ΔΕΝ ΠΛΗΡΩΝΩ, ΔΕΝ ΠΛΗΡΩΝΩ

Δ Ε Ν    Π Λ Η Ρ Ω Ν Ω, Δ Ε Ν    Π Λ Η Ρ Ω Ν Ω

Το έχετε δεί ίσως το θεατρικό αυτό έργο του Ντάριο Φό. Πρόκειται για μια κοινωνική σάτιρα, στην οποία γίνονται πολλά και διάφορα, μεταξύ των οποίων και η άρνηση κάποιων ανθρώπων του λαού να  πληρώσουν δεν θυμάμαι τι πράγμα, ποιόν  λογαριασμό. Αλλά μπορεί να μην θυμάμαι τί ήταν αυτό που δεν ήθελαν να πληρώσουν στο κράτος αυτά τα ανθρωπάκια, όμως ξέρω ποιό είναι στην Ελλάδα που δεν πληρώνει, δεν πληρώνει ποτέ του. Και είναι το Ελληνικό Δημόσιο, αυτό είναι που δεν πληρώνει ποτέ του.

Αλλά, ας βάλουμε τα πράγματα σε κάποια σειρά.Υποτίθεται ότι η Ελλάδα είναι μιά Ευρωπαϊκή χώρα, όπου ο νόμος έχει τον πρώτο και τον τελευταίο λόγο, έτσι συμβαίνει στις αληθινά Ευρωπαϊκές χώρες. Και μεταξύ άλλων, ο νόμος λέει ότι όταν χρωστάς σε κάποιον, πρέπει να του επιστρέψεις τα χρήματα που του  χρωστάς. Λέει επίσης, ότι αν προκαλέσεις ζημιές σε κάποιον πολίτη της χώρας, οφείλεις να τον αποζημιώσεις για τις ζημιές που του προκάλεσες. Αν δεν το κάνεις  αυτό, έχει δικαίωμα  ο εν λόγω πολίτης, να σου  κάνει αγωγή  δικαστική και να ζητήσει την αποζημίωση που θα επιδικάσει το δικαστήριο.

Ας πάμε τώρα μιά μικρή βόλτα στην Κεντρική Ευρώπη, και συγκεκριμμένα στη Γερμανία. Είμαστε μέσα στο αυτοκίνητό μας  και οδηγούμε σε έναν δρόμο που δεν είναι υπεραστικός, είναι ένας επαρχιακός δρόμος. Και κάποια  στιγμή, ένας από  τους τροχούς  του αυτοκινήτου, πέφτει μέσα σε μιά λακκούβα του δρόμου, και το  αμάξι μας παθαίνει μιά ζημιά, μικρή ή μεγάλη, δεν έχει  σημασία. Ποιανού είναι  ο δρόμος ; Του κράτους, έτσι δεν  είναι ; Πηγαίνουμε λοιπόν στον δικηγόρο μας, και υποβάλλουμε μήνυση κατά του κράτους, που δεν φρόντισε για τη συντήρηση του δρόμου, με συνέπεια να έχουμε αυτή την αβαρία. Η υπόθεση τακτοποιείται αμέσως, το κράτος μας αποζημιώνει για τη βλάβη που είχαμε, και η ιστορία τελειώνει εδώ.

Ας υποθεσουμε προς στιγμήν, ότι το ίδιο επεισόδιο μας συμβαίνει και σε έναν επαρχιακό ή και εθνικό δρόμο, εδώ  στην Ελλάδα, τη χώρα όπου ανθεί φαιδρά πορτοκαλέα ; Έχουμε και εδώ μιά αβαρία και πηγαίνουμε στο δικηγόρο μας και του ζητούμε να υποβάλει μήνυση κατά του Δημοσίου για να μας αποζημιώσει ; Αν το πιστεύετε αυτό, μάλλον έχετε βγεί από θεατρική αίθουσα όπου παιζόταν το  « Ονειρο καλοκαιρινής  νύχτας » του Σαίξπηρ. Απλούστατα, ο δικηγόρος μας θα μας πεί ότι πρέπει να είμαστε παλαβοί αν νομίζουμε ότι το Ελληνικό δημόσιο θα πληρώσει την  όποια αποζημίωση, ακόμα και αν του την επιβάλει το Δικαστήριο, ακόμα κι αν πρόκειται  για απόφαση του Άρειου Πάγου. « Γιατί δεν πρόσεχες ρε σύ την ώρα που οδηγούσες, δεν ήξερες ότι οι δρόμοι μας έχουν τρύπες στην άσφαλτο ; », αυτό θα σου πούνε οι αρμόδιοι  όταν τους  ρωτήσεις γιατί  το κράτος δεν  πληρώνει. Και παρ΄ όλα αυτά, η χώρα μας είναι μιά πολιτισμένη χώρα, που εφαρμόζει - έτσι λένε - τους νόμους.

Ας φύγουμε όμως από τη Γερμανία - οπου άλλωστε είχαμε πάει τελείως υποθετικά - κι ας πάμε, πάντα υποθετικά, στη Γαλλία.Εχουμε ένα ποσό σε γαλλικά φράγκα - ή Ευρώ αν προτιμάτε, όπου να΄ναι έρχονται - και αποφασίζουμε να αγοράσουμε  ένα σπίτι, γιατί να μένουμε σε ξένο σπίτι και να πληρώνουμε ένα σωρό ενοίκια ; Πηγαίνουμε λοιπόν και το αγοράζουμε. Κατόπιν, πηγαίνουμε στην Οικονομική Εφορία - έτσι επιτάσσει ο νόμος - και δηλώνουμε την αγορά του σπιτιού. « Αγόρασα  ένα σπίτι, και  πλήρωσα διακόσιες είκοσι χιλιάδες φράγκα ». « Οχι, δεν  είναι αυτή η  αξία του μεσιέ, το  πήρες διακόσιες  εβδομήντα χιλιάδες και έρχεσαι να μας εξαπατήσεις, αυτό  είναι », σου λέει ο Εφορος. « Ετσι λέτε κύριε  Εφορε ; Λοιπόν, αφού το εκτιμάτε σ΄αυτή  την τιμή, σας το πουλώ για διακόσιες σαράντα χιλιάδες, θα κερδίσετε και τριάντα χιλιάδες φράγκα ».

Ο Έφορος - όσο κι αν αυτό φαίνεται περίεργο - είναι αναγκασμένος  να αγοράσει το σπίτι αυτό, όχι βέβαια για τον εαυτό του, αλλά για λογαριασμό του κράτους, έτσι λέει ο νόμος. Το αγοράζει λοιπόν και σου πληρώνει τα χρήματα απ΄τον κρατικό κορβανά. Και ύστερα από λίγο, έρχεται ο επιθεωρητής των Οικονομικών Εφοριών, πληροφορημένος βέβαια για την αγορά που έγινε, και του λέει : « Ρε σύ, γιατί το αγόρασες αυτό  το σπίτι μ΄αυτό το μεγάλο ποσό, τι θα το κάνει  το κράτος ετούτο  το παλιόσπιτο, ετούτο το ρημάδι ; « Μά νόμιζα πως πήγε να με γελάσει ο κερατάς, γι αυτό το πήρα κύριε επιθεωρητά ». « Ώστε, έτσι νόμιζες βρε μούτρο ; Λοιπόν, αν περιμένεις  προαγωγή και  αύξηση του μισθού  σου, να τα  ξεχάσεις αυτά. Και θα πάρεις και μιά μετάθεση για μιά κωμόπολη στα Πυρηναία βουνά, κατάλαβες τώρα ; ».Μάλιστα, το κατάλαβε, άλλη φορά δεν το ξανακάνει.

Αυτά γίνονται στη Γαλλία, όταν σου βάζουν μεγαλύτερη τιμή στο σπίτι  που αγοράζεις, μπορείς να το δώσεις στον Εφορο  και αυτός ας πάει να κανονίσει κατόπιν τα πράγματα. Λοιπόν, ας πούμε ότι αγοράζεις και στη χώρα μας ένα σπίτι -παίρνοντας συνήθως και ένα δάνειο από Τράπεζα αν σου φτάνουν τα φράγκα, που δεν σου φτάνουν - και ύστερα πηγαίνεις να δηλώσεις την αγορά του στην Οικονομική Εφορία. Ο αρμόδιος υπάλληλος ή και ό ίδιος ο Εφορος, σε υποδέχονται με ανοιχτές αγκάλες και σε ρωτούν σε τί μπορούν να σου φανούν χρήσιμοι. Τους λές την ιστορία, νά, αγόρασα  ένα σπίτι και ήλθα να δηλώσω την αγορά του και τα λοιπά. « Και πόσο το αγοράστε αγαπητέ ; », ρωτά με μεγάλο ενδιαφέρον ο  υπάλληλος. « Τριάντα δύο εκατομμύρια  δραχμές, τόσο  έδωσα ». « Μπά, αποκλείεται  να δώσατε  τόσο πολλά, σίγουρα θα δώσατε γύρω στα εικοσιπέντε εκατομμύρια, αλλά δεν θέλετε να  ομολογήσετε ότι πήρατε τόσο φτηνό σπίτι, αλλά μην  στενοχωριέστε, δεν θα το πούμε  πουθενά. Και  έτσι θα πληρώσετε πολύ μικρότερο φόρο, δεν είναι καλύτερα έτσι ; »

Αυτά θα σου πούνε  στην Εφορία αγαπητέ  αναγνώστη ; Κάθε  άλλο, θα μου απαντήσεις, αυτά δεν γίνονται στην Ελλάδα. Θα μου πούνε  ότι τους  κλέβω, ότι λέω ψέμματα, ότι είναι πολύ μεγαλύτερο το ποσόν της αγοράς, εμείς  θα σου πούμε πόσα έδωσες για να το αγοράσεις. Μάλιστα, έδωσες σαρανταπέντε εκατομμύρια τουλάχιστον, αλλά επειδή δεν θέλουμε να σε πιέσουμε πολύ, και επειδή είμαστε καλοί άνθρωποι, θα δεχτούμε ότι το πήρες σαρανταδύο εκατομμύρια, καλά δεν είναι ; Τι να κάνεις ; Να τους πείς να το πάρουν  με το ποσόν αυτό για λογαριασμό του κράτους, και  έτσι να ξεμπλέξεις και να κερδίσεις και  δέκα εκατομμύρια ; Οχι, δεν γίνεται, αυτό το ξέρει ο πάσα ένας στη  χώρα αυτή την  πολιτισμένη, δεν είναι εδώ οι κρατικές υπηρεσίες σαν της Γαλλίας, μιάς χώρας δηλαδή που την κατοικούν  άνθρωποι εντελώς απολίτιστοι.

Αλλά, βγήκαμε κάπως απ΄το θέμα μας, ας ξαναγυρίσουμε τώρα σ΄αυτό.Απ΄την εποχή που έγινε ανεξάρτητο  κράτος η Ελλάδα, δεν  αναφέρεται ούτε  μιά φορά που να έβγαλε ένα δικαστήριο μιά απόφαση σε αγωγή ενός πολίτη κατά του κράτους, και το κράτος να συμμορφώθηκε σ΄αυτήν. Και αν υπάρχουν κάποιες τέτοιες περιπτώσεις, αυτές θα είναι τόσο σπάνιες, ώστε να μην τις  θυμόμαστε. Ακόμα  κι αν έχουν  εκδοθεί τέτοιες  αποφάσεις από το ανώτατο δικαστικό σώμα, τον Αρειο Πάγο, πάλι το αποτέλεσμα είναι το ίδιο. Δεν πληρώνω, δεν πληρώνω, αυτό σου λέει το κράτος, όσο δίκαιο κι αν έχεις.

Αγαπητέ και φίλε αναγνώστη, μπορεί να σου συμβεί κάτι το τελείως απίθανο, αν και το απεύχομαι εκ βάθους καρδίας. Ποιό  θα μπορούσε να  είναι αυτό ; Το να  κατηγορηθείς για ένα ποινικό αδίκημα που ποτέ σου δεν έκανες, και ύστερα από μιά δικαστική διωξη, να βρεθείς ένοχος. Πώς μπορεί να γίνει αυτό ; Από μιά σειρά σατανικών συμπτώσεων, εξ αιτίας των οποίων εμφανίζεσαι σαν ο αναμφισβήτητος  ένοχος. Εχεις δεί τέτοια πράγματα σε  ταινίες, αυτό σημαίνει ότι όντως γίνονται. Δικαστική πλάνη σου λένε, έτσι έδειχναν τα στοιχεία της υπόθεσης. Και σε πήρε η μπάλλα. Απόφαση : Πέντε χρόνια φυλακή.

Πάει, σε βάλανε στη στενή. Διαμαρτύρεσαι με όλη τη δύναμη των πνευμόνων σου ότι είσαι εντελώς αθώος και θύμα δικαστικής πλάνης, αλλά  κανένας δεν δίνει  τσακιστή δεκάρα γι αυτά που λές, όλοι οι ένοχοι φωνάζουν ότι είναι αθώοι. Και τέλος πάντων, κάθεσαι τρεισήμισυ χρόνια στη  φυλακή, οι εφέσεις  που έκανες δεν άλλαξαν την πρωτόδικη απόφαση. Αλλά ιδού που τα πράγματα αλλάζουν δραματικά. Ανακαλύπτεται ο αληθινός ένοχος μετά τα τρεισήμισυ χρόνια. Και σε βγάζουν απ΄τη φυλακή  και είσαι πάλι ελεύθερο πουλί. Αλλά κάτι έχω ακούσει για  αποζημιώσεις για  τέτοιες περιπτώσεις, που  δίνει το κράτος στους εκ δικαστικής πλάνης φυλακισθέντες. Πού το  άκουσα αυτό  το πράγμα ; Μα σε άλλες πολιτισμενες  χώρες, πίστεψες προς στιγμή ότι αυτό θα γινόταν στην Ελλάδα που έδωσε στους άλλους τα φώτα του πολιτισμού και έμεινε η ίδια στο σκοτάδι ; Αν νόμισες κάτι τέτοιο, έπεσες έξω αγαπητέ αναγνώστη, τέτοιου είδους πράγματα δεν γίνονται σ΄αυτήν τη χώρα. Τελεία και παύλα.

Και τώρα, θα πάρουμε τα πράγματα απ΄ την ανάποδη μεριά τους. Θα ασχοληθούμε με την περίπτωση που φίλε και αγαπητέ μου αναγνώστη, σου έτυχε να χρωστάς στο Ελληνικό δημόσιο. Γιατί να χρωστάς, αυτό είπες ; Υπάρχουν λοιπόν πολλοί λόγοι  για τους οποίους μπορεί να χρωστάς στο κράτος, θα πάρουμε όμως  δειγματολειπτικά την περίπτωση του χρέους προς την Οικονομική  Εφορία. Οχι όπως στην προηγούμενη αναφορά της αγοράς σπιτιού, αλλά ας πούμε, για οφειλή από φόρους εισοδήματος, αυτή την περίπτωση  θα πάρουμε που είναι και η πιό συνηθισμένη.

Λοιπόν, έχεις μιά μικρή επιχείρηση και προσπαθείς να τα βγάλεις πέρα μ΄αυτήν. Όπως όλοι ξέρουμε, για να αναπτύξει  κανείς μιά επιχείρηση, όσο  μικρή κι αν είναι  αυτή, χρειάζεται κεφάλαια, χρειάζεται ακόμα να συνάψει δάνεια σε Τράπεζες, και με τα  χρήματα που θα πάρει - με τον ανάλογο τόκο, ανατοκισμούς κ.λ.π. - θα προσπαθήσει να στήσει  και να αναπτύξει αυ-τή την επιχείρηση. Και ύστερα αρχίζει το αλισβερίσι, πουλάει, αγοράζει  και τα σχετικά. Χρωστά στους  προμηθευτές των  πρώτων υλών, του χρωστάνε οι πελάτες του, και  η κατάσταση αυτή συνεχίζεται επ΄αόριστον.

Αλλά υπάρχει και η φορολογία εισοδήματος. Στο τέλος κάθε χρονιάς, πρέπει να υποβάλεις μιά δήλωση στην Εφορία, στην οποία γράφεις τα όσα κέρδη είχε η  επιχείρησή σου αυτή. Βάσει των κερδών αυτών, θα πληρώσεις και τον ανάλογο φόρο. Ως εδώ καλά. Κάμνεις τις δηλώσεις σου, έρχεται ταχυδρομικώς το εκκαθαριστικό  του Υπουργείου Οικονομικών, και πηγαίνεις και πληρώνεις το φόρο που σου έβαλαν σε τρεις, δύο ή μία δόσεις.

Όμως, τα πράγματα δεν πηγαίνουν πάντοτε καλά, έρχεται μιά χρονιά και κατόπιν μιά δεύτερη, που η επιχείρησή σου δεν  περπατάει καλά. Τα έξοδα τρέχουν, τα έσοδα πέφτουν. Και πρέπει να είσαι συνεπής στις υποχρεώσεις σου προς τρίτους, και ο σπουδαιότερος τρίτος είναι η Εφορία. Πρέπει να καταβαλλεις τακτικά τους φόρους σου, αν δεν τους πληρώνεις, θα έχεις δυσάρεστα αποτελέσματα. Και ιδού, έρχεται η όχι σπάνια περίπτωση που δεν μπορείς να τους πληρώσεις, έτσι ας  το πούμε αυτό υποθετικά. Και τα πράγματα τότε, μπορούν να ακολουθήσουν την παρακάτω διαδικασία.

Σε καλεί μιά μέρα  ο Οικονομικός Έφορος, και σε  πληροφορεί ότι  είσαι χρεώστης του τάδε ποσού, ας πούμε επτά εκατομμυρίων δραχμών. Πρέπει να πληρώσεις, αλλοιώς θα έχεις αργότερα δυσάρεστες συνέπειες. Φυσικά, δεν χρειαζόταν να σου το πεί  αυτό, το ήξερες εκ των προτέρων. Τέλος  πάντων, προσπαθείς να  συγκεντρώσεις  αυτό το ποσόν, αλλά τα πράγματα δεν το επιτρέπουν. Προστίθεται και άλλος φόρος, προστίθενται και πρόστιμα υπερημερίας και τα συναφή. Και μίαν ωραίαν πρωϊαν, σε καλεί πάλι ο Έφορος και σου αναγγέλει με προσποιητή θλίψη, ότι επειδή δεν μπόρεσες  να πληρώσεις το ποσόν που χρωστάς και που έφτασε ήδη τα τριανταοκτώ εκατομμύρια τριακόσιες επτά χιλιάδες πεντακόσιες εξήντα δύο δραχμές και ογδόντα επτά λεπτά της δραχμής, θα πρέπει- δυστυχώς -να προβεί σε κάποιες ενέργειες για να εισπράξει το κράτος τα οφειλόμενα. « Και το  μόνο που μπορώ να σου κάνω, είναι να κόψω τις εξήντα δύο δραχμές και τα ογδόντα επτά λεπτά της  δραχμής, δεν  μπορώ να κάνω τίποτε περισσότερο ».

Και τι γίνεται τώρα, κύριε Έφορε που δεν μπορώ να τα πληρώσω ; Θα με βάλετε φυλακή ; Οχι, δεν θα σε βάλουμε φυλακή, έχει καταργηθεί δια νόμου η  προσωποκράτηση. Απλώς, θα βγάλουμε στο σφυρί την περιουσία σου, το εμπόρευμά  σου και το σπίτι σου, δεν είναι και τίποτε σπουδαίο. Και θα κηρύξεις πτώχευση, ούτε κι αυτό  είναι σπουδαίο, εσύ μόνο να είσαι καλά και θα τα ξαναφτιάξεις όλα απ΄την αρχή, έτσι δεν είναι ;

Αυτά σου λέει - υποθετικά πάντοτε - ο Οικονομικός Έφορος. Λόγια παρηγοριάς που μπαίνουν απ΄ το ένα αυτί  και βγαίνουν απ΄ το άλλο. Αλλά  βλέπεις, ότι άλλο πράγμα είναι να σου χρωστά το δημόσιο και να μην τα πληρώνει ποτέ του, και άλλο εντελώς πράγμα είναι να χρωστάς στο δημόσιο, που σε  υποχρεώνει πάντα να το πληρώνεις. Δηλαδή, υπάρχουν δύο μέτρα και δύο σταθμά. Και ύστερα από όλα αυτά, εξακολουθούμε  να λέμε ότι  « ανήκομεν εις την Δύσιν ». Και ντροπή δεν έχουμε καθόλου.

Υστερα από όλα αυτά, καταλαβαίνουμε πολύ καλά, ότι αυτό που λένε οι ήρωες της κωμωδίας του Ντάριο Φο - που μόλις πριν από λίγες μέρες έμαθα ότι πήρε βραβείο Νομπέλ λογοτεχνίας το 1997 - αυτό λοιπόν που λένε ότι  « δεν πληρώνουν, δεν πληρώνουν », είναι αδύνατο να το πούνε οι πολίτες  στο κράτος, το  λέει όμως  συνεχώς και  αδιαλειπτως το κράτος προς τους πολίτες του.