Ο Ι Γ Υ Ν Α Ι Κ ΕΣ Ε Ι Ν Α Ι Ο Λ Ε Σ Δ Ι Χ Ω Σ Κ Α Ρ Δ Ι Α
Όταν πρωτοφάνηκε ο άνθρωπος στον κόσμο αυτό, ήταν δυό ειδών, όπως άλλωστε όλα τα ανώτερα έμβια όντα. Υπήρχε ένα είδος που ήταν αρσενικό, και ένα άλλο που ήταν θηλυκό. Το αρσενικό ήταν μυϊκά πολύ πιό δυνατό από τα δύο φύλα,, και το ονομάζουμε το « ισχυρό φύλο », το θηλυκό ήταν το πιό αδύναμο, και το ονομάζουμε « το ασθενές φύλο ». Λοιπόν, ξέρουμε από πείρα, ότι ο δυνατός άνθρωπος δεν έχει ανάγκη να ξέρει από τεχνάσματα και κόλπα για να τα βγάλει πέρα, του φτάνει η δύναμή του σε συνδυαμό βέβαια και με το λογικό, που δεν του λείπει βέβαια, άνθρωπος είναι και λογικό έχει.
Από την άλλη μεριά, έχουμε το ασθενές φύλο. Που για να τα βγάλει πέρα με το ισχυρό, πρέπει να επιστρατεύσει και τα κόλπα και τις πονηριές. Δεν είναι κατακριτέο αυτό, αφού δεν μπορεί να κάνει αλλοιώς, επιστρατεύει λοιπόν άλλες δυνάμεις που θα αντιρροπίσουν τις ελλείψεις του σε δύναμη, έτσι τα έκανε η φύση τα πράγματα για να υπάρχει ισορροπία. Τα πάντα εν σοφία εποίησεν ο Θεός, το σύμπαν, τους αστέρες, τη γή, τους ανθρώπους. Και ρύθμισε και τις ισορροπίες αυτές, που είναι ακόμα μιά ένδειξη της σοφίας με την οποία ενήργησε.
Όταν ο Νίκος Γούναρης, έλεγε τη δεκαετία του 30, τα λόγια του τραγουδιού :
« Λ έ ν ε π ω ς ε ί ν α ι ο ι γ υ ν α ί κ ε ς π ο ν η ρ έ ς,
τ ο ν κ ά θ ε α ν τ ρ α π ω ς τ ο ν θ έ λ ο υ ν ν α ΄ν α ι θ ύ μ α »
είχε απόλυτο δίκαιο, άλλωστε αυτό το ξέρουν και οι πέτρες. Πονηρές για να τα βγάζουν πέρα με τους άντρες, που αλλοιώς θα τις είχαν κάνει με τα κρεμμυδάκια που λέει ο λόγος. Αν όμως είναι πολλές - όχι όλες βέβαια - οι πονηρές γυναίκες, υπάρχουν και άντρες πονηροί, έστω κι αν είναι λιγότεροι σε αναλογία. Αλλά πλήθος από άντρες είναι απονήρευτοι, που στα τουρκικά ονομάζονται « χαϊβάνια », ( από το αραμαϊκό και ίσως και αραβικό « κεϊβάν », που σημαίνει « ζώον » ). Και που πέφτουν θύματα της πονηριάς των γυναικών.
Λοιπόν, πονηρές. Εστω, αυτό ας πούμε ότι είναι αλήθεια, τουλάχιστον εν μέρει. Αλλο όμως αυτό, και άλλο να χαρακτηρίζονται όλες οι γυναίκες άστατες, άπιστες, σκληρές, άκαρδες και με πολλές άλλες ιδιότητες. Οχι ότι δεν υπάρχουν τέτοιες, αλλά αυτά τα χαρακτηριστικά δεν είναι προνόμιο των γυναικών, χαρακτηρίζουν εξ ίσου και τους άντρες. Και καλό είναι να αποφεύγουμε τις γενικεύσεις. Για να μην πάθουμε αυτό που συνέβη στον αμερικανό εκείνο, που είδε από το παράθυρο του τραίνου μιά χοντρή γαλλίδα αγρότισσα να αρμέγει την αγελάδα της, και έγραψε σε φίλο του : « Οι γαλλίδες είναι χοντρές και αρμέγουν αγελάδες ».
Και όμως. Ηταν μιά εποχή, που όλοι αυτοί οι χαρακτηρισμοί της άπιστης, της σκληρής, της άπονης και της άκαρδης, επικράτησαν στη χώρα μας. Φυσικά, δεν ήταν άποψη των ανδρών της εποχής εκείνης, απλώς δημιουργήθηκε ένα τέτοιο κλίμα, το οποίο παρέσυρε με τις συνεχείς επαναλήψεις του θέματος, σε μιά παραδοχή του ότι όλα αυτά ήσαν αλήθεια.
Πότε ήταν αυτή η εποχή ; Κυρίως η δεκαετία του τριάντα. Ηταν και νωρίτερα, αλλά και μετά τη δεκαετία αυτή, αλλά δεν τονιζότανε τόσο πολύ, η μεγάλη έξαρση της αντίληψης αυτής, δημιουγήθηκε την εποχή εκείνη. Και δημιουργήθηκε από ποιούς άλλους ; - τους στιχουργούς των τραγουδιών του καιρού εκείνου. Που σαν να τους είχε οργανώσει κάποιος, έγραφαν όλοι ή σχεδόν όλοι τους, ότι οι γυναίκες είχαν όλα αυτά που τις καταμαρτυρούσαν.
Φαίνεται, ότι η αντίληψη αυτή, η « μόδα » αυτή αν θέλετε, ήταν εφεύρεση ελληνική, δεν γνωρίζω από τα ξένα τραγούδια της εποχής εκείνης αλλά και των άλλων εποχών, να υπήρχε αυτή η ομαδική αντίληψη πουθενά αλλού. Ούτε στην διπλανή μας Ιταλία - από τη μουσική παράδοση της οποίας είχαμε πολλές επιρροές - ούτε από την Ισπανία και την Πορτογαλία, που ανήκουν στις νότιες ευρωπαϊκές ομάδες λαών. Και ούτε από τη Νότια Αμερική, με τη « λατινική » ας την πούμε αντίληψη των συναισθηματικών πραγμάτων.
Λοιπόν, ήσαν μονάχα οι Ελληνίδες με αυτά τα « κουσούρια » που αναφερόντουσαν στα τραγούδια της εποχής ; Οχι φυσικά, τέτοιου είδους συμπεριφορές και ιδιότητες, τις βρίσκεις παντού, τις βρίσκεις και σε γυναίκες και σε άντρες. Και μάλιστα, στην ίδια χονδρικά αναλογία. Υπάρχουν γυναίκες με αυτά τα χαρακτηριστικά στη συμπεριφορά τους, υπάρχουν ομοίως και άντρες που είναι του ίδιου τύπου.
Αλλά γιατί μονάχα στις γυναίκες αποδιδόντουσαν τις εποχές εκείνες αυτά τα πράγματα ; Πολύ απλά, επειδή τα τραγούδια τα έγραφαν αποκλειστικά - ή σχεδόν αποκλειστικά - άντρες. Τόσο τη μουσική τους, όσο και τους στίχους τους. Αυτούς τους στίχους, που περιείχαν όλα αυτά που αποδιδόντουσαν στο γυναικείο φύλο.
Δεν μπορώ να ξέρω, αν οι στιχουργοί αυτών των τραγουδιών, είχαν σκοντάψει πάνω σε τέτοιες γυναίκες. Το πιό λογικό όμως είναι, ότι απλώς επικράτησε αυτό το είδος του τραγουδιστικού στίχου, που το ακολούθησαν ο ένας μετά τον άλλο οι διάφοροι στιχουργοί, όχι ότι σε όλους αυτούς συνέβησαν τέτοια δυσάρεστα για τους άντρες πράγματα. Θα μπορούσαμε να πούμε, ότι η στιχουργική αυτή ιστορία, εξελίχτηκε σε πραγματική επιδημία.
Για παράδειγμα, να τί έλεγαν οι στίχοι ενός τραγουδιού της εποχής εκείνης :
M η ν π ι σ τ έ ψ ε ι ς τ η γ υ ν α ί κ α, ε ί ν α ι ψ έ μ μ α
κ ά θ ε λ έ ξ η, κ ά θ ε χ ά δ ι τ η ς κ α ι β λ έ μ μ α.
Γ ι α τ ί κ ι ό τ α ν « σ΄ α γ α π ώ » σ ο υ λ έ ε ι α κ ό μ α,
δ ε ν σ τ ο λ έ ε ι μ ε τ η ν κ α ρ δ ι ά, μ α μ ε τ ο σ τ ό μ α.
Μάλιστα, όλα όσα κάνουν κι όσα λένε οι γυναίκες είναι ψέμματα, αυτό θέλει να πεί ο στιχουργός του τραγουδιού αυτού. Ένα άλλος, λέει την ίδια εποχή :
Γ υ ν α ί κ α ς ά π ι σ τ α φ ι λ ι ά,
μ η ν τ α π ι σ τ έ ψ ε ι ς, ο υ τ ε χ ά δι α.
Γ έ ρ ν ε ι σ ε ξ έ ν η α γ κ α λ ι ά,
ν α τ η γ ε μ ί σ ε ι κ ο κ κ ι ν ά δ ι α.
Και ένα άλλο ακόμα, ανάμεσα στα πάμπολλα, που το τραγουδουσαν πολύ εκείνους τους καιρούς. Που έλεγε :
Ο ι γ υ ν α ί κ ε ς ε ί ν α ι ό λ ε ς δ ί χ ω ς κ α ρ δι ά,
α γ α π ο ύ ν ε κ α ι ξ ε χ ν ο ύ ν ε σ ε μ ι ά β ρ α δ υ ά.
Τ ί κ ι α ν έ χ ο υ ν μ ά τ ι α μ α ύ ρ α ή γ α λ α ν ά,
γ ι α τ ο ν έ ρ ω τ α η κ α ρ δ ι ά τ ο υ ς δ ε ν π ο ν ά.
Αυτά σούρνανε στις γυναίκες τω καιρώ εκείνω. Ηταν όμως και μιά γυναίκα που έγραφε τραγούδια, η Σωτηρία Ιατρίδου, σπουδαία ηθοποιός. Και στη « Σεβιλλιάνα » της, περιγράφει μιά ιστοριούλα, στην οποία ένας νεαρός παρασύρει μιά κοπελίτσα ανθοπώλιδα στη Σεβίλλη, και ύστερα την εγκαταλείπει ασπλάχνως. Βλέπετε, ότι ανάλογα με το ποιός μιλά, ανάλογα είναι και αυτά που λέει. Αν είναι γυναίκα, λέει αυτά της Ιατρίδου, που μάλιστα τα τραγούδησε και η ιδια. Και σε μιά στροφή έλεγαν :
Ο μ ω ς ο ν ι ό ς τ η γ ε λ ά ε ι,
φ ε ύ γ ε ι, κ α ι π ι ά δ ε ν γ υ ρ ν ά ε ι.
Κ α ι η μ ι κ ρ ή Σ ε β ι λ λ ι ά ν α
λ ο υ λ ο ύ δ ι α κ α ι π ά λ ι π ο υ λ ά.
Αν πάλι είναι άντρας, μπορεί να λεει το γνωστό από το Ριγολέττο του Βέρντι :
« Φ τ ε ρ ό σ τ ο ν ά ν ε μ ο,
γ υ ν α ί κ α μ ο ι ά ζ ε ι.
Π ο υ έ κ φ ρ α σ η α λ λ ά ζ ε ι,
σ κ έ ψ η κ α ι β λ έ μ μ α ».
Αυτά για κάποιες μακρυνές εποχές. Με άλλα ήθη και έθιμα. Που είχαν όμως κι αυτές τη γοητεία τους πάνω στα συναισθηματικά ζητήματα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου