T O « Θ A Y M A » Τ Η Σ Π Ο Λ Η Σ Τ Ο Υ Α Λ Α Τ Ι Ο Υ
Στα ανατολικά των Αυστριακών Αλπεων, βρίσκεται μια πόλη με το όνομα Zάλτσμπουργκ, δηλαδή, πόλη του άλατος. Εκεί κοντά, βρίσκονται πολλές πίστες χιονοδρομικές, όπου πηγαίνουν να κάνουν σκί ντόπιοι και ξένοι χιονοδρόμοι. Η πόλη είχε πριν από σαρανταπέντε χρόνια, εκατόν οχτώ χιλιάδες κατοίκους, σήμερα υπολογίζεται ότι ο πληθυσμός της έχει φτάσει στους περίπου εκατόν πενήντα χιλιάδες.
Πάμε πίσω σ΄αυτήν την πόλη, διακόσια πενήντα χρόνια πριν από την εποχή μας, συγκεκριμένα στο χίλια εφτακόσια πενήντα εννιά. Ερχεται στον κόσμο ο γιός του Λεοπόλδου Μότσαρτ, ενός μουσικοσυνθέτη μέτριας ή σχετικά καλής εμβέλειας. Του δίνουν το τετραπλό όνομα Γιοχάννες Χρυσόστομους Βόλφγκάνγκους Τεόφιλους Μοτσαρτ, που θα μείνει στην ιστορία σαν Βόλφγκανγκ Αμαντέους Μότσαρτ.( Το όνομα Βόλφγκανγκ, σημαίνει στα γερμανικά « το μονοπάτι του λύκου », ή το « περπάτημα του λύκου ).
Κοντά στον πατέρα του που είναι καλός μουσικός, ο μικρός αυτός, αναπτύσσει έντονη κλίση στη μουσική. Αρχίζει με πιάνο – στο οποίο αργότερα θα γίνει μεγάλος εκτελεστής – και προχωρά κανονικά κάτω από την καθοδήγηση του πατέρα του. Και σε μιά πολύ μικρή ηλικία, κάπου στα πέντε του χρόνια – τον παρουσιάζουν στην αυτοκρατορική αυλή της Βιέννης, όπου παίζει μπροστά στη βασιλική οικογένεια μερικά καταπληκτικά κομμάτια στο πιάνο. Και σκύβει και τον φιλά η Μαρία Αντουανέττα, μετέπειτα βασίλισσα της Γαλλίας, που οι άσπλαχνοι Γάλλοι επαναστάτες θα την αποκεφαλίσουν στην γκιλοττίνα, σαν αυτή να έφταιγε για το κακό κοινωνικό περιβάλλον της Γαλλίας.
Στα δέκα του χρόνια, άλλου είδους επίδειξη από τον πατέρα Μότσαρτ. Τον βάζει τον μικρό να παίζει πιάνο μπροστά σε μεγάλο κοινό, έχοντας σκεπάσει τα πλήκτρα του πιάνου με ύφασμα, στα τυφλά δηλαδή, και ο μικρός δεν έχει καμμιά δυσκολία να το καταφέρει αυτό. Από εκεί και πέρα, αρχίζει μιά καταπληκτική μουσική καρριέρα του Βόλφγκανγκ, που όμως δεν θα κρατήσει για πολλά χρόνια. Ο νεαρός θα ζήσει μόνο τριανταπέντε χρόνια, μιά μοίρα που είχαν όχι μόνο μουσικοί της εποχής εκείνης, αλλά και γενικά πολλοί άνθρωποι των παλαιών εποχών, άλλοτε λόγω επιδημιών, και άλλοτε από ασθένειες που θεραπεύονται εύκολα στη σημερινή εποχή.
Περίπου στην ίδια εποχή, δηλαδή στα δέκα χρόνια του μικρού Βόλφγκανγκ – αμάν δύσκολο να το γραψεις αυτό το όνομα στα ελληνικά– τον πήγε ο πατέρας του στην Ιταλία, για να πάρει μέρος σε έναν διαγωνισμό κλασσικής μουσικής. Δέκα χρόνων και σε συναγωνισμό με ενήλικους στον ίδιο διαγωνισμό ; Μάλιστα, αυτό μπορεί να γίνεται σε εξαιρετικές περιστάσεις, όταν έχεις να κάνεις με τα λεγόμενα « παιδιά θαύματα ».
Πάνε λοιπόν πατέρας και γιός, και παρουσιάζονται στην επιτροπή του διαγωνισμού. « Τί θέλετε κύριε, θα λάβετε μέρος στον διαγωνισμό ; ». ρωτάνε οι αρμόδιοι. « Οχι εγώ, πρόκειται να διαγωνιστεί ο γιός μου », απαντά ο πατέρας Μότσαρτ. « Μα τί λέτε κύριε, είναι για διαγωνισμό μουσικής σύνθεσης αυτός ο μικρούλης ; ». « Μάλιστα κύριοι, βάλτε τον μέσα και θα δείτε ». Και τελικά πείθονται οι αρμόδιοι και βάζουν στην αίθουσα τον μικρό. Και ενώ συνήθως οι διαγωνιζόμενοι σε τέτοιους διαγωνισμού, κάνουν μιά – δυό ώρες για να συνθέσουν το κομμάτι τους και να το παραδώσουν στους κριτές, ο μικρός Μότσαρτ βγαίνει σε δεκαπέντε λεπτά με τα χαρτιά στο χέρι, και τα παραδίδει στους ανθρώπους της επιτροπής, που μένουν σύξυλοι.
Από την ηλικία των δεκαπέντε – και από πιό νωρίς μάλλον - χρόνων, ο νεαρός Μότσαρτ, αρχίζει να συνθέτει τα πολυάριθμα έργα του, κι αυτό κρατά μέχρι τον πολύ πρόωρο θάνατό του στα τριανταπέντε του χρόνια, το χίλια εφτακόσια ενενήντα ένα. Φαίνεται – από κάποιες ενδείξεις – ότι έπασχε από χρόνια νεφρική ανεπάρκεια, για την αντιμετώπιση της οποίας γίνεται τώρα, τρεις φορές τη βδομάδα αιμοκάθαρση σε νοσοκομείο και ζούνε κάμποσα χρόνια οι ασθενείς αυτοί. Τις εποχές εκείνες τις παλιές, οι άνθρωποι είχαν μικρό συνήθως μέσο όρο ζωής, πράγμα που οφειλόταν σε πολλούς παράγοντες. Τριανταδύο χρόνια έζησε ο Σούμπερτ, τριανταοκτώ ο Μέντελσον - Μπαρτόλντυ και ο Μπιζέ, και πολλοί άλλοι συνθέτες δεν ξεπερνούσαν τα πενήντα χρόνια. Πενηνταέξι χρόνια έζησε ο Λούντβιχ βαν Μπετόβεν, κι αυτά τα θεωρούσαν μάλλον αρκετά τις εποχές εκείνες. Μονάχα ο Γάλλος Γκουνώ, γνωστός κυρίως από την όπερά του « Φάουστ », έφτασε τα αξιοσέβαστα εβδομήνταπέντε χρόνια, ενώ ο επίσης Γάλλος Καμίλλ Σαιν Σανς, πήγε και μέχρι τα ογδόντα έξι.
Λοιπόν, ο Μότσαρτ έγραψε –ή συνέθεσε αν θέλέτε – πεντακόσια ογδόντα έργα, αριθμός που φαίνεται όπως είπαμε, φανταστικός. Ο Αυστριακός αυτός συνθέτης από το Zάλτσμπουργκ, ήταν – όπως όλοι οι Ευρωπαίοι μουσικοσυνθέτες – έντονα επηρεασμένος από την ιταλική μουσική παράδοση, καθώς η Ιταλία είναι η πατρίδα της μουσικής, η χώρα όπου γεννήθηκε το μουσικό πεντάγραμμο. Και ο κάθε Ευρωπαίος που ήθελε να ασχοληθεί με τη μουσική, ήθελε να πάει και να επισκεφθεί την Ιταλία, να γνωρίσει εκ του σύνεγγυς τη χώρα όπου δημιουργήθηκε στην αρχή η μουσική της εποχής του Μπαρόκ, και αργότερα η κλασσική και η ρωμαντική μουσική, ακόμα και οι Ρώσοι συνθέτες – Τσαϊκόφσκυ, Ρίμσκυ - Κόρσακωφ και άλλοι – ήθελαν να γνωρίσουν από κοντά την πατρίδα της μουσικής.
Οι « Γάμοι του Φίγκαρο » και ο « Ντον Τζιοβάννι », είναι οι δυό καλύτερες και φημισμένες από τις ιταλόφωνες όπερές του. Εξαιρετικές είναι και οι δυό γερμανόφωνες όπερες που έχει συνθέσει, ο « Μαγικός αυλός » και η « Αρπαγή απ΄ το Σεράϊ ». Και πάμε στα πολυάριθμα κοντσέρτα του, τα κοντσέρτα για πιάνο - εικοσιπέντε τον αριθμό - και άλλα κοντσέρτα για βιολί, για κλαρινέττο, για φλάουτο, για όμποε και για άλλα όργανα. Βάλε τώρα τα άλλα έργα που δεν μπορούμε να τα βρούμε, το πολύ γνωστό « Μια μικρή νυχτερινή μουσική » -E i n e k l e i n e n a c h t m u s i k » στα γερμανικά, που είναι πολύ όμορφη και πολύ αγαπητή, διάφορες άλλες ρομάντζες, πλήθος από άλλες συνθέσεις και δεν βρίσκεις άκρη.
Για πολλούς, ο Μότσαρτ είναι στην κορυφή των συνθετών, για άλλους είναι ο Μπετόβεν. Αλλά τι σημασία μπορεί να έχει αυτό ; Οποιον κι αν βάλεις να ακούσεις, το ίδιο κάνει, και ο ένας και ο άλλος σε μεταφέρουν σε κάποιον άλλο κόσμο.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου