ΠΡΟΠΑΝΤΟΣ ΚΑΘΑΡΙΟΤΗΤΑ

Τι είναι αυτό που έγραψε αυτές τις μέρες μιά Βρεττανική εφημερίδα ; Η Ελλάδα - λέει - είναι η πιό βρώμικη χώρα της Ευρώπης, τόσο της Δυτικής, όσο και της Ανατολικής. Και μάλιστα, τα πρωτεία τα κατέχει η ίδια η πρωτεύουσα, η ευκλεής Αθήνα της πάλαι ποτέ εποχής του Περικλή, αυτού του τύπου που από το όνομά του, πήρε ο αιώνας εκείνος το προσωνύμιο « χρυσός ». Αυτά έγραψε χωρίς καμμιά ντροπή η βρεττανική εφημερίδα.
Πρόκειται βέβαια για μιά βδελυρή και αναίσχυντη συκοφαντία, όλοι το ξέρουμε αυτό. Είναι προφανές, ότι κάποιους δόλιους σκοπούς εξυπηρετούσε το άθλιο από κάθε άποψη αυτό δημοσίευμα, ίσως για να βλάψη τον τουρισμό μας, ίσως για άλλες αιτίες που δεν μπορώ να τις ξέρω. Και η είδηση, μεταδόθηκε και από τα ημέτερα μέσα μαζικής ενημέρωσης, και μάλιστα χωρίς καθόλου σχόλια και διαψεύσεις. Εκεί καταντήσαμε, να δεχόμαστε αδιαμαρτύρητα οτιδήποτε μας προσάπτουν οι κακοήθεις ξένοι, που μόνο το καλό μας δεν θέλουν.
Ακου εκεί, να λένε ότι η Ελλάδα - και η Αθήνα ειδικότερα - είναι οι πιό ακάθαρτες περιοχές της Ευρώπης ; Τη σηκώνει αυτή τη κακόβουλη και συκοφαντική δυσφήμηση το εθνικό σας φιλότιμο ; Ασφαλώς και όχι, και έπρεπε βέβαια να κατεβούμε όλοι, μηδενός εξαιρουμένου, σε παλλαϊκή διαδήλωση, και να διατρανώσουμε την πίστη μας ότι η χώρα αυτή - στην οποία ως γνωστόν ανθεί φαιδρά πορτοκαλέα - είναι η πλέον καθαρή από όλες της χώρες της οικουμένης, μάλιστα, αυτό έπρεπε να κάνουμε. Και όχι μόνο αυτό, έπρεπε να προσφύγουμε σε όλα τα διεθνή F o r a, ακόμη και στο ευρωπαϊκό δκαστήριο, και να ζητήσουμε την παραδειγματική καταδίκη της εφημερίδας αυτής, και μιά αποζημίωση, τουλάχιστον ενός
δισεκατομμυρίου Ευρώ για τη δυσφήμηση που μας έκανε με το δημοσίευμα αυτό.
Αυτά σκέπτομαι καθώς βαδίζω στα πεζοδρόμια και στους δρόμους της πόλης μας, που όπως μας την παρουσίασε το βρωμερό βρεττανικό έντυπο -αυτή η φυλλάδα της δεκάρας - πρέπει να είναι κι αυτή βρώμική, πολύ βρώμικη, σύμφωνα με το κατάπτυστο αυτό δημοσίευμα. Και καθώς περπατώ, παρατηρώ με πολύ μεγάλη προσοχή τα γύρω μου, μήπως και βρώ και την παραμικρή ένδειξη αυτών που γράφτηκαν. Το βλέμμα μου στρέφεται πότε δεξιά και πότε αριστερά, και βέβαια και μπροστά μου, με τη βεβαιότητα ότι δεν θα αντικρύσω τίποτε που να δικαιολογεί τους αναίσχυντους αυτούς ισχυρισμούς.
Και να οι παρατηρήσεις που έχω κάνει με κάθε σχολαστικότητα. Πεζοδρόμια εξαίρετα, στρωμένα με μαθηματική ακρίβεια και τέλεια τάξη, χωρίς καμμιά ανωμαλία στην κατασκευή τους. Είναι τόσο καλά στρωμένα με καλλιτεχνικό πλακόστρωτο, που όσο αδέξια και αν περπατάς, δεν θα σκοντάψεις ποτέ σε κάποιο « κουσούρι » στην κατασκευή τους. Κι ακόμη - κι αυτό είναι το σπουδαιότερο - είναι εντελώς καθαρά, δεν υπάρχει ο παραμικρός ρύπος επάνω σ΄αυτά. Μάλιστα, για να είμαι απόλυτα βέβαιος, βγάζω έναν μεγεθυντικό φακό από την τσέπη μου, και εξετάζω λεπτομερώς όλη την επιφάνεια του πεζοδρομίου. Αποτέλεσμα : Τέλεια καθαριότητα, που δεν τη βρίσκεις σε καμμιά πόλη στον πολιτισμένο κόσμο.
Αλλά δεν είναι μόνο τα πεζοδρόμια, υπάρχουν και οι δρόμοι, υπάρχουν και τα στενοσόκκακα, υπάρχουν και οι αλάνες - όσες έχουν απομείνει από το μένος της οικοδόμησης επί πάσης της επιφανείας του εδάφους - υπάρχουν και τα πάρκα, τα αλσύλλια, και γενικά όλοι οι χώροι που περιέχονται μέσα στα όρια της πόλης.
Παρατηρώ με εμβρίθεια τους δρόμους. Είναι τόσο καθαροί, ώστε γυαλίζουν κάτω από το φως του ήλιου. Δεν βλέπω ούτε ένα ίχνος από σκόνη, πολύ λιγότερο ένα πεταμένο χαρτάκι, ένα κουτί από τσιγάρα, έστω μιά γόπα από σβυσμένο τσιγάρο, πράγματα που τα βλέπεις εμπρός σου σε οποιαδήποτε πόλη της Ευρώπης. Αναγκάζομαι να γυρίσω σε πολλούς δρόμους, μήπως και ανακαλύψω κάτι το μεμπτό. Αδικος κόπος, δεν βρίσκω απολύτως τίποτε, τα πάντα λάμπουν από καθαριότητα, που όπως ξέρουμε, είναι μισή αρχοντιά. Και ως εκ τούτου, είμαστε - τουλάχιστον κατά το ήμισυ - άρχοντες, σύμφωνα με το λαϊκό ρητό.
Αφήνω τους δρόμους και τα στενοσόκκακα, και παίρνω σβάρνα τους άλλους χώρους, αλάνες, πάρκα, αλσύλλια και τους υπόλοιπους ανοιχτούς, κοινόχρηστους και μη χώρους της πόλης. Παντού η ίδια ειδυλλιακή κατάσταση, καθαριότητα μέχρι και το τελευταίο τετραγωνικό μέτρο γής, αυτό βλέπω όπου κι αν στρέψω το βλέμμα. Και απορώ : Γιατί αυτός ο μασκαράς της βρεττανικής εφημερίδας, κάθησε και έγραψε όλες αυτές τις ανοησίες και μας έκανε ρεζίλι των σκυλιών σ΄ολόκληρη την Ευρώπη ;
Και πάνω στην απορία μου αυτή, αισθάνομαι ότι ξυπνάω, μάλιστα, όλο αυτό το διάστημα της περιπλάνησής μου ανά τους δρόμους και τις αλάνες και τα άλλα μέρη της πόλης, ήμουν βαθειά κοιμισμένος, όλα αυτά τα έβλεπα σε όνειρο. Ένα όνειρο καλοκαιριμής νύχτας, σαν κι εκείνο το παλιό θεατρικό του Σαίξπηρ. Και από τη στιγμή που αρχίζω να συνέρχομαι από τη θολούρα του ύπνου και του ονείρου, άλλες σκέψεις μου έρχονται στο νού, άλλες παραστάσεις έρχονται στη θύμησή μου, παραστάσεις από την καθημερινότητα, που μου δείχνουν άλλα εντελώς πράγματα από αυτά που έβλεπα στο όνειρό μου.
Αποφασίζω να κάνω μιά περιήγηση σε όλα τα μέρη που βρήκα στο όνειρο να είναι πεντακάθαρα. Βέβαια, όλα αυτά τα έχω δεί πάμπολλες φορές, δεν θα χρειαζότανε να τα ξαναδώ άλλη μιά φορά για να σχηματίσω άποψη. Αλλά το όνειρο αυτό, με έβαλε σε κάποιες αμφιβολίες. Ξέρω ότι ολόκληρη η πόλη - όπως και οι άλλες πόλεις μας - δεν είναι καθόλου καθαρές, κάθε μέρα το διαπιστώνω αυτό το πράγμα. Αλλά οι εικόνες οι ονειρικές είναι κι αυτές μπροστα μου, καλό θα είναι να κάνω μιά πιό λεπτομερή κατόπτευση, κι αυτό είναι μιά πολύ εύκολη δουλειά, σε λίγες ώρες θα είμαι πλήρως κατατοπισμένος.
Και άμ έπος, άμ έργον. Με την πρώτη ευκαιρία, αρχίζω να εξετάζω με προσοχή την κατάσταση στην οποία βρίσκονται οι δρόμοι και τα υπόλοιπα, που τα είχα βρή να λάμπουν από από καθαριότητα, αυτό όμως ήταν μέσα στο χώρο του ονείρου, μέσα στη νύχτα. Κι ίσως να επαληθεύεται κι εδώ το γνωστό λαϊκό ρητό : « Της νύχτας τα καμώματα, τα βλέπει η μέρα και γελά ». ( Αν και η ρήση αυτή δεν αφορά τα όνειρα, αλλά πράγματα που νομίζουμε ότι βλέπουμε στο σκοτάδι της νύχτας, όπως σκιές, κινήσεις μυστηριωδών αντικειμένων και άλλα συναφή πράγματα ).
Βλέπω τους δρόμους της πόλης και απορώ. Και άλλοτε έβλεπα πολύ σκουπιδαριό σε μερικούς δρόμους, τώρα παρατηρώ ότι οι περισσότεροι δρόμοι παρουσιάζουν αυτό το θέαμα. Θέαμα που είναι απογοητευτικό. Οχι μόνο πεταμένες γόπες από τσιγάρα - που αφθονούν στα πεζοδρόμια - αλλά και ένα ετερόκλιτο πλήθος από τα πιό απίθανα σκουπίδια, πλημμυρίζουν τους δρόμους. Κουτιά από τσιγάρα, χαρτιά πάσης φύσεως, κουτιά από αναψυκτικά - και μάλιστα σε μερικά σημεία πολλά, πάρα πολλά - και διάφορα άλλα πράγματα που είναι για τον κάδο των απορριμμάτων.
Οι κάδοι των απορριμάτων είναι εκεί, στη θέση τους, δεν πρέπει να έχουμε παράπονα ότι μας λείπουν. Μόνο που τα απορρίματα δεν τα ρίχνουμε στους κάδους, αλλά έξω από αυτούς, και μάλιστα αρκετές φορές ελάχιστα μέτρα μακρυά από αυτούς. Και θα ρωτήσει κανείς και με το δίκηο του : Αφού είναι έτσι η κατάσταση, τί τους χρειαζόμαστε τους κάδους αυτούς ; Μάλιστα, νά μιά καλή ερώτηση. Στ΄ αλήθεια, τί τους θέλουμε τους κάδους, αν δεν ρίχνουμε μέσα σ΄αυτούς τα ποικίλα σκουπίδια μας ; Ετσι, για να φαίνονται σαν μόστρα ;
Η εντατική παρατήρηση των πραγμάτων, φαίνεται ότι δικαιώνει τελικά το δημοσίευμα της βρεττανικής εφημερίδας, δεν πρέπει να βλέπουμε παντού δολιοφθορείς της πατρίδας μας, μας λένε και κάποιες αλήθειες μερικές φορές οι ξένοι, οι τουρίστες, που όμως δεν φαίνεται να μας ενοχλούν. Και δεν περιορίζονται μόνο στην καθαριότητα των πόλεων, όχι, αφορούν και άλλα πράγματα που σε μας δεν φαίνεται να έχουν κάποια σημασία. Θεωρούμε ότι όλοι έχουν συμμαχήσει στο να μας βάζουν τρικλοποδιές, αυτό πιστεύουμε σχεδόν όλοι.
Πριν από μερικά χρόνια, μιά Ελβετίδα που συμβαίνει να είναι συγγενής μου - εξ αγχιστείας βέβαια - μου είπε μιά μέρα στα αγγλικά τα παρακάτω λόγια : « Your town is very dirty, that΄s my opinion ». Δεν θα χρειαζότανε μετάφραση αυτής της φράσης, όλοι μας γνωρίζουμε κάποια αγγλικά. ( Ακόμα και Κούρδοι λαθρομετανάστες ακούγονται να κάνουν δηλώσεις στην αγγλική γλώσσα ). Για τους ελάχιστους που δεν έχουν ακόμα μάθει τη γλώσσα αυτή της μοντέρνας εποχής, θα τη μεταφράσω. Είπε λοιπόν : « Η πόλη σας είναι πολύ βρώμικη, αυτή είναι η γνώμη μου ».
Όταν άκουσα αυτά τα λόγια, ευχήθηκα να είχε ανοίξει η γή και να με καταπιεί, άλλο είναι να σου τα λέει ένας συμπατριώτης σου, άλλο εντελώς να σου τα λέει ένας ξένος, ένας Ευρωπαίος, απ΄ αυτούς που τους δώσαμε τα φώτα του πολιτισμού και μείναμε εμείς στο σκοτάδι. Για λίγες στιγμές έμεινα άναυδος από το άκουσμα αυτής της φράσης, μου κόπηκε η λαλιά. Συνήλθα όμως, και να τί βρήκα να απαντήσω : ( Το παραθέτω κατ΄ευθείαν στα ελληνικά, για να μην μπαίνω ξανά στον κόπο της μετάφρασης ). « Μάλιστα, έχεις δίκαιο, αλλά αυτό δεν συμβαίνει μόνο στην πόλη μας, όλες οι πόλεις μας είναι το ίδιο βρώμικες ». Δηλαδή έκανα το πιό χειρότερο, έβαλα όλη την Ελλάδα στο ίδιο καζάνι, και ίσως να είχα και άδικο. Μπορεί να υπάρχουν κάποιες ελληνικές πόλεις που είναι - τουλάχιστον στοιχειωδώς - καθαρές. Αλλά τις πήρε όλες η μπάλλα μ΄αυτό που είπα σαν δικαιολογία.
Αυτά σχετικά με την καθαριότητα, που όπως είπαμε, είναι μισή αρχοντιά. ( Ποτέ δεν μπόρεσα να μάθω ποιά είναι τα υπόλοιπα που συμπληρώνουν την άλλη μισή αρχοντιά ). Και τώρα,, κάτι το εξόχως αξιοπερίεργο, που πιστεύω ότι θα το έχετε ακούσει και σείς. Υπάρχει μιά επιτροπή της Ευρωπαϊκής Ενωσης, που κρίνει κάθε χρόνο την καταλληλότητα, την καθαριότητα των ακτών των χωρών - μελών της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Λοιπόν, η επιτροπή αυτή έκρινε τις ελληνικές ακτές σαν τις καθαρότερες όλων των χωρών της Ενωσης, κι αυτό έχει γίνει και πέρισυ και ίσως και άλλες φορές.
Περίεργο, έτσι δεν είναι ; Ολοι ακούμε ότι οι παρεπιδημούντες - προσωρινά, για τα μπάνια τους - τις ακτές της χώρας μας, αφήνουν εκεί όταν τις αποχαιρετουν, οτιδήποτε άχρηστο έχουν μαζύ τους, μπουκάλια, κουτιά και ότι άλλο άχρηστο. Και επειδή οι περισσότερες παραλίες δεν έχουν κάδους σκουπιδιών, παραμένει το ερώτημα : Πώς γίνεται και εξαφανίζονται όλοι αυτοί οι όγκοι απορριμάτων, έρχονται μήπως τα κύματα στην αμμουδια και τα παρασύρουν στο νερό, τα οδηγούν στα ανοιχτά της θάλασσας ;
Βέβαια, δεν γίνεται κάτι τέτοιο, αυτό το καταλαβαίνει ο καθένας μας. Επομένως, κάτι άλλο πρέπει να συμβαίνει. Κι αυτό είναι ότι τα πλήθη αυτά των σκουπιδιών, τα μαζεύουν ανθρωποι ειδικών υπηρεσιών, για να μην τα βλέπουν οι τουρίστες και παίρνουν δρόμο και μην τον ξαναείδατε τον Παναή. Αυτή πρέπει να είναι η εξήγηση του φαινομένου, καμμιά άλλη σκέψη δεν μου έρχεται στο νού.