ΠΟΥ ΕΙΝΑΙ Η ΑΣΤΥΝΟΜΙΑ ;

Π Ο Υ Ε Ι Ν Α Ι Η Α Σ Τ Υ Ν Ο Μ Ι Α ;

Δεκαετίες του 20 και του 30. Λίγο πριν μπεί η δεκαετία του 20, είχε απαγορευτεί αυστηρά και δια ροπάλου στις Ενωμένες Πολιτείες η κατανάλωση οινοπνευματωδών ποτών, κι αφού υπήρχε μιά τέτοια απαγόρευση, είναι πολύ φυσικό να ήταν απαγορευμένη και η παρα-
γωγή και πώληση τέτοιων ποτών. Κι όταν μιλάμε για ποτά, δεν εννοούμε το κρασί, αλλά τα σκληρά ποτά, ουϊσκι, ρούμι και τα σχετικά. Ο ευγενής αμερικανικός λαός - ελεγε το σκεπτικό της απόφασης - δεν πρέπει να πέφτει στο πολύ χαμηλό επίπεδο της κατανάλωσης τέτοιων αλκοολούχων ποτών, δεν ταίριαζε με την καταγωγή του, τις παραδοσεις του και τα τοιαύτα.
Μάλιστα, απαγορεύτηκε να πουλιούνται τα ποτά, αλλά ο κόσμος ήθελε να πίνει. Αυτά τα σκληρά, που όπως ξέρουμε, μόνο καλά δεν είναι για την υγεία. Και κανονικά θα έπρεπε να μπεί σ΄αυτή την απαγόρευση και το τσιγάρο, αλλά εκείνη την εποχή δεν ήξεραν οι γιατροί τις βλαβερές συνέπειες του καπνίσματος, αλλοιώς θα έβαζαν και τα τσιγάρα μέσα σ΄αυτήν την απαγόρευση.
Όταν όμως απαγορεύεις κάτι με νόμο, αμέσως αρχίζει να ανθεί το λαθρεμπόριο αυτού του πράγματος, ότι είναι απαγορευμένο, γίνεται αμέσως ελκυστικό. Αρχισαν λοιπόν οι πάντες - ή σχεδόν οι πάντες - να αποζητούν τα ποτά αυτά, και μέγα λαθρεμπόριο άρχισε να αναπτύσσεται τέτοιων ποτών. Να σημειωθεί εδώ, ότι έφτασαν να πίνουν τέτοια ποτά - που σχεδόν όλα ήσαν και κακίστης ποιότητας και λίαν επικίνδυνα - ακόμα και παιδιά οχτώ χρόνων, αυτά προκαλεί η απαγόρευση ενός πράγματος, το αποζητούν οι πάντες, κι αυτοί που δεν το είχαν δοκιμάσει ποτέ τους.
Το λαθρεμπόριο αυτό των ποτών, δημιούργησε σε ελάχιστο χρονικό διάστημα και τις μεγάλες συμμορίες που σχηματίστηκαν για τη μεταφορά και τη διάθεση των ποτών σε κρυφά μαγαζιά, που δεν ήσαν και τόσο κρυφά, λειτουργούσαν με την ανοχή και μάλιστα και τη βοήθεια της αστυνομίας, που φυσικά τα « επαιρνε » από τις συμμορίες για τη διευκόλυνση που έκαμνε. Ακόμα και να ήθελαν πολλοί αστυνομικοί να εμποδίσουν τη δράση των συμμοριών αυτών, μεγάλος φόβος τους κατείχε να τα βάλουν με τους αδίστακτους αυτούς εγκληματίες. Και μέσα σε πολύ μικρό διάστημα, τρομερός πόλεμος ξέσπασε ανάμεσα στις συμμορίες αυτές, που διεκδικούσαν το μονοπώλιο στις δήθεν λαθραίες αγορές του αλκοόλ. Αυτοκίνητα με οπλισμένους κακοποιούς διέτρεχαν τις μεγάλες πόλεις - πρώτο το Σικάγο - που έρριχναν ριπές με τα οπλοπολυβόλα τους εναντίον των μαγαζιών που στέγαζαν τις αντίπαλες συμμορίες, που κι αυτές αντιδρούσαν με τον ίδιο τρόπο.
Αυτό γινόταν επί καθημερινής βάσης, μάχες αληθινές γινόντουσαν μεσα στις μεγάλες πόλεις, και όσο για την αστυνομία, αυτή δεν επενέβαινε καθόλου, ακόμα κι αν κάποιοι αστυνομικοί ήθελαν να δράσουν, η προσπάθεια τους πήγαινε στο βρόντο. Η όλη αυτή ιστορία με τις συμμορίες, έληξε στα μέσα της δεκαετίας του 30, οπότε καταργήθηκε ο νόμος της ποτοπαγόρευσης. Οι περισσότερες συμμορίες διαλύθηκαν, κι αυτές που απομείνανε, ασχολήθηκαν από τότε με άλλου είδους επιχειρήσεις, όπως ληστείες τραπεζών για παράδειγμα. Και τέτοιες υπάρχουν και στις μέρες μας.
Εδώ και μερικά χρόνια - όχι πολλά - κάτι σαν το παλιό εκείνο Σικάγο έχει γίνει η πρωτεύουσα του ελληνικού κράτους, το κλεινόν λεγόμενο άστυ. Ακούμε και βλέπουμε στα καθημερινά δελτία ειδήσεων, για συμμορίες που δρούν στο λεκανοπέδιο της Αττικής. Βλέπουμε τους μαγαζάτορες πολλών περιοχών της πρωτεύουσας, να διαμαρτύρονται μπροστά στο φακό με την ευκαιρία κάποιας ληστείας που έχει γίνει μέρα μεσημέρι εκεί κοντά, ακούμε και τον καταστηματάρχη να περιγράφει με ζωηρά χρώματα τον τρόπο με τον οποίο εξελίχτηκε η ληστεία στο μαγαζί του την ίδια εκείνη ημέρα. Και σαν επωδός σε όλα όσα αναφέρονται από τον ίδιο αλλά και από τους περίοικους, είναι το γνωστό πιά : « Oχι, δεν υπάρχει καθόλου αστυνόμευση στην περιοχή, δεν εμφανίζονται πουθενά αστυνομικοί για να εμποδίσουν και να συλλάβουν τους κακοποιούς αυτούς. Είμαστε εντελώς ανυπεράσπιστοι εδώ και πολύ καιρό. Πού είναι η αστυνομία και δεν επεμβαίνει ; ».
Μάλιστα, πού να βρίσκονται άραγε οι αστυνομικοί και δεν επεμβαίνουν με περιπολίες στις διάφορες περιοχές στις οποίες συνήθως γίνονται οι ληστείες αυτές ; Μήπως κάθονται στα καφενεία και παίζουν τάβλι, πρέφα ή κάποια άλλα παιχνίδια ; Μήπως βρίσκονται μονίμως μέσα σε πρακτορεία στοιχημάτων και Προ - πο, και μελετούν εμβριθώς τα παιχνίδια πάνω στα οποία θα παίξουν και θα στοιχηματίσουν ; Δεν αμείβονται από τον κρατικό κορβανά για να επιβλέπουν οτιδήποτε γίνεται παράνομο στους δρόμους και στις αγορές, σε μιά εποχή που η εγκληματικότητα έχει φτάσει σε μεγάλα ύψη ;
Είχα και ο ίδιος την ίδια απορία επί πολύ μεγάλο διάστημα. Μα γιατί δεν κυκλοφορούν οι αστυνομικοί στις πολυσυχναζόμενες από τους ληστές περιοχές ; Αυτό ήταν κάτι που προβλημάτιζε και προβληματίζει πάντοτε τους ακούοντες τις ιστορίες αυτές. Δεν είναι το καθήκον της αστυνομίας να προστατεύει τους πολίτες της χώρας από τα κακοποιά στοιχεία, που μέσα στο καταμεσήμερο δρούν ανενόχλητα και καταληστεύουν τους ανυπεράσπιστους πολίτες αυτους ; Αυτά σκεφτόμουν εδώ και πολύ καιρό, μέχρι που ακούστηκαν μερικά πράγματα που με έβαλαν σε άλλες σκέψεις.
Λοιπόν, ακούστηκε ότι οι αστυνομικοί που πρέπει να περιπολούν για να εξασφαλίζουν την τάξη και την ασφάλεια των κατοίκων στην πρωτεύουσα της χώρας, φοβούνται τους κακοποιούς αυτούς. Ναι, τους φοβούνται και μάλιστα είναι κατατρομαγμένοι απ΄αυτούς. Δηλώθηκε από μιά πηγή, ότι για να περιπολήσουν αστυνομικοί σε τέτοιες περιοχές, πρέπει να είναι σε μεγάλες ομάδες, πέντε και έξι ατόμων. Και πάλι με πολύ μεγάλο φόβο. Και γιατί άραγε ο τόσος φόβος που τους έχει κυριεύσει ;
Θυμήθηκα μιά αναφορά που μου είχε κάνει πριν από εικοσιπέντε περίπου χρόνια, ένας αστυνομικός που υπηρετούσε στην πρωτεύουσα. Μου έλεγε λοιπόν, ότι « ενώ περιπολούμε στο κέντρο και μας έρχεται με τον ασύρματο σήμα ότι στην τάδε οδό γίνεται διάρρηξη σε κοσμηματοπωλείο, αντί να κατευθυνθούμε προς τα εκεί, παίρνουμε ένα δρόμο εντελώς αντίθετο, αντί για τα δυτικά λόγου χάριν, τραβάμε προς τα ανατολικά, Και γιατί αυτό το φευγιό ; Διότι αν πάμε στον τόπο που γίνεται η διάρρηξη, θα αντιμετωπίσουμε κακοποιούς που δεν θα διστάσουν να μας πυροβολήσουν. Ενώ εμείς δεν έχουμε κανένα δικαίωμα να τους ρίξουμε μιά σφαίρα - έστω στον αέρα - παρά μόνο αφού ρίξουν αυτοί. Και οι μεν « αυτοί », είναι καλοί σκοπευτές, ενώ εμείς είμαστε εντελώς αγύμναστοι στη σκοποβολή. Και ύστερα, τί νόημα έχει να σου ρίξει αυτός και να σε σκοτώσει, ενώ σαν σκοτωμένος που είσαι δεν μπορείς να τραβήξεις το όπλο και να πυροβολήσεις εσύ ; Να γιατί το βάζουμε στα πόδια ».
Όλα αυτά ήσαν σε μιά εποχή που η εγκληματικότητα ήταν εξαιρετικά χαμηλή - πενήντα ή και εκατό φορές λιγότερη ας πούμε έτσι για έμφαση - σε σχέση με τη σημερινή. Και τί να κάνουν σήμερα οι αστυνομικοί που θα πρέπει να περιπολούν στους πολύ επικίνδυνους δρόμους, όπου περιφέρονται ασύδοτοι και ετοιμοπόλεμοι οι πάσης φύσεως και εθνικότητας κακοποιοί ; Να κάθονται και να περιμένουν να τους φυτέψουν κάμποσες σφαίρες στο κορμί τους οι αντίπαλοι, και ύστερα να δοκιμάσουν να αντιδράσουν ; Δεν μπορούν να το κάνουν αυτό, εφ΄όσον οι κανονισμοί λειτουργίας της αστυνομίας είναι τόσο πολύ διαφορετικοί από εκείνους που υπάρχουν σε χώρες που έχουν την ίδια σε έκταση εγκληματικότητα. Εχει γίνει το επάγγελμα - ή λειτούργημα αν θέλετε - του αστυνομικού στις μεγάλες πόλεις της χώρας, πολύ επικίνδυνο, οι άνθρωποι αυτοί εχουν οικογένειες και δεν θέλουν να ρισκάρουν εντελώς άσκοπα τη ζωή τους. Φόβος απόλυτα δικαιολογημένος.
Ας κάνουμε μιά αντιπαραβολή με τα ισχύονται ας πούμε στις Πολιτείες, μιά χώρα που χαρακτηρίζεται εδώ και έναν αιώνα περίπου από έντονη εγκληματικότητα και παραβατικότητα πάσης φύσεως. Το πρώτο που μαθαίνουμε, είναι ότι οι φύλακες της τάξης, κάνουν πολλές ώρες άσκηση στη σκοποβολή, προσπαθούν να γίνουν κάτι σαν τους πιστολάδες της κάποτε άγριας Δύσης, του Φαρ Ουέστ. Και όχι μόνο στη σκοποβολή ασκούνται, αλλά και σε πολλούς άλλους τομείς, τρέξιμο, αναρριχήσεις και πολλά άλλα.
Κατόπιν έρχόμαστε στα δικαιώματα που τους δίνει η σχετική νομοθεσία ως προς τον τρόπο δράσης τους. Οχι, δεν τους επιτρέπουν να ρίχνουν πυροβολισμούς χωρίς να είναι κάτι το απόλυτα αναγκαίο. Θα πρέπει να χειρίζονται την κάθε κατάσταση κάτω από συγκεκριμένους τρόπους δράσης, ορισμένης στρατηγικής. Σε μια περίπτωση ας πούμε που κάποιος έχει έναν πολίτη όμηρο, να ξέρουν πώς να χειριστούν την υπόθεση. Πώς να δράσουν στην περίπτωση μιάς ληστείας, και τί να κάνουν στην περίπτωση καταδίωξης ενός επικίνδυνου εγκληματία, που μόλις έχει κάνει έναν φόνο εκ προμελέτης και τρέχει να αποφύγει τη σύλληψη. Βλέπουμε στις ταινίες, ότι ο αστυνομικός βλέπει κάποιον να τρέχει, και τον θεωρεί μάλλον ύποπτο για κάτι που έχει κάνει και πάει να το σκάσει. Τι κάνει τότε το όργανο της τάξης ; Του φωνάζει να σταματήσει αμέσως. Αυτός που δεν έχει κάνει τίποτε το επιλήψιμο, σταματά αμέσως, κι αν δεν ακούσει καλά, του το επαναλαμβάνει ο αστυνομικός για δεύτερη φορά. Αν εξακολουθήσει να τρέχει και μετά το δεύτερο « στοπ », τότε του ρίχνει μιά σφαίρα, ίσως στον αέρα προειδοποιητικά. Κι αν δεν σταματήσει και τότε, τον βάζει στο σημάδι.
Εχει καμμιά σχέση αυτού του είδους η κίνηση, μ΄αυτά που έχουν εντολή να κάνουν οι αστυνομικοί της χώρας μας, ακόμα κι αν δούνε κάποιον να κάμνει μπροστά στα μάτια τους μιά ληστεία ή και έναν φόνο ; Οχι βέβαια, θα τον καταδιώξετε και θα προσπαθήσετε να τον πιάσετε και να του φορέσετε χειροπέδες, να του ρίξετε δεν επιτρέπετε αν δεν σας ρίξει πρώτα αυτός. Μόλις σας ρίξει, έχετε το δικαίωμα να του ανταποδώσετε τα πυρά, αλλοιως θα συνεχίσετε να τρέχετε ξοπίσω του. Κι αν τον πιάσετε, έχει καλώς. Αν δεν τον πιάσετε, αφήστε τον να πάει στο καλό και με την ευχή σας.
Για να αντιμετωπιστεί η σημερινή κατάσταση, σ΄αυτά τα απερίγραπτα χάλια που φτάσα-με, θα χρειαζότανε μιά ριζική αλλαγή στους τρόπους δράσης των αστυνομικών αρχών, κυρίως στα μεγάλα κέντρα. Εκεί όπου έχουν μαζευτεί οι πάσης φύσεως παραβάτες, που απειλούν τις περιουσίες και τη ζωή των πολιτών. Αυτή όμως την αλλαγή, καμμιά κυβέρνηση δεν είναι διατεθειμένη να την κάνει, τέτοιες αποφάσεις έχουν μεγάλο πολιτικό κόστος, δεν θα αρέσουν σε πολλούς - μάλλον στην πλειοψηφία - που βρίσκονται βέβαια μακρυά από τα γεγονότα. Κι έτσι, θα παραμείνει η κατάσταση όπως έχει και σήμερα, ίσως με μικρές αλλαγές που δεν θα βοήθήσουν μάλλον στην αντιστροφή του κλίματος.
Εκτός από την αλλαγή δράσης της αστυνομίας, υπάρχει και το ζήτημα της έλλειψης κατάλληλης προετοιμασίας των οργάνων της τάξης σε πολλούς τομείς. Οι αστυνομικές αρχές, δεν έχουν ακόμα καταλάβει ότι οι καιροί άλλαξαν, ότι τα παλιά ισχύοντα έχουν παρέλθει, ότι οι νεοκακοποοί είναι ατσίδες στον τομέα τους και δεν αντιμετωπίζονται με τις απαρχαιωμένες μεθόδους που μεταχειρίζεται η δίωξη του κοινού εγκλήματος. Και να σαν να μη έφταναν κι αυτά, έχει μπεί και στην αστυνομία η μοντέρνα ανακάλυψη, το γνωστό « φακελλάκι ». Οχι βέβαια ότι το παίρνουν τα όργανα της τάξης για την απόκρυψη σοβαρών παραβάσεων, όχι, δεν συμβαίνει κάτι τέτοιο. Για μικροπράγματα γίνεται αυτή η αυθαιρεσία.
Μ΄όλα αυτά που εκτέθηκαν εν συνόψει, και που τα ξέρει βέβαια ο καθένας μας, θα συνεχιστεί η παρέλαση από τις τηλεοπτικς κάμερες η σκηνή που τακτικά βλέπουμε. Θα ακούμε τους μαγαζάτορες να διαμαρτύρονται εντόνως για την κατάσταση που επικρατεί. « Μα πού είναι η αστυνομία ; Δεν υπάρχει καθόλου αστυνόμευση στην περιοχή μας, δεν περνά κανένα περιπολικό από τη γειτονιά μας ». Αυτό θα βλέπουμε, αυτά θα ακούμε.
Τί θα βλέπουμε τότε από πλευράς αστυνομικών αρχών ; Στις παρελάσεις και την τήρηση της τάξης σε διαδηλώσεις, να υπάρχει η γνωστή διακριτική παρακολούθηση. « Αν μπούνε στη διαδήλωση ταραχοποιοί, ρίξτε τους δακρυγόνα, όχι νερό, για μην χαλάσουν τα κοστούμια τους. Στους ποδοσφαιρικούς αγώνες όπου γίνονται τακτικά επεισόδια, πάλι με διακριτικότητα, από τους πεντακόσιους που λαμβάνουν μέρος στα επεισόδια, πιάστε δυό τρεις, και φέρτε τους στον εισαγγελέα, που τους θα τους αφήνει ελεύθερους ύστερα από λίγο. ».
A, ξέχασα κάτι. Ενας σημαντικός αριθμός αστυνομικών, δεν κάμνει τίποτε άλλο από το να φυλάγει και να προστατεύει κάποια « υψηλά » ιστάμενα πρόσωπα. Από ποιούς τάχατες να τα προστατεύει ; Μα από κάθε είδος επικίνδύνων ανθρώπων που μπορούν να τους βλάψουν, να απειλήσουν και τη ζωή τους ακόμα. Λες και οι υψηλά ιστάμενοι αυτοί με τα υψηλά επίσης έσοδα - πρωθυπουργοί, υπουργοί, υφυπουργοί, διοικητές τραπεζών - δεν μπορούν να έχουν δυό ιδιωτικούς φύλακες, κάποιους « φουσκωτούς » για να τους φυλάγουν. Κι αν αυτό είναι δύσκολο για τους « πτωχούς » υπουργούς, είναι απόλυτα εύκολο για τους πιό υψηλά ιστάμενους που διαθέτουν το ανάλογο χρήμα. Είναι που είναι λίγα τα όργανα της τάξης και γλίσχρα αμοιβόμενα ( ένα μέρος απ΄τα φακελλάκια πάει να καλύψει βασικές ανάγκες τους ). Αλλά με το να απασχολούνται με τη φύλαξη κάποιων εξαίρετων πολιτών, στερούν και την αστυνομία από κάμποσα στελέχη της. Και εμποδίζουν κάποιους κατάλληλους γι αυτή τη δουλειά ιδιώτες - φουσκωτούς -να βγάλουν το ψωμί τους για να ελαττωθεί κατά τι και η ανεργία.