Ο ΜΑΚΑΡΙΤΗΣ ΜΑΤΤΙΑΣ ΠΑΣΚΑΛ

Ο    Μ  Α  Κ  Α  Ρ  Ι  Τ  Η  Σ    Μ  Α  Τ  Τ  Ι  Α  Σ     Π  Α  Σ  Κ  Α  Λ



Πρόκειται για  τον τίτλο ενός μυθιστορήματος που έγραψε ο Λουϊτζι Πιραντέλλο το 1904, ίσως το εχετε διαβάσει, ίσως το  έχετε δεί εσείς  οι παλαιότεροι στον κινηματογράφο, με πρωταγωνιστή  τον Μαρτσέλλο  Μαστρογιάννι. Ο ήρωας  του μυθιστορήματος, ονόματι Ματτίας Πασκάλ, γυρνώντας από  ένα ταξείδι που είχε  κάνει αν δεν κάνω λάθος στη Νίκαια της Γαλλίας και το  Μόντε Κάρλο, διαβάζει  σε εφημερίδα κοντινής  προς τη δική του πόλη, μιά είδηση που τον αναστατώνει : Εχει βρεθεί πεσμένος μέσα σε ένα χαντάκι έξω από την μικρή πόλη όπου κατοικούσε ο ίδιος, το πτώμα ενός άντρα σε έντονη αποσύνθεση, που όλοι αναγνώρισαν - ακόμα και η γυναίκα του - ότι  ανήκε στον ίδιο, τον Ματτία Πασκάλ. Διαβάζει  έπειτα σε μιά εφημερίδα  της πόλης του που βρέθηκε  κάπου εκεί κοντά, και μιά νεκρολογία αφιερωμένη στον  « αλησμόνητο και σπουδαίο άνθρωπο, το Ματτία Πασκάλ » με τα συνήθη εγκωμιαστικά που γράφονται  σε τέτοιες περιπτώσεις, καθώς  είναι γνωστόν ότι  « ο αποθανών δεδικαίωται ». Και τελικά, ο Ματτίας Πασκάλ εξαφανίζεται πηγαίνοντας σε άλλο μερος, έχοντας προφανώς τους  λόγους του για το διάβημά του αυτό. Στο τέλος του μυθιστορήματος, τον ξαναβλέπουμε  « νεκραναστημένο », να επανεμφανίζεται στην μικρή του πόλη.

Σας θυμίζει τίποτε αυτή η ιστορία ; Κάτι πρέπει να σας θυμίζει, κι αυτό το κάτι πρέπει να το θυμάστε, επειδή συνέβη  εδώ στη χώρα μας και  όχι στην Ιταλία του Πιραντέλλο, και μάλι-στα πολύ  πρόσφατα. Για πιέστε  λιγάκι το μυαλό  σας και θα το βρείτε. Αν δεν το βρήκατε, ιδού πώς έγινε κάτι αντίστοιχο και στη χώρα μας, τέλη του αιώνα και της δεύτερης χιλιετηρίδας, το φθινόπωρο του 2.000 έτους.

Η ιστορία άρχισε στην Αλεξανδρούπολη, την όμορφη πόλη της Θράκης. Ηταν το 1995. Όπως στο μυθιστόρημα του Πιραντέλλο, βρέθηκε και σ΄αυτή την περίπτωση το πτώμα ενός ανθρώπου νεαρής  ηλικίας, και  κλήθηκαν όσοι είχαν  χάσει τα ίχνη κάποιου  δικού τους ανθρώπου, να έλθουν για αναγνώριση της ταυτότητας  του πτώματος. Ηλθαν διάφοροι - έτσι πρέπει να έγινε - και ήλθε και ένα ζευγάρι σχετικά ηλικιωμένων ανθρώπων, που αναγνώρισαν το γιό τους που είχε εξαφανιστεί πριν από δυό χρόνια, το 1993. Και το  αναγνώρισαν, επειδή - όπως  φαίνεται - δεν βρισκόταν σε κατάσταση σημαντικής αποσύνθεσης. Ο ιατροδικαστής που έκανε την αυτοψία, αναγνώρισε κι αυτός - δεν ξέρω βάσει ποιών δεδομένων - ότι πράγματι το σώμα αυτό ανήκε στον εξαφανισθέντα γιό του ζεύγους της Αλεξανδρούπολης. Ο νεαρός είχε χάσει τη δουλειά του το 1993, και από τότε είχε πολλά ψυχολογικά προβλήματα, και προφανώς αυτά ήσαν και η  αιτία της εξαφάνισής  του και της επακόλουθης  αυτοκτονίας του, σε ένα τέτοιο συμπέρασμα φαίνεται ότι κατέληξαν οι γονείς του και οι αρχές του τόπου του.

Υστερα απ΄αυτά, ο νεκρός κηδεύτηκε στο χωριό του, και πάνω στον τάφο του τοποθετήθηκε - όπως συνηθίζεται άλλωστε - και μιά φωτογραφία του. Στον τάφο αυτό πήγαιναν τακτικά οι γονείς του και έκαμναν μνημόσυνα επί χρόνια, κλαίγοντας το άμοιρο παιδί τους που είχε αυτή την τραγική κατάληξη.

Πέρασαν πέντε χρόνια. Και μιά μέρα, κάποιος στην Αθήνα, βλέποντας  έναν άνθρωπο σε άθλια κατάσταση, αδυνατισμένο στο έπακρο και με μιά τεράστια γενειάδα, με τραβηγμένα τα χαρακτηριστικά του  προσώπου του και με βαθουλωμένα τα μάτια του, νόμισε πως αναγνώρισε  έναν παλιό  συμπολίτη  του από την  Αλεξανδρούπολη. Κι αυτός που  αναγνωρίστηκε σαν συμπολίτης του - παρα τα χάλια του - ήταν  ο προ επταετίας εξαφανισθείς, και προ πενταετίας ταφείς στην πατρίδα του, ένας καινούργιος Ματτίας Πασκάλ.

Ο άνθρωπος που νόμισε  ότι τον αναγνώρισε - και δεν είχε κάνει καθόλου λάθος - τον ρώτησε διάφορα  πράγματα που  έπρεπε να τα ήξερε ο αλητεύων συμπολίτης, αλλά εκείνος δεν φάνηκε να θυμάται  τίποτε, ούτε καν το όνομά  του. Τότε, βέβαιος σχεδόν  ότι ήταν πράγματι το πρόσωπο που είχε  εξαφανιστεί και αργότερα βρεθεί και ταφεί, ειδοποίησε τις αστυνομικές αρχές. Αυτές ειδοποίησαν τις αρχές της Αλεξανδρούπολης  και τους γονεις  του, οι οποίοι έκπληκτοι πληροφορήθηκαν το απίστευτο νέο. Πήραν αμέσως το αεροπλάνο και πήγαν στην Αθήνα, όπου και  αναγνώρισαν τον χαμένο γιό τους. Χαράς ευαγγέλια για τους ταλαίπωρους εκείνους γονείς, που επί  πέντε χρόνια θρηνούσαν  πάνω στον τάφο έναν άνθρωπο που ήταν ολωσδιόλου άγνωστος σε όλους.

Και τότε άρχισαν να εμφανίζονται πολλά ερωτηματικά. Πώς έγινε και οι γονείς του εξαφανισθέντος γιού τους, να  αναγνωρίσουν  στο πτώμα που  τους παρουσίασε  η αστυνομία το γιό τους, ενώ δεν ήταν  αυτός ; Δεν γνώριζαν τα χαρακτηριστικά  του παιδιού τους ; Είχε υποστεί τόσο μεγάλη αποσύνθεση το σώμα του, ώστε να μην είναι εύκολο να αναγνωριστεί ; Και αν  αυτό ήταν  δύσκολο, δεν  υπήρχαν τρόποι  να βεβαιωθεί  η ταυτότητά  του με άλλους τρόπους ; Δεν έγινε σύγκριση των δακτυλικών  αποτυπωμάτων του θύματος με αυτά που φυλάγονται στην  αστυνομία ; ( Εκτός από τα δακτυλικά αποτυπώματα που  υπάρχουν στις παλιές ταυτότητες, υπάρχουν και άλλα  που βρίσκονται στα αρχεία της αστυνομίας ). Και γιατί στην περίπτωση αμφιβολιών, δεν χρησιμοποιήθηκε η πιό αξιόπιστη μέθοδος με το DΝΑ, που θα έλυνε αυτό το γρίφο ;

Αυτό πάλι με τον ιατροδικαστή που αναγνώρισε ότι το πτώμα ανήκε στον εξαφανισθέντα, τί σας λέει ; Επρεπε να κάνει την  αναγνώριση ο ιατροδικαστής, που δεν γνώριζε καθόλου το γιό τους ; Αν δεν μπορούν  να αναγνωρίσουν  το παιδί τους οι ίδιοι οι γονείς του, πώς θα μπορεί να το κάνει αυτό ένας οποιοσδήποτε ξένος ; Τέλος πάντων, οι  γονείς που αναγνώρισαν το γιό τους, τον πήραν  πίσω στην Αλεξανδρούπολη. Φαίνεται, ότι  σιγά σιγά, η αμνησία που κατέτρυχε τον άνθρωπο αυτό, υποχωρούσε με  τις μέρες που περνούσαν. Θυμήθηκε με τη σειρά, διάφορα πράγματα και γεγονότα. Και λίγες  μέρες αργότερα, εμφανίστηκαν στο γυαλί της τηλεόρασης οι  γονείς του, και  κατηγόρησαν ανοιχτά τον ιατροδικαστή ότι έκανε επιπόλαιο λάθος όταν αναγνώριζε πριν από πέντε χρόνια το γιό τους στο πτώμα ενός αγνώστου. Ο ιατροδικαστής ενοχλήθηκε όπως φαίνεται τρομερά από τη δήλωση  αυτή. Και ρώτησε κι αυτός με τη σειρά του, πώς και δεν  κατάφεραν να κάνουν την αναγνώριση οι ίδιοι οι γονείς, και τώρα έρριχναν το σφάλμα στον ιατροδικαστή, δηλαδή σ΄έναν ξένο, και πώς θα μπορούσε να γνωρίζει ο ξένος, αυτό που δεν γνωριζαν οι ίδιοι οι γονείς ;

Το πράγμα θα μπορούσε να  θεωρηθεί αστείο, αν δεν ήταν  τόσο άσχημο. Επρόκειτο περί αληθινού τραγέλαφου, όλος ο κόσμος απορούσε με τις γκάφες που είχαν  γίνει σ΄αυτή την περίπτωση. Και επί πλέον, δημιουργήθηκε και άλλο θέμα. Ποιός ήταν ο θαμμένος επί πενταετία άγνωστος, στη θέση  του νομιζόμενου σαν γιού του ζευγαριού ; Δεν είχε  το 1995 ή και νωρίτερα, αναφερθεί καμμιά εξαφάνιση ατόμου που να ταίριαζε στην περίπτωση. Και οι αρχές έφτασαν στο συμπέρασμα, ότι ο  άγνωστος αυτός, έπρεπε  να είναι κάποιος αλλοδαπός, μάλιστα κάποιοι αλλοδαποί απ΄ τη νότια Ελλάδα, ισχυρίστηκαν ότι ήταν αδελφός τους. Αλλά δεν γνωρίζω τη συνέχεια που πήρε - αν πήρε - το ζήτημα.