Π Η Ρ Α Μ Ε Κ Α Ι Α Λ Λ Η Μ Ι Α Π Ρ Ω Τ Ι Α
Ο άνθρωπος φαίνεται να υποφέρει πολύ, να είναι πολύ άρρωστος. Με μεγάλη δυσκολία περπατά - ή μάλλον σέρνεται - ανάμεσα στους θάμνους. Κάθε τόσο σταματά και πιάνει την κοιλιά του, φαίνεται ότι εκεί βρίσκεται το πρόβλημά του. Κάνει όμως υπομονή, και μουγγρίζοντας από τους πόνους που προφανώς έχει, εξακολουθεί να περπατά. Προς τα πού πηγαίνει άραγε ; Προς το σπίτι του, εκεί θέλει να φτάσει και να ξαποστάσει με το βάσανο που τον τυραννά. Και κάποτε μετά από μεγάλο κόπο, φτάνει στο κατάλυμά του. Το οποίο δεν είναι τίποτε παρά μόνο μιά σπηλιά.
Μάλιστα, έχουμε πάει πίσω στο χρόνο, χιλιάδες χρόνια - και μάλλον δεκάδες χιλιάδες χρόνια - πίσω. Χρόνια και ζαμάνια πολλά, αναρίθμητα. Είναι μιά συνήθεια που την έχω από πολύ καιρό, και οπισθοχωρώ προς τα πίσω χωρίς βέβαια να έχω κανενός είδους χρονομηχανή σαν κι εκείνη του Ουέλλς που χρησιμοποίησε στο μυθιστόρημα που έγραψε το 1895 αν δεν κάνω λάθος, το « T i m e m a c h i n e ». Με την οποία χρονομηχανή που ποτέ βέβαια δεν προκειται να εφευρεθεί στ΄αλήθεια, πήγαινε μπροστά και πίσω στο χρόνο για όσα χρόνια του γουστάριζε. Χωρίς λοιπόν αυτή τη μηχανή του χρόνου και μονάχα με τη φαντασία μου, μου αρέσει να πηγαίνω προς τα πίσω, σπάνια προς τα εμπρός.
Εφτασε λοιπόν ο μακρυνός, πολύ μακρυνός πρόγονός μας αυτός στην κατοικία του, στο φτωχό τσαρδί του. Εκεί βρίσκεται και η οικογένειά του, οι άνθρωποι που αγαπά΄και τον αγαπούν, και από οποίους δεν πρόκειται κατά τα φαινόμενα να αποχωριστεί ποτέ όσο ζή, ( αντίθετα με ότι γίνεται σήμερα με πολλούς απόγονούς του ). Και οι άνθρωποι αυτοί της οικογένειάς του, τον ρωτούν τί του συμβαίνει.
« Η κοιλιά μου, με πονάει φοβερά. Φαίνεται ότι έφαγα κάτι που δεν έπρεπε, ή ίσως να έφαγα πάρα πολύ από εκείνο το κρέας του γουρουνιού που χτύπησα χτές. Και τί θα κάνουμε τώρα, έτσι θα συνεχίσει αυτός ο πόνος που δεν μπορώ να τον αντέξω ; ». Οχι, δεν θα τον αφήσουν έτσι οι άνθρωποί του. Μήπως δεν υπάρχει ο γιατρός που θα έλθει να τον δεί και να του δώσει κάτι για να τον ανακουφίσει ;
Γιατρός είπα ; Λάθος έγινε, έτσι θα πεί ο καθένας που διαβάζει αυτές τις αράδες. Και πού παρακαλώ θα βρεθεί γιατρός, μήπως υπάρχει κανένα σπήλαιο που να είναι και σχολή ιατρικής εκεί κοντά ( ή και μακρυά ; ). Οχι, δεν υπάρχει γιατρός αυτού του είδους, αλλά πάντως κάποιος βρίσκεται έτοιμος να προσφέρει τις υπηρεσίες του, έστω κι αν δεν έχει κανένα πτυχίο από σχολή, κανένα πτυχίο από κάποια ιατρική ειδικότητα.
Μέχρι και τα τέλη του δέκατου ένατου αιώνα - δηλαδή πριν εκατόν είκοσι χρόνια - έβλεπες σε απομονωμένες αφρικανικές φυλές, εκεί μέσα ή δίπλα στην αφρικανική ζούγκλα, να βρίσκονται μάγοι - γιατροί σε κάθε οικισμό. Που βέβαια, κάνανε και τα σχετικά ξόρκια τους για να διώχνουν τα κακά πνεύματα από τον άρρωστο, ήξεραν όμως απ΄έξω κι ανακατωτά όλα τα θεραπευτικά βότανα που υπήρχαν εκεί κοντά στην περιοχή τους. Και τα οποία βότανα, θα χρησίμευαν και σ΄αυτήν την περίπτωση - όπως και σε άλλες - στο να βοηθήσουν έναν ταλαιπωρημένο άρρωστο, σαν κι αυτόν τον πρωτόγονο της ιστοριούλας μας.
Πάνω στο έδαφος, μέσα στους κάμπους και επάνω στους λόφους, βρίσκονται από χιλιάδες και εκατομμύρια χρόνια, ένα σωρό φυτά. Κι ανάμεσα σ΄αυτά, πολλά που έχουν ιδιότητες θεραπευτικές, που και τα ζώα ακόμα τα ξέρουν από ένστικτο. Κι ανάμεσα σ΄αυτά, είναι και η μιά γνωστή παπαρούνα, η λατινιστί ονομαζόμενη P a p a v e r s o m n i f e r u m. Πoυ στα ελληνικά -της καθαρεύουσας βέβαια - έχει το όνομα Μήκων η υπνοφόρος, που δηλώνει και στις δυό αυτές κλασσικές γλώσσες, ότι κάθε φορά που θα το καταναλώσεις με οποιοδήποτε τρόπο, θα σου φέρει ύπνο. Και τί ύπνο μάλιστα, ύπνο βαθύ χωρίς καθόλου όνειρα. Τί περιέχει μέσα της ; Πολύ απλά, αλκαλοειδή του οπίου, μεταξύ των οποίων και την εξαιρετικά παυσίπονη ουσία μορφίνη. Και γιατί τη λένε μορφίνη παρακαλώ ; Επειδή ακριβώς προκαλεί ύπνο, ως γνωστόν ο θεός του ύπνου στην αρχαία Ελλάδα λεγότανε Μορφέας.
Πιές από αυτό το χόρτο, είτε αφού το βράσεις και το κάνεις ποτό, είτε με άλλους τρόπους, και ιδού σου περνά ο πόνος, όσο έντονος κι αν είναι. Και από αυτή τη μορφίνη που περιέχεται μέσα στο όπιο, με κατάλληλη επεξεργασία παράγεται ένα άλλο πολύ ισχυρότερο παυσισίπονο, το πιό δυνατό από όλα. Η ηρωϊνη, που μέχρι πριν από ένα αιώνα, την είχαν κι αυτήν παυσίπονο φάρμακο και την έδιναν με συνταγή στα φαρμακεία - σε λίγες χώρες είναι αλήθεια- αλλά επειδή προκαλούσε έντονη εξάρτηση - όπως ακριβώς και η μορφίνη - τη βγάλανε από τα φαρμακεία και τα νοσοκομεία.
Αυτό λοιπόν το χόρτο έδωσε ο « γιατρός » στον άνθρωπό μας που υπόφερε πολύ από τον κοιλιακό πόνο. Και με άλλα τέτοια φυτικά προϊόντα - που τα γνώριζαν πολύ καλά πάπου προς πάπου - οι « γιατροί » εκείνοι βοηθούσαν σε όσους τομείς μπορούσαν τους πάσχοντες. Κι αυτό κράτησε μέχρι και πριν από εκατό χρόνια, όλα τα φάρμακα που έβρισκες στα φαρμακεία, από βότανα τα έβγαζαν τα φαρμακευτικά εργοστάσια.
Ομως η ιατρική, έφτασε κάποτε να κάμνει και άλλα πράγματα. Από την εποχή των Σουμερίων και των Αιγυπτίων, ακόμα και των αρχαίων Κινέζων, κάπου πέντε ή έξι χιλιάδες χρόνια πριν από την εποχή μας, μπήκαν σε δράση και τα νυστέρια, άρχισαν τα πρώτα βήματα στη χειρουργική. Ανοίγανε αποστήματα, έρραβαν τραύματα, φρόντιζαν τη θεραπεία τραυμάτων, ακόμα και πόδια έκοβαν όταν χρειαζόταν μιά τέτοια επέμβαση. Με τί αναισθητικό ; Με κανένα, ή θα έδιναν μιά στο κεφάλι με ένα ρόπαλο - όπως έδειχναν κάποτε γελοιογραφίες πριν από δεκαετίες -ή το πιό πιθανό, τους έδιναν μεγάλες ποσότητες οινοπνευματωδών ποτών, μέχρι που έμεναν ξεροί από το μεθύσι. Μέχρι και το κρανίο τρυπούσαν στην αρχαία Αίγυπτο πριν από τεσσεράμισυ χιλιάδες χρόνια, κάπου γύρω στο 2.500 έτος π.Χ. Μάλιστα, έτσι ήσαν τα πράγματα, όλο και κάτι καινούργιο δοκίμαζαν οι άνευ πτυχίου εκείνοι πρακτικοί γιατροί των μακρυνών εποχών εκείνων.
Και κάποτε ήλθε και ο Ιπποκράτης από την Κώ. Ούτε αυτός είχε φοιτήσει σε κανένα πανεπιστήμιο, ούτε ειδικότητες απόχτησε ποτές του. Και όμως, ήξερε να διατυπώνει τις ιδέες του σαν σπουδαγμένος σε σχολή και με γνώσεις που κανένας δεν μπορεί να εξηγήσει από πού τις πήρε. Εβαλε πρώτος αυτός στην επιστήμη αυτή τους κανόνες που έχει και σήμερα, ενώ τριγύρω του ανθούσαν οι ψευτοθεραπευτές.
Από τότε πέρασαν αιώνες πολλοί, για την ακρίβεια εικοσιπέντε και μισός αιώνας. Στους οποίους αιώνες, πολλά πισωγυρίσματα γινόντουσαν. Και φτάσαμε κάποτε, στα χρόνια της γνωστής « Αναγέννησης » , στην οποία άρχισαν να λειτουργούν αληθινά πανεπιστήμια, τα πρώτα στην ιστορία, όχι μόνο της ιατρικής, αλλά και πολλών άλλων επιστημών. Και από τότε, νεαροί που θέλουν να μάθουν τις επιστήμες, παρακολουθούν μαθήματα στη σχολή της αρεσκείας τους, και αποκτούν και πτυχία. Λίγοι ήσαν στην αρχή, περισσότεροι όσο περνούσε ο καιρός και οι αιώνες. Και φτάσαμε αισίως στη σημερινή εποχή, για την οποία θα πούμε μερικά λόγια. Που θα αφορούν ειδικά την ιατρική και αυτούς που φιλοδοξούν να ασκήσουν το λειτούργημα ( έτσι θέλουμε ακόμα να το ονομάζουμε ) του γιατρού.
Θα πάμε μερικές δεκαετίες μόνο πίσω τώρα, όχι χιλιετίες. Ηταν τα μέσα του εικοστού αιώνα, όταν έγινε αναφορά στην αναλογία των γιατρών των διαφόρων χωρών σε σχέση με τον πληθυσμό της καθεμιάς. Και λοιπόν, παραθέτω μερικά νούμερα της στατιστικής εκείνης μελέτης, στην οποία αναφερόταν και η χώρα μας.
Η χώρα με τους περισσότερους γιατρούς σε σχέση με τον πληθυσμό της, σύμφωνα με τη μελέτη της εποχής εκείνης, ήταν η τότε ενωμένη Τσεχοσλοβακία. Είχε ένα γιατρό για κάθε πεντακόσιους τριαντα πέντε - αν θυμάμαι καλά - κατοίκους. Οι άλλες χώρες του Δυτικού κόσμου, ήσαν πολύ πίσω στην αναλογία αυτή. Οι πλούσιες και προοδεμένες Ενωμένες Πολιτεί-ες, είχαν ένα γιατρό για κάθε εννιακόσιους κατοίκους, λίγο πιό κάτω ήσαν μερικές ακόμα αναπτυγμένες χώρες. Η Ελλάδα ήταν μπροστά από πολλές άλλες χώρες, είχε κι αυτή περίπου ένα γιατρό - σαν τις Πολιτείες - για κάθε εννιακόσιους κατοίκους. Συνολικά τω καιρώ εκείνω, υπήρχαν στη χώρα μας κάπου εντεκάμισυ χιλιάδες γιατροί. Από τότε, έχουν περάσει εξήντα χρόνια. Και ενώ ο αριθμός των γιατρών μεγάλωνε με έναν λογικό ρυθμό σε όλες σχεδόν τις χώρες, εδώ στην πατρίδα των επιστημών και των τεχνών, πήρε μεγάλη ταχύτητα η αύξηση αυτή. Πήγε στους είκοσι περίπου χιλιάδες γιατρούς, ένα γιατρό στους πεντακόσιους κατοίκους. Ανέβηκε κατόπιν η αναλογία στο ένα γιατρό για κάθε τετρακόσιους, ύστερα στους τριακόσιους πενήντα, και συνεχώς ανέβαινε, τώρα πρέπει να είναι - ανεπίσημος αυτός ο υπολογισμός - στον ένα γιατρό στους διακόσιους ή λίγο παρακάτω κατοίκους.
Πριν από λίγες μέρες, ήλθε στο φώς της δημοσιότητας ένα στοιχέιο που προκάλεσε κατάπληξη. Ισως δεν άκουσα καλά την είδηση, αλλά μου φάνηκε ότι κάπως έτσι πρέπει να παρουσιάστηκε η κατάσταση. Είπαν λοιπόν, ότι τρεις χιλιαδες γιατροί είναι εντελώς άνεργοι, και ένα ποσοστό σαραντατέσσερα στους εκατό από τους υπόλοιπους - που πρέπει συνολικά να είναι καμμιά σαρανταπενταριά χιλιάδες - είναι υποαπασχολούμενοι, καταλαβαίνουμε τί σημαίνει αυτό το νούμερο.
Θα περίμενε κανείς ένα τέτοιο πράγμα ; Εχουμε πάει πολύ μπροστά από όλους τους άλλους Δυτικούς. Να μην πάρουμε μπρος σε κάποιον τομέα, δεν μας σταματάει ύστερα τίποτε.
Όταν στην Ευρώπη η αναλογία είναι ένας γιατρός για τετρακόσιους πενήντα κατοίκους, εδώ φτάσαμε αισίως στην αναλογία του ενός γιατρού στους διακόσιους, ή και στους εκατόν ογδόντα. Και στην μιά αναλογία που λέχθηκε, είναι ότι για την πρωτεύουσα της χώρας, αναλογεί ένας γιατρός στους εκατόν σαράντα κατοίκους. Μπορεί να έχει γίνει κάποιο λάθος υπερβολής βέβαια. Όμως, πρέπει να προστεθεί εδώ, ότι συνεχώς βγαίνουν από τις πανεπιστημιακές σχολές εκατοντάδες και χιλιαδες ακόμα γιατροί. Πλήρης υπερκορεσμός δηλάδη, που έχει φτασει και ξεπεράσει κάθε λογικό όριο σε παγκόσμια κλίμακα.
Και τί είναι λοιπόν αυτό που σπρώχνει έναν τόσο μεγάλο αριθμό νεαρών σ΄αυτή την κατεύθυνση ; Στα παλιά χρόνια, ήταν η κοινωνική προβολή του ατόμου μαζύ βέβαια και με την οικονομική άνεση που έδινε το λειτούργημα - επάγγελμα αυτό. Όταν σήμερα, που ούτε κοινωνική προβολή πετυχαίνεις, και όπως φαίνεται δύσκολα πολύ και την οικονομική άνεση, τα πολλά δηλαδή φράγκα, δεν μπορεί κανείς να εξηγήσει την τόσο αθρόα προσέλευση στις ιατρικές σχολές. Υπάρχει καμμιά άλλη ερμηνεία του φαινομένου αυτού, μοναδικού στα παγκόσμια ιατρικά χρονικά ;
Aραγε υπάρχει πιθανότητα να φτάσει η κατάσταση σε σημείο να δημιουργηθεί ολόκληρο προλεταριάτο γιατρών στη χώρα μας με αυτές τις εξελίξεις ; Αν πάει έτσι η πορεία των πραγμάτων, δεν αποκλείεται και αυτό το ενδεχόμενο. Υπάρχει κάποια διέξοδος - καπως περιορισμένη βέβαια - που θα μπορέσει να δώσει μιά προσωρινή λύση στη υπερσυγκέντρωση αυτή των επιστημόνων αυτού του κλάδου. Μιά χώρα της Δυτικής Ευρώπης, στην οποία ήδη εργάζονται πάνω από τρεις χιλιάδες Ελληνες γιατροί, εκδηλώνει αυτό τον καιρό τη διάθεσή της να προσελκύσει πολλούς ακόμα γιατρούς από τη χώρα μας, τους προτιμούν εκεί για λόγους που αυτοί ξέρουν. Και ίσως να περιοριστεί έτσι το πρόβλημα, ιδίως αν και και σε άλλες Δυτικές χώρες ζητήσουν να εργαστούν οι ημέτεροι επιστήμονες.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου