτώχευση », τόσο στον ιδιωτικό τομέα, όσο και στον κρατικό ; Λίγο πολύ, κάτι ξέρουμε όλοι γι αυτό το « κανόνι », τί περίπου σημαίνει. Με λίγα και απλά λόγια, θα προσπαθήσουμε να δώσουμε μιά απλή και ευκολονόητη ερμηνεία του όρου αυτού. Που τους καιρούς που τώρα περνάμε, έχει αποκτήσει ιδιαίτερη σημασία.
Εχεις πάρει κάποια δάνεια από τράπεζες ή από άλλους συναφείς οργανισμούς. Γιατί τα έχεις πάρει αυτά τα δάνεια, σου ήταν απαραίτητα άραγε ; Μάλιστα, αν δεν σου ήταν απαραίτητα, δεν ήταν ανάγκη να βάλεις το κεφάλι σου στον ντορβά. Τα χρειζζόσουνα για να αναπτύξεις την επιχείρησή σου. Να αγοράσεις ένα σπίτι, αυτό που λένε να βάλεις ένα κεραμίδι πάνω απ΄ το κεφάλι σου. Και για άλλους ποικίλους σκοπούς, δεν χρειάζεται μεγαλύτερη ανάπτυξη το θέμα.
Ερχεται όμως μιά στιγμή, που να πληρώσεις τις δόσεις των δανείων σου δεν μπορείς. Ούτε καν τους τόκους που έχουν αυτά τα δάνεια, και που τους αναφέρουν ευκρινώς τα χαρτιά που υπογράφεις όταν παιρνεις το δάνειο ή τα περισσότερα δάνεια. Και τότε είναι που βαράς « κανόνι », βγαίνεις δηλαδή σε πτώχευση. Από εκεί και πέρα, υπάρχουν πολλοί περιορισμοί, τους οποίους πρέπει να ξεπεράσεις για να βγείς από την κατάσταση της πτώχευσης. Κι ένας από αυτούς - κι αυτό ισχύει κυρίως στον κρατικό τομέα - είναι να αρχίσεις και πάλι να πληρώνεις τους τόκους, μόνο τους τόκους εκείνων των παλιών δανείων που πήρες και ύστερα, μην μπορώντας να πληρώνεις τους τόκους, επτώχευσες..Και μόνο αφού αρχίσεις μετά από κάποιο καιρό να ξαναπληρώνεις τους τόκους αυτούς, σε βγάζουν από την κατάσταση της πτώχευσης. Τη διαδικασία αυτή, την αναλαμβάνει σήμερα το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο.
Άλλη επίσημη πτώχευση από τους καιρούς εκείνους, δεν γνώρισε η χώρα. Εφτανε κάποιες φορές κοντά σε μιά παρόμοια κατάσταση, αλλά την απέφευγε . Ηλθαν μάλιστα εποχές, που η οικονομία της χώρας ήταν σε τόσο καλή κατάσταση, ώστε το νόμισμά της να έχει διεθνώς μεγάλη αξία και σταθερότητα, και οφειλές από ανεξόφλητους λογαριασμούς, τους είχε ξεχάσει εντελώς.
Και φτάσαμε αισίως στη δεκαετία του 1980. Από τότε και μετά, άρχισε ένα άλλο νταβατούρι να γίνεται με τα δημόσια οικονομικά. Για πολλούς και διάφορους λόγους, χωρίς ανάγκη συνήθως, άρχισαν οι κυβερνήσεις να παίρνουν μπόλικα δανεικά - αλλά δυστυχώς όχι και αγύριστα - από ξένους τραπεζικούς οργανισμούς, κυρίως από ευρωπαϊκές τράπεζες. Που είχαν στα ταμεία τους, πληθος μέγα από πετροδολλάρια, κυρίως της αραβικής χερσονήσου, και δεν ήξεραν τί να τα κάνουν. Και τότε βρεθήκαμε εμείς και κάποιοι άλλοι χαζοί, και ζητήσαμε να μας τα δανείσουν. Και μετά,χαράς μεγάλης μας τα δάνεισαν, με επιτόκιο όμως όχι και τόσο χαμηλό, δέ θα δουλεύουν βέβαια για του παππού τους την ψυχή, έτσι δεν είναι ;
Ετσι λοιπόν, άρχισαν να τρέχουν οι τόκοι. Και επειδή δεν μπορούσαμε να τους πληρώνουμε, παίρναμε άλλα δάνεια για να δώσουμε απ΄αυτά τους τόκους, και για να περισσέψουν και μερικά για πάρτη μας. Με τον τρόπο αυτό, το χρέος προς τις τραπεζες του εξωτερικού, μεγάλωνε διαρκώς, άλλα δάνεια λοιπόν για να πληρώνουμε τώρα τους τεράστιους τόκους. Κι αυτό συνεχίζεται μέχρι τα τώρα. Αρχίσαμε με τρεισήμισυ δισεκατομμύρια δολλάρια ( της εποχής του ογδόντα, που είναι σημερινά περισσότερα λόγω του πληθωρισμού που ήλθε και στο δολλάριο ), και φτάσαμε αισίως τα διακόσια περίπου δισεκατομύρια δολλάρια τώρα. Κάπου εκατόν ενενήντα δισεκατομμύρια Ευρώ δηλαδή.
Το έχουμε πεί κι άλλες φορές, δεν βλάφτει να το πούμε και πάλι. Με τέτοιο κολλοσιαίο χρέος, θα έπρεπε να είμαστε και πάλι σε κατάσταση πτώχευσης, τρίτη φορά μετά τον πρωθυπουργό των πτωχεύσεων. Αλλά δεν μας βάζουν ακόμα τη θηλειά στο λαιμό. Μήπως μας κάνουν χατήρια ; Οχι βέβαια, δεν μας υποχρεώνουν να βαρέσουμε κανόνι, επειδή καταφέρνουμε - προς το παρόν - να πληρώνουμε τους τόκους των δανείων. Γι αργότερα, έχει ο Θεός. Πολύ, εξαιρετικά αμφίβολο, αν θα έχουμε εμείς.
Και ένας άλλος λόγος, που δεν βαράμε κανόνι. Είμαστε μέλος της ευρωπαϊκής ένωσης, κι αν βαρούσαμε το κανόνι αυτό, πολύ άσχημη εντύπωση θα έκαμνε σίγουρα σε όλο τον κόσμο που βρίσκεται εξω από τα σύνορα της Ενωσης αυτής. Για δες χάλια που έχουν αυτοί οι Ενώσίτες, θα αρχίσουν να λένε. Και η Ενωση δεν θα ήθελε με κανένα τρόπο να δημιουργηθεί μιά τέτοια εντύπωση.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου