Α Μ Α Ρ Τ Ι Α Ε Ξ Ο Μ Ο Λ Ο Γ Η Μ Ε Ν Η .............
Δεν υπάρχει άνθρωπος - αυτό είναι παραπάνω από βεβαιο - που να μην έχει κάνει κάποια « άνομη » πράξη στη ζωή του. Αν υπάρχει κατ΄εξαίρεση κάποιος που να ξεφεύγει από αυτόν τον κανόνα, που να αποτελεί την εξαίρεση, ας το δηλώσει ευθαρσώς και θα του απονείμουμε τον τίτλο του μοναδικού ανθρώπου που έζησε στον κόσμο αυτό, και αισθάνεται ότι δεν έχει κάνει το π α ρ α μ ι κ ρ ό που να έχει βλάψει ή προσβάλει ή να έχει στενοχωρήσει καποιον άλλο άνθρωπο. Και θα του στήσουμε και ανδριάντα - και όχι μονάχα μιά προτομή - στο πιό περίβλεπτο σημείο της πόλης και της χώρας.
Αλλά βέβαια, ένας τέτοιος άνθρωπος, μόνο σε ιστορίες επιστημονικής φαντασίας μπορεί να βρεθεί. Μάλιστα, αν ήταν πρόβατο ή κατσίκι ή άλλο παρόμοιο ζώο, θα ήμασταν σίγουροι ότι όντως δεν έχει πειράξει ποτέ κανέναν. Αλλά εδώ μιλάμε για ανθρώπους, όχι για άλλου τύπου θηλαστικά, που από τη φύση και το ένστικτό τους, δεν είναι ικανά, είτε να βλάψουν κάποιο άλλο ζώο, ή να το ευεργετήσουν. Για τον πολύ απλό λόγο, ότι έτσι είναι φτιαγμένα, δεν μπορεί να υπάρχει καλός λύκος και κακός λύκος, δεν μπορεί να υπάρχει άγρια τίγρης και αγαθή τίγρις, το ένστικτο και μόνο αυτό κατευθύνει τις ενέργειές τους.
Σύμφωνα με αυτή τη διατύπωση, ο άνθρωπος είναι το μόνο πλάσμα από αυτά που ζούνε στον πλανήτη αυτό, που έχει γνώση των πραγμάτων, αν αυτά είναι καλά ή κακά. Λέμε για τον άνθρωπο που δεν έχει ανεπτυγμένη αυτή την αίσθηση, ότι είναι ασυνείδητος, δηλάδή ότι δεν κάνει διάκριση ανάμεσα σ΄ αυτό που ονομάζουμε « καλό » και αυτό που χαρακτηρίζου-με σαν « κακό ». Αν και δεν νομίζω ότι υπάρχει κάποιος - όσο « ασυνείδητος » κι αν είναι - που να μην έχει καμμιά ικανότητα να διακρίνει ανάμεσα σ΄αυτά τα δυό. Απλά, λέγοντας κάποιον ασυνείδητο, θεωρούμε ότι έχει πολύ χαλαρή συνείδηση, ότι η διάκριση ανάμεσα σε καλό και κακό, δεν του είναι πολύ αναπτυγμένη. Αν όμως κάποιος του κλέψει κάτι από αυτά που του ανήκουν, καταλαβαίνει ότι αυτό που του έκανε είναι κακό, δεν υπάρχει κανείς που να το θεωρεί αυτό καλό.
Εχω λοιπόν κάνει κάποιες πράξεις στη ζωή μου, που καταλαβαίνω ότι ήσαν κακές, ότι έβλαψαν κάποιον ή κάποιους. Μπορεί αυτό να μην με ενοχλεί σχεδόν καθόλου, αυτή όμως η αίσθηση που έχω, μπορεί να αλλάξει κάτω από ειδικές συνθήκες σε μιά μελλοντική φάση. Για παράδειγμα, όταν κάτι από αυτά που έκανα σε άλλους, μου τα κάνουν άλλοι σε μένα. Η παραδοχή ότι αυτό που μου έκαναν οι άλλοι δεν μου αρέσει και μου φαίνεται άδικο, μεταστρέφει ενδεχομένως και την άποψη που είχα γι αυτά που εγώ έκανα κάποτε.
Από την άλλη μεριά, οι περισσότεροι άνθρωποι καταλαβαίνουν πολύ καλά, ότι αυτό που κάνουν σε κάποιους αλλους, και κακό είναι και άδικο γι αυτούς. Αυτό μπορεί να τους ενοχλεί για κάποιον καιρό, μπορεί όμως και για πάντα. Λέμε τότε, ότι ο άνθρωπος αυτός έχει τύψεις συνείδησης, ότι ενδόμυχα μετανοεί γι αυτά που έκανε στους άλλους, άσχετα αν το δηλώνει αυτό φανερά μπροστά σε άλλους, αν δηλαδή κάμνει δημόσια ομολογία ότι κάτι κακό έκανε, και ότι μετανοει γι αυτό και τη μετάνοια αυτή τη δηλώνει δημόσια.
Συμβαίνει λοιπόν, να φτάσουμε κάποτε στο σημείο να ομολογούμε στα φανερά ενώπιον άλλων, ότι κάναμε κάτι κακό για το οποίο δηλώνουμε ότι μετανοούμε. Μπορεί να ζητήσουμε από τον Θεό - αν πιστεύουμε σ΄αυτόν - να μας συγχωρήσει γι αυτά που κάναμε, ή να ζητήσουμε από τους ίδιους τους ανθρώπους που βλάψαμε επίσημα, συγγνώμη. Φυσικά, μπορεί να ζητούμε να μας συγχωρήσουν, και πραγματικά να μας συγχωρούν οι αδικημένοι από εμάς. Το ζήτημα όμως που προσωπικά εγώ ο ίδιος έχω, είναι ότι παρ΄ολο που με συγχωρεί αυτός που τον έχω βλάψει, δεν συγχωρώ ο ίδιος τον εαυτό μου.
Θα πάρουμε όμως και την πιό συνηθισμένη κατάσταση. Δεν θέλουμε, ή δεν έχουμε το θάρρος να ομολογήσουμε το κακό και την αδικία που κάναμε, ούτε μπροστά σε άλλους, ούτε μπροστά στον ίδιο άνθρωπο που του έχουμε κάνει το κακό και την αδικία. Και κρατάμε αυτό το συναίσθημα μέσα μας για πάντα, το έχουμε φυλακισμένο μέσα μας και δεν θα το μάθει κανένας άλλος, ούτε ο άμεσα ενδιαφερόμενος, ούτε και κάποιος τρίτος. Προτιμούμε να μην ομολογήσουμε και να κρατήσουμε όλη την ενοχή μας μέσα μας.
Τί λένε οι ψυχολόγοι για μιά τέτοια περίπτωση ισόβιας άρνησης της ενοχής, ή μάλλον της άρνησης να ομολογήσουμε την ενοχή που αισθανόμαστε ; Η γνώμη τους βασίζεται σε παρατηρήσεις που έχουν γίνει πάνω σε συγκεκριμένες περιπτώσεις, και έχουν σημαντική αν όχι απόλυτη αξία. Λένε λοιπόν : Όταν κρατάς μέσα σου όλες αυτές τις ενοχές και δεν τις κοινοποιείς ποτέ και πουθενά, έχεις φορτωμένο τον ψυχισμό σου σε πολύ μεγάλο βαθμό, τόσο που αρκετά συχνά οδηγεί σε κατάθλιψη. Μάλιστα, αυτό άκουσα να λέει μιά ψυχολόγος αυτές τις μέρες, και βρήκα απόλυτα λογικά τα λόγια της.
Μπαίνει όμως τώρα το ερώτημα. Συμβαίνει να υπάρχει αυτή η καταπίεση σε όλους ; Και για όλο το διάστημα που βρισκονται εν ζωή ; Δεν υπάρχουν περιπτώσεις στις οποίες καμμιά τύψη, καμμιά ενοχή δεν αισθάνεται ένα άτομο που έχει κάνει πράξεις, που όχι μονο είναι κακές, συμβαίνει να είναι και στο έπακρο εγκληματικές και κατά συρροή. Μπορεί να κοιμούνται ήσυχοι στο κρεββάτι τους ύστερα από πολλά και ειδεχθή εγκλήματα ; Μέχρι να φτάσει η μοιραία ώρα, που θα εγκαταλείψουν αυτή τη ζωή, χωρίς να έχουν καταλάβει καθόλου ότι αυτά που έκαναν σε βάρος πολλών, τους έχουν στιγματίσει ανεπανόρθωτα, θεωρώντας μάλιστα, ότι όλα όσα έκαναν ήσαν απόλυτα εν τάξει, ότι δεν χρωστάνε σε κανένα τίποτε, ότι καλά τους έκαναν όλα αυτά.
Μπορεί να αλλάξουν άποψη όταν καταλάβουν ότι όλα έχουν φτάσει στο τέλος, ότι δεν τους απομένει να κάνουν τίποτε. Αυτό είναι πολύ πιθανό να συμβαίνει σε πολλούς, όταν εννοήσουν ότι εγγίζει το τέλος τους. Αν βέβαια προφτάσουν, αν έχουν κάποιο χρονικό διάστημα μπροστά τους, και δεν τους έλθει ένας απότομος τερματισμός από κάποιο αιφνίδιο γεγονός. Κάποιοι πάλι, ίσως αλλάζουν στάση όταν συμβαίνει κάποια ανατροπή στους σχεδιασμούς τους και βλέπουν ότι όλα όσα περίμεναν, τινάζονται στον αέρα. Και πάλι όμως, θα υπάρχουν κάποιοι, που και στα τελευταία τους, μένουν σ΄αυτά που πάντα πίστευαν ότι δεν χρωστάνε σε κανένα τίποτε, ότι όλα έγιναν όπως έπρεπε. Και πολύ καλώς έγινε που δεν τους έφεραν σε κάποιο φορτίο που θα τους καταπίεζε - άσκοπα κατ΄αυτούς - σ΄όλη τους τη ζωή.
Διαβόητος κακοποιός υπήρξε ο Ιταλοαμερικανός Αλ Καπόνε, το όνομά του θα μείνει για πάντα στην ιστορία. Μπορεί κανείς να μας πεί, τί άραγε να σκεφτότανε τό λίγο διάστημα που έζησε μετά την αποφυλάκισή του για λόγους υγείας ; Μπορεί κανένας να μας πεί, τί να σκεφτόταν άραγε στα υπόγεια της καγκελλαρίας ο αλήστου μνήμης εκείνος Φύρερ, όταν περικυκλωμένος από τα εχθρικά στρατεύματα, ένοιωθε ότι όλα όσα χτίσει όλα εκείνα τα χρόνια, κατέρρεαν σαν χάρτινος πύργος. Ενοιωθε ικανοποιημένος εκείνες τις ώρες για τα στρατόπεδα που είχε στήσει σε πολλά σημεία της Ευρώπης για να εξοντώσει οκτώ εκατομμύρια ανθρώπους που δεν του έφταιγαν σε τίποτε ; Ποιός να ξέρει άραγε ; Μήπως άφησε κανένα σημείωμα στο οποίο να εκθέτει τις τελευταίες σκέψεις του ; Δεν άφησε κανένα.
Η αφορμή για τα παραπάνω που έγραψα, έχουν ξεκινήσει από μερικες επισημάνσεις που έκανε ψυχολόγος, σε σχέση με τα βάρη που ενδεχομένως θα κουβαλάνε εφ΄όρου ζωής, αυτόπτες μάρτυρες και δράστες των γεγονότων που συνέβησαν σε επαρχιακή πόλη της χώρας τον τελευταίο καιρό. Πολύ προβληματισμό μού έφεραν αυτά που ειπώθηκαν, σχετικά με τις συνέπειες που μάλλον θα έχουν κάποιοι που ήσαν μέσα στα γεγονότα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου