Τ Ο Φ Α Ι Ν Ο Μ Ε Ν Ο Ε Λ Λ Ε Ν Κ Ε Λ Λ Ε Ρ
Ολοι μας, ξέρουμε ιστορίες ανθρώπων, που μας αποδεικνύουν ότι αυτό το ζώο που περπατά πάνω σε δυό πόδια και που λέγεται άνθρωπος, κρύβει μέσα του δυνάμεις που ούτε κατά διάνοια φαντάζεται ότι έχει. Ότι όταν αναπτύσσει τις δυνάμεις αυτές, τη θέλησή του να φτάσει σε ένα σκοπό, δεν γνωρίζει όρια, δεν μπορεί να τον σταματήσει κανείς και τίποτε. Εχουμε ακούσει για παράλυτους που έχουν κάνει πράγματα που φυσιολογικός άνθρωπος δεν τα καταφέρνει, ή για να πούμε την αλήθεια, δεν προσπαθεί να τα καταφέρει. Μπορεί να ξέρουμε για τον Σκωτσέζο Χώκινς, το μεγαλύτερο αστροφυσικό της εποχής μας, που είναι τετραπληγικός και πάντοτε στο αναπηρικό καρροτσάκι του, που δεν μπορεί ούτε να μιλήσει και βάζει το κομπιούτερ του να μιλά με τις φράσεις που του υπαγορεύσει με τα δάχτυλά του επάνω στο μηχάνημα. Ο οποίος, αφού δημιούργησε μιά καινοφανή θεωρία για τη δημιουργία του σύμπαντος με πλήθος μαθηματικών τύπων, και είδε ότι κανένας δεν μπόρεσε να την ανατρέψει, την ανέτρεψε μόνος του, διατυπώνοντας μιά άλλη θεωρία πάνω στο ίδιο θέμα. Αυτά μπορεί να κάνει ένας άνθρωπος τελείως - φαινομενικά - ανίκανος για τίποτε, ενώ πλήθος από άλλους ανθρώπους που έχουν όλες τις δυνατότητες, δεν κάνουν τίποτε απολύτως.
Και τώρα, νά μιά ιστορία που είναι των απιθάνων απίθανη, βγαλμένη θαρρείς από καμμιά καινούργια έκδοση των ανατολίτικων παραμυθιών της Χαλιμάς. Τη διαβάζεις και δεν πιστεύεις λέξη απ΄αυτά που διαβάζεις. Και όταν τη διάβασα κι ο ίδιος, μου ήλθε τάση για λιποθυμία και μου έβαλαν αιθέρα στη μύτη για να συνέλθω. ( Αυτό βέβαια, είναι εντελώς της φαντασίας μου, πάντοτε κι από τη μικρή ηλικία μου, ήμουν τερατολόγος. Το λέω αυτό το σχετικό με την ιστορία μας, επειδή όντως είναι τόσο απίστευτο. Ετσι ώστε, αν δεν σου φέρνει λιποθυμιά, σε αφήνει όμως τελείως άναυδο ).
Το 1880, δηλαδή τέλη του δέκατου ένατου αιώνα, γεννήθηκε στην Τασκούμπια ( έτσι θαρρώ πως πρέπει να προφέρω το στρυφνό T u s c u m b i a ), πόλη μικρή της πολιτείας Αλαμπάμα των Ενωμένων Πολιτειών, ένα κοριτσάκι, υγιές, υγιέστατο. Και ήταν έτσι άριστα στην υγεία του, μέχρι που έγινε δεκαεννιά μηνών. Και τότε, προσεβλήθη από μιά βαρειά αρρώστεια - που δεν ξέρω ποιά ήταν, ίσως μηνιγγίτιδα - από την οποία έχασε τελείως την όρασή της και την ακοή της. Εγινε δηλαδή κουφή και τυφλή, πράγμα σπανιώτατο, ίσως όχι τόσο σπάνιο για εκείνες τις εποχές. Ούτε να ακούει τον παραμικρό ήχο, ούτε να βλέπει τίποτε, απόλυτο σκοτάδι και απόλυτη σιωπή δηλαδή. Και επειδή ήταν πολύ μικρή, δεν μπόρεσε να θυμηθεί ποτέ της, πώς να ήταν άραγε ο κόσμος χωρίς να τον βλέπει κανείς, χωρίς να ακούει τίποτε. Απόλυτη απομόνωση δηλαδή από τα πάντα, αυτό ήταν. Αν είχε πάθει αυτές τις βλάβες σε μιά μεγαλύτερη ηλικία - ας πούμε έξι χρόνων - θα θυμότανε βέβαια και ότι είχε δεί, κι ακόμα θα θυμότανε και πράγματα που είχε ακούσει, λέξεις φράσεις και λοιπά. Τώρα όμως, δεν είχε καμμιά αντίληψη για όλα αυτά, ο κόσμος ήταν κάτι το τελείως απρόσιτο σ΄αυτήν.
Η οικογένεια της μικρής είχε το επίθετο Κέλλερ. Και στη βουβή και κουφή μικρούλα, δόθηκε - πριν χάσει τις αισθήσεις της ακοής και της όρασης - το όνομα Ελλεν Ανταμς. ( Αυτό το « Ανταμς », φαίνεται ότι ήταν μάλλον συνθετικό του επιθέτου της, όχι του μικρού ονόματός της ). Τα πρώτα χρόνια μετά την αναπηρία που τη βρήκε, πέρασαν μέσα σε μιά τέλεια απομόνωση, το μόνο που καταλάβαινε, ήταν οτιδήποτε ερχόταν σε επαφή μέσω της αφής. Το μπιμπερό με το οποίο της έδιναν να τρώγει και να πίνει το νερό, αργότερα το κουταλάκι με το οποίο - αφού της άνοιγαν το στόμα - της έδιναν την τροφή. Οσο για τους γύρω της ( που δεν ήξερε βέβαια ποιοί ήσαν ), τους αντιλαμβανότανε με την ψηλάφηση που τους έκαμνε με τα χέρια της. Αυτά ήσαν όλα κι όλα. Δηλαδή ήταν κάτι σαν φυτό και τίποτε περισσότερο.
Στα εφτά της χρόνια, το 1887, ήλθε μιά δασκάλα ονόματι Αννυ Μάνσφηλντ Σάλλιβαν. Ισως να την είχαν καλέσει οι γονείς της Ελλεν, επειδή είχαν ακούσει κάποια καλά λόγια γι αυτήν, ίσως να είχε έλθει μονάχη της, έχοντας ακούσει για το πρόβλημα που υπήρχε στο σπίτι εκείνο. Πάντως, όπως κι αν έχει το πράγμα, ανέλαβε αμέσως την φροντίδα της μικρής Ελλεν, ένα έργο εξαιρετικά δύσκολο, θα μπορούσαμε να πούμε γιγάντιο, αν λάβουμε υπ΄όψιν την κατάσταση της Ελλεν την εποχή εκείνη.
Ερχεται λοιπόν η δεσποινίς Αννυ, πλησιάζει με τρόπο τη μικρή Ελλεν, και κάνει μιά προσπάθεια να βρεί τρόπο γνωριμίας. Αδικα όμως, η μικρή Ελλεν δεν καταλαβαίνει τίποτε, εκτός από φαγητό, νερό και επαφή με τα χέρια σε ότι μπορεί να ακουμπήσει. Η Αννυ καταλαβαίνει αμέσως, ότι πολλή, πάρα πολλή δουλειά βρίσκεται μπροστά της. Αλλά είναι κοπέλλα με πείσμα, όπως όλες οι Ιρλανδέζες, ιρλανδέζα θα έπρεπε να είναι σύμφωνα με το επίθετό της, που το συναντάμε σχεδόν αποκλειστικά σε Ιρλανδούς.
Πάντως, καταλαβαίνει αμέσως, αυτό που μάλλον ο καθένας θα καταλάβαινε. Ότι ο μόνος τρόπος να έχει επαφή, να έχει κάποια πρόοδο, είναι η αφή. Μαζύ με την οσμή και τη γεύση - που δεν προσφέρουν τίποτε σε ζητήματα μάθησης - είναι οι μόνες αισθήσεις που έχουν απομείνει στη μικρή Ελλεν. Και θα χρησιμοποιήσει την αφή, δημιουργώντας ένα δικό της νοηματικό σύστημα δια της αφής, με το οποίο θα προσπαθήσει να δώσει στην Ελλεν να καταλάβει σιγά σιγά, τα πρώτα στοιχειωδη πράγματα, να την εισαγάγει σε έννοιες που η μικρή δεν έχει την παραμικρή ιδέα.
Αυτά γίνονται κάθε μέρα και πολλές ώρες της ημέρας, και το άγριο πλάσμα που βρίσκεται μέσα στην Ελλεν Κέλλερ, θα συνηθίσει σιγά σιγά την ύπαρξη και το μεγάλο ενδιαφέρον που δείχνει η δασκάλα της, την αφοσίωσή της στο να της μαθαίνει λίγο λίγο τα ελάχιστα πράγματα που μπορεί να καταλάβει. Όλα γίνονται μέσω της αφής, πιάνει το χέρι της μικρής, και με αυτό της δείχνει αυτά που θέλει να της δώσει να καταλάβει. Δεν μπορώ να περιγράψω το πόσο αγωνίστηκε η δασκάλα αυτή, το πόσο δύσκολο ήταν να διδάξει σε μιά κουφή και τυφλή, αυτά που ήθελε, που έπρεπε να μάθει. Και έχω μεν διαβάσει ολόκληρη την ιστορία αυτή πριν από πολλά χρόνια, αλλά δεν μπορώ να θυμηθώ τους τρόπους που μεταχειρίστηκε η Σάλλιβαν στο έργο της αυτό. Θα ήταν πολύ σημαντικό, να μάθει ο κάθε άνθρωπος αυτά που έγιναν ανάμεσα στη δασκάλα και τη μαθήτρια αυτή, υπάρχουν πολλά βιβλία που έχουν ασχοληθεί με το θέμα αυτό, είναι μάλιστα και αυτοβιογραφικού χαρακτήρα.
Οι μήνες και τα χρόνια περνούσαν σιγά σιγά, και η μικρή Ελλεν - με την απίστευτη προσπάθεια και τις επινοήσεις της Σάλλιβαν - όλο και προχωρούσε. Και κάποια εποχή, που δεν τη θυμάμαι, έμαθε να γράφει, μάλιστα, έγινε κι αυτό το απίστευτο πράγμα. Και όλο και μάθαινε κάθε μέρα και κάτι καινούργιο, τα απορροφουσε όλα σαν σφουγγάρι. Μετά από τη γραφή, ήλθε η σειρά της γραφομηχανής, που την έμαθε κι αυτή, φυσικά ειδικής γραφομηχανής, μιάς και όραση δεν είχε η κοπελλίτσα, Και τέλος, το πιό καταπληκτικό απ΄όλα. Στην ηλικία των δέκα ετών, το 1890, έμαθε να μιλά. Με ποιόν τρόπο, αγνοώ παντάπασιν, πάντως κατάφερε το ακατόρθωτο. Και βέβαια, ξέρουμε ότι αρκετοί κουφοί μπορούν να μάθουν να μιλάνε, αλλά κουφή και τυφλή μαζύ, έ, αυτό ξεπερνά κάθε φαντασία.
Το πώς πήγε κατόπιν στο κολλέγιο - χωρίς μάλλον να περάσει από δημοτικό και γυμνάσιο - δεν το έχω υπ΄όψιν μου. Γεγονός πάντως είναι, ότι και πανεπιστημιακά τμήματα παρακολούθησε, δεν ξέρω μόνο αν πήρε και τίποτε πτυχία. Ταυτόχρονα, μάθαινε - δεν θα το πιστέψετε ούτε αυτό - και ξένες γλώσσες. Μάλιστα, ξένες γλώσσες μιά κουφή και τυφλή, και τελικά μάλιστα έμαθε - πολύ καλά μάλιστα - πέντε παρακαλώ ξένες γλώσες. Τη στιγμή που άνθρωποι σαν κι εμάς, που έχουμε και άριστη όραση και άριστη ακοή, δεν μπορούμε να μάθουμε καλά μιά και μόνη ξένη γλώσα. Και όχι μόνο αυτό, ούτε τη δική μας γλώσσα δεν μιλάμε και γράφουμε καλά. Δεν έχετε παρά να παρακολουθήσετε τους δημοσιογράφους και τους παρουσιαστές των ειδήσεων και άλλων ραδιοτηλεοπτικών προγραμμάτων στη χώρα μας, για να πεισθήτε για του λόγου το αληθές. Ελληνες που δεν μιλούν καλά ελληνικά, μ΄όλες τις σχολές που έχουν πάει. Αλλά και τα πτυχία ανώτατων σχολών που έχουν πάρει. " Προφανώς νυχτερινές ώρες, αν κρίνουμε από τα ελληνικά τους ".
Η δασκάλα της η Ανν Σάλλιβαν - που έμεινε στην ιστορία για το μεγάλο κατόρθωμά της - πέθανε κάποια χρονιά που δεν μου είναι γνωστή, και την αντικατέστησε σαν σύντροφός της, η γραμματέας της Ελλεν Κέλλερ, η Πόλλυ Τόμσον. Στο μεταξύ, η Ελλεν είχε αρχίσει να γράφει βιβλία, κυρίως αυτοβιογραφικά, το πρώτο από τα οποία δημοσιεύτηκε το 1902, όταν δηλαδή η Ελλεν ήταν εικοσιδυό χρόνων. Είχε τον τίτλο « Η ιστορία της ζωής μου ». Εξι χρόνια αργότερα - το 1908 - εκδόθηκε το δεύτερο βιβλίο της, που είχε τίτλο « Ο κόσμος που ζώ ». Το τρίτο βιβλίο της με τίτλο « Εξω απ΄το σκοτάδι », κυκλοφόρησε το 1913, το τέταρτο με τίτλο « Η θρησκεία μου », κυκλοφόρησε το 1927, και το πέμπτο το 1940, με τίτλο « Αφήστε με να έχω εμπιστοσύνη ». Ολο αυτό το χρονικό διάστημα των δεκαετιών, η Ελλεν Κέλλερ έδινε διαλέξεις σε πανεπιστημιακές συνήθως αίθουσες, που τις παρακολουθούσε πλήθος κόσμου.
Το 1956, γυρίστηκε ένα βιογραφικό φιλμ στις Πολιτείες, με τίτλο « T h e u n c o n q e r e d - δηλαδή « Η ακατάβλητη », ή « Αυτή που δεν κατακτήθηκε », στο οποίο με ντοκυμαντερίστικη αφήγηση, αναφέρθηκαν τα γεγονότα αυτά. Εξι χρόνια αργότερα, το 1962, παίχτηκε με πολλή επιτυχία στο Μπροντγουαίη ένα θεατρικό έργο, « T h e m i r a c l e w o r k e r » - « Η δουλεύτρα - θαύμα » - ή « Η εργάτρια που κάνει θαύματα », αφιερωμένο στην δασκάλα της Κέλλερ, την Ανν Σάλλιβαν. Το θεατρικό αυτό έργο, έγινε και ταινία, η οποία τιμήθηκε μάλιστα και με Οσκαρ. Πρέπει να τονιστεί και πάλι, ότι αν δεν ήταν η Σάλλιβαν στο πλευρό της Ελλεν Κέλλερ, δεν θα μπορούσε ποτέ να υπάρξει η μετέπειτα φανταστική μαθήτριά της, με τα κατορθώματά της που ξεπερνούν κάθε φαντασία.
Η Κέλλερ ζούσε ακόμη το 1964 σε ηλικία ογδόντα τεσσάρων χρόνων, όπως φαίνεται από τα στοιχεία που βρήκα. Το αν πήγε σε ακόμα πιό μεγάλη ηλικία, δεν το ξέρω. Αλλά και στα χρόνια αυτά που ξέρουμε, ήταν το θαύμα της υπερπροσπάθειας των δυό ανθρώπων, της δασκάλας και της μαθήτριας.
Δεν μπορώ να θυμηθώ λόγω της παρέλευσης δεκαετιών από τον καιρό που διάβασα το βιβλίο με την ιστορία της Ελλεν Κέλλερ, ποιές ήσαν ακριβώς οι σκέψεις που μου δημιούργησε. Τώρα όμως που τα ξανάφερα στο νού, βλέπω τον εαυτό μου μπροστά σ΄αυτό το απίστευτο πρόσωπο της Κέλλερ, σαν ένα σκουπίδι, ένα σκουπίδι που το μαζεύεις από το πάτωμα και το ρίχνες στον κάλαθο των απορριμάτων, τόσο άσχημα αισθάνθηκα. Και ενώ πρωτύτερα, έκανα μιά σύσταση να το διαβάσει όποιος δεν το έχει κάνει ως τα τώρα, φοβάμαι ότι πρέπει να ανακαλέσω αυτή την προτροπή μου. Από το φόβο μήπως ο καθένας που θα το διαβάσει, ίσως αισθανθεί κι αυτός άσχημα. Αλλά ύστερα από ωριμότερη σκέψη, αποφάσισα να συστήσω σε όποιον δεν έχει στη διάθεση του κανένα βιβλίο σχετικό με την υπόθεση αυτή, να φροντίσει να προμηθευτεί ένα .
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου