Εχουν περάσει εκατόν είκοσι πάνω κάτω χρόνια, από τότε που πρωτοφάνηκε σε κάποιους ευρωπαϊκούς δρομους - που ήσαν μάλλον γαλλικοί - ένα όχημα που είχε τέσσερις ρόδες και κυλούσε με πολύ θόρυβο πάνω στα καλντερίμια. Τόσο άσχημο θόρυβο, που οι άνθρωποι έτρεχαν να κλειστούν στα σπίτια τους για ν΄αποφύγουν αυτό το θηρίο που τους έκαμνε να ταράζονται. Τουλάχιστον τους πρώτους καιρούς. Με την πάροδο βέβαια του χρόνου, έπαψε αυτή η φοβία. Και ενώ οι κάτοχοι αυτών των πρώτων αυτοκινήτων, ήσαν στην αρχή ελάχιστοι, σιγά σιγά περίσσεψαν, μέχρι που μετά από τρεις τέσσερις δεκαετίες, οι αμερικανικοί και κάπως και οι ευρωπαϊκοί δρόμοι, έβλεπαν αρκετά από αυτά τα οχήματα να κυκλοφορούν μέσα σ΄αυτούς, χωρίς να τα φοβάται κανένας πιά.
Τα χρόνια περνούσαν, κι όλο και πληθαιναν τα οχήματα αυτά με τις τέσσερις ρόδες και τη μηχανή που τα κινούσε. Κάρρα και βωδάμαξες και άλλα μεταφορικά μέσα, εξαφανιζόντουσαν με το πέρασμα του χρόνου. Και φτάσαμε αισίως στην εποχή που πόλεις και χωριά σ΄ολόκληρο τον πλανήτη, γέμισαν από τα μοντέρνα αυτά μέσα μετακίνησης.
Αισίως είπαμε ; Οχι και τόσο αίσια έφτασε να είναι η κατάσταση αυτή. Aπό πρώτη αρχή, είχαν παρουσιαστεί κάποια πρώτα σημάδια, που έλεγαν ότι κάτι θα μπορούσε να πάει στραβά σ΄ αυτή την ιστορία. Παράδειγμα : Τέλη της δεκαετίας του 1880, κάπου στο 1888, σημειώθηκε το παρακάτω περιστατικό στην πολιτεία Οχάϊο των Βόρειων πολιτειών.Υπήρχαν την εποχή εκείνη σ΄ολόκληρη την πολιτεία αυτή -που η έκτασή της είναι λίγο μικρότερη από την Ελλάδα - δυό και μόνο αυτοκίνητα. Και λοιπόν, τα δυό αυτά αυτοκίνητα, συγκρούστηκαν κάποια μέρα μεταξύ τους. Μα θα πείτε, πώς είναι δυνατόν να συμβεί κάτι τέτοιο, σε μιά τόσο μεγάλη περιοχή ; Φαίνεται, ότι θα είχε διοργανωθεί κάποιος αγώνας ή κάτι παρόμοιο, ανάμεσα στα δυό αυτά οχήματα. Και κάποια στραβοτιμονιά - που πάντοτε υπάρχει σαν πιθανό ενδεχόμενο - τα έφερε να συγκρουστούν μεταξύ τους.
Τη δεκαετία του 1910, οι Ενωμένες Πολιτείες είχαν αρκετά αυτοκίνητα στους δρόμους τους, και λίγο αργότερα απλώθηκαν και στους δρόμους της Ευρώπης. Πάντως, η συχνότητα τροχαίων ατυχημάτων ήταν πολύ μικρή τις πρώτες εκείνες εποχές, τα αμάξια δεν ανέπτυσ-σαν μεγάλες ταχύτητες, ήσαν λιγοστά σε αριθμό, και η πιθανότητα να χτυπήσουν το ένα το άλλο, ήταν βέβαια μικρή. Όμως, με την πάροδο των χρόνων και των δεκαετιών, τα τροχαία ατυχήματα ολοένα και περίσσευαν, καθώς μεγάλωνε με γοργούς ρυθμούς ο αριθμός των οχημάτων, και οι συναντήσεις τους γινόντουσαν όσο πήγαινε και πιό συχνές.
Για να μην μακρυγορούμε άσκοπα - όπως λένε οι δικαστές στα δικαστήρια, απευθυνόμενοι στους συνήγορους πολιτικής αγωγής και υπεράσπισης - για να μην μακρυγορούμε λοιπόν, ( αλλά ήδη έχουμε μακρυγορήσει πολύ ), θα πηδήξουμε όλο το ενδίαμεσο χρονικό διά-στημα, και θα φτάσουμε στις μέρες μας. Και κάμνοντας έναν πρόχειρο κάπως υπολογισμό, βρίσκουμε ότι από τότε που τα τετράτροχα - που είναι μερικές φορές και εξάτροχα και οκτάτροχα - οχήματα, έχουν κάνει την εμφάνισή τους στους δρόμους αυτού του πλανήτη,, έχουν στείλει στον άλλο κόσμο, ούτε λίγο ούτε πολύ, τριάντα εκατομμύρια ανθρώπους. Αυτά κατά έναν αδρό υπολογισμό, ίσως τα θύματα να είναι πολύ περισσότερα. Χώρια οι βαρειά τραυματισμένοι, που μπορεί να είναι άλλοι τόσοι, πολλοί από αυτούς προσηλωμένοι εφ΄όρου ζωής σε αναπηρικά καρροτσάκια.
Από καιρό πολύ, ξέραμε ότι η χώρα μας η ιστορική και ένδοξη, είναι ανάμεσα στις πρώτες σε αριθμό τροχαίων ατυχημάτων στην Ευρώπη. Με την ευκαιρία, πρέπει να θυμηθούμε, ότι ο αριθμός - ή το ποσοστό - των θανατηφόρων τροχαίων σε κάθε χρονιά, υπολογίζεται για κάθε εκατό χιλιάδες αυτοκίνητα, δεν θα μπορούσε να γίνει άλλου είδους σύγκριση χωρίς αυτόν τον παράγοντα. Αν κάνει δηλαδή κανείς μιά σύγριση ανάμεσα σε χώρες που έχουν πολύ μεγάλη διαφορά σε αριθμό οχημάτων - λ.χ. ανάμεσα στη Γαλλία και την ακτή Ελεφαντοστού- το αποτέλεσμα θα ήταν εντελώς χωρίς αξία. Η πρώτη έχει εκατομμύρια πολλά, δεκάδες εκατομμύρια αυτοκίνητα, η άλλη ελάχιστα, είναι και σε πληθυσμό και έκταση πολύ μικρότερη.
Πρέπει να έχουμε υπ΄όψιν μας, ότι ο πρώτος παγκόσμιος πολεμος 1914 - 18, είχε στα τέσσερα χρόνια που κράτησε, περίπου εικοσιπέντε εκατομμύρια θύματα, σχεδόν όλους μάχιμους άνδρες που έπεσαν στα πεδία των μαχών. Ότι ο δεύτερος παγκόσμιος πόλεμος 1939 - 45, είχε περίπου πενήντα εκατομμύρια νεκρούς, άνδρες του στρατού και πλήθος από άμαχους, περιλαμβανομένων και των οκτώ εκατομμυρίων θυμάτων των χιτλερικών στρατόπεδων συγκέντρωσης, στην τεράστια πλειοψηφία τους Εβραίους. Και ιδού ένας πόλεμος των δρόμων, που είναι το ίδιο σκληρός, όσο και ένας παγκόσμιος πόλεμος.
Είναι φυσιολογικό αυτό το φαινόμενο ; Θα έπρεπε να έχει τόσα πολλά θύματα ένας τρόπος μετακίνησης των ανθρώπων ; Είναι λογική αυτή η ιστορία, που έχει φτάσει στην κορύφωσή της τα τελευταία σαράντα χρόνια, αντέχει σε κανένα είδος κριτικής ; Μπορεί να εξηγηθεί αυτό το φαινόμενο με κάποιο λογικό τρόπο ερμηνείας των πραγμάτων ;
Σύμφωνα με τους κανόνες της φύσης αλλά και της λογικής των πραγμάτων, για να υπάρξει ένα αποτέλεσμα, οποιοδήποτε αποτέλεσμα, από την κίνηση των ηλεκτρονίων γύρω από τον πυρήνα του ατόμου, μέχρι τις κινήσεις όλων των σωμάτων που απαρτίζουν το ορατό και το αόρατο σ έμας σύμπαν, για κάθε αποτέλεσμα πρέπει να υπάρχει και το αίτιο ( ή τα αίτια ) που το προκαλούν. Είναι ο γνωστός νόμος του αιτίου και του αιτιατού, νόμος απαράβατος σε όλα τα επίπεδα, σε όλα τα τεκταινόμενα στον κόσμο. Λοιπόν, και γι αυτό το φαινόμενο της αλύπητης σφαγής στους δρόμους, πρέπει να υπάρχει το ή τα αίτια που το προκαλούν. Και ασφαλώς, μπορούν να βρεθούν μετά από μιά λογική επεξεργασία των δεδομένων.
Στην περίπτωση αυτή που συζητάμε, υπάρχουν ένα πλήθος από αίτια, ίσως πάρα πολλά, που όλα μαζύ φτάνουν στο ένα και μοναδικό αποτέλεσμα - αιτιατόν, τα τροχαία ατυχήματα.Όμως, πρέπει να τονιστεί επίσης, ότι διαφορετικής ποιότητας και έκτασης είναι τα αίτια σε μερικές χώρες, και διαφορετικής σε άλλες. Θα μπορούσαμε μάλιστα να πούμε, ότι κάθε χώρα και κάθε περιοχή της ίδιας χώρας, παρουσιάζει με διαφορετικό τρόπο τα αίτια που φτάνουν σ΄αυτό το άσχημο, το πολύ άσχημο αποτέλεσμα.
Πριν από λίγες δεκαετίες, είχαν ανακοινωθεί μερικά νούμερα που αφορούσαν όλα ευρωρωπαϊκές χώρες, όλες όμως της Δυτικής Ευρώπης, καθώς από τα πέραν του τότε σιδηρού παραπετάσματος, δεν μπορούσαν να μαζευτούν τέτοια στοιχεία. Κι από ότι θυμάμαι, τα νούμερα αυτά, έλεγαν ότι τα λιγότερα θανατηφόρα τροχαία, ήσαν στην τότε Δυτική Γερμανία, συγκεκριμένα τρία κόμμα εννέα τοις εκατό στα εκατό χιλιάδες αυτοκίνητα. Τέσσερα κόμμα ένα δέκατο, ήσαν στη Βρεττανία, κάπου έξήμισυ τοις εκατό στη Γαλλία, εφτάμιση τοις εκατό στην Ιταλία, και δεκαέξι τοις εκατό στην Ελλάδα. Υπήρχαν και δυό πολύ πιό μεγάλα νούμερα, το είκοσι τοις εκατό της τότε Γιουγκοσλαβίας, και το πενήντα τοις εκατό της Τουρκίας. Αυτή ήταν η κατάσταση πριν από καμμιά εικοσαριά χρόνια.
Πριν από λίγες μέρες, ανακοινώθηκε από τα δελτία των ειδήσεων της τηλεόρασης, ότι σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία, τον μεγαλύτερο αριθμό θανατηφόρων τροχαίων στην Ευρωπαίκή Ενωση, έχουν η Πορτογαλία και η Ελλάδα. Πράγμα που συμφωνεί με την παλιά εκείνη αναφορά που είχε γίνει πριν από λίγες δεκαετίες, τα πράγματα φαίνεται ότι έμειναν όπως περίπου ήσαν την εποχή εκείνη. Δεν αναφέρθηκαν τα σχετικά με τις άλλες χώρες της Ενωσης, αλλά κατά τα φαινόμενα η κατάσταση πρέπει λίγο ή πολύ να έχει παραμείνει όπως ήταν και στις παλιότερες εκτιμήσεις.
Για ποιό λόγο Ελληνες και Πορτογάλοι, έχουν τα θλιβερά πρωτεία σ΄αυτόν τον τομέα ; Γιατί το πλήθος των τροχαίων ατυχημάτων να είναι τόσο δυσανάλογα μεγάλο στις χώρες αυτές, σε σχέση με άλλες που έχουν μικρά ή πολύ μικρότερα νούμερα στον κατάλογο αυτό ; Φαίνεται ότι μπορούμε να κάνουμε μιά προσπάθεια προσέγγισης των πραγμάτων, χρησιμοποιώντας τη αποδεκτή λογική του αιτίου και του αποτελέσματος. Και επειδή στην περίπτωση αυτή, τα αίτια που φέρνουν αυτό το αποτέλεσμα είναι πολλά, θα γίνει μιά προσπάθεια να αναλυθούν χωριστά το καθένα απ΄αυτά.
Επειδή δεν γνωρίζουμε τα της Πορτογαλίας, θα πρέπει να ασχοληθούμε με τα δικά μας. Και αρχίζουμε από τους δρόμους, εκεί που κυκλοφορούν τα διάφορα οχήματα, αυτοκίνητα, δίτροχες μηχανές, τρακτέρ, φορτηγά και νταλίκες, τα βαρειά αυτά οχήματα που ο ρόλος τους είναι μεγάλος στον τομέα των τροχαίων ατυχημάτων με τους τριάντα και σαράντα τόννους που έχουν, και το ανάλογο φορτίο που κουβαλούν. Λοιπόν, οι δρόμοι της ιστορικής και μοναδικής αυτής χώρας σ΄ολόκληρο τον κοσμο, είναι από πενιχροί μέχρι εντελώς απαράδεκτοι, αυτό το ξέρουν όλοι οι παροικούντες την Ιερουσαλήμ.
Δυό τρεις είναι οι μεγάλοι οδικοί άξονες που διατρέχουν τη χώρα. Σε πολύ λίγα κομμάτια των μεγάλων αυτών « εθνικών » οδών, η κατάσταση μπορεί να θεωρηθεί ότι είναι καλή ή ακόμα και άριστη. Στην τεράστια όμως πλειοψηφία του κεντρικού αυτού οδικού δικτύου, τα πράγματα είναι πανάθλια, δεν έχει κανείς παρά να ακούσει τα δελτία ειδήσεων του ραδιόφωνου και της τηλεόρασης, για να μάθει το τί συμβαίνει. Δρόμοι στενοί, δρόμοι με κακοτεχνίες άφθονες, έλλειψη κάποιου φραγμού ανάμεσα στις δυό λωρίδες κυκλοφορίας, έλλειψη σωστής σήμανσης και πολλά άλλα που φαίνονται δια γυμνού οφθαλμού.
Οι δρόμοι αυτοί, είναι για ταχύτητες πολύ μικρές, είναι εντελώς ανόητο να τρέχεις με εκατόν είκοσι και εκατόν πενήντα χιλιόμετρα, σαν να βρίσκεσαι σε πίστα γκραν πρι, αυτοκινήτων της Φόρμουλα 1. Και όμως, θα δεί κανείς, ότι αυτές τις ταχύτητες, τις κάμνουν αρκετοί ή και πολλοί οδηγοί, που στη γνώση τους είναι η κατάσταση των δρόμων. Που εκτός από στενοί, είναι και κακοτράχαλοι, είναι με πολλές φθορές και τρύπες στην άσφαλτο. Και αν αυτά συμβαίνουν στις « εθνικές » οδούς, τί να πούμε για τους επαρχιακούς δρόμους ; Ότι είναι απλοί αγροτικοί δρόμοι, σύμφωνα με τα πρότυπα της κεντρικής Ευρώπης. Και δεν είναι μόνο στενοί και ακατάλληλοι οι δρόμοι, είναι και η έλλειψη σωστής συντήρησης τους, το μπάλωμα των κακοτεχνιών, οι διάφορες μικροεπισκευές. Που θα ελαττώνανε τους κινδύνους που διατρέχουν ορισμένοι οδηγοί, που τα μυαλά τους δεν είναι και τόσο εν τάξει. ( Δηλαδή δεν έχουν καθόλου μυαλό αυτοί οι άνθρωποι, επείγουσα ανάγκη να εξετάζονται από ψυχίατρους, όπως εξετάζονται - ή μήπως δεν εξετάζονται καθόλου ; - από γιατρούς άλλων ειδικοτήτων, οφθαλμίατρους, παθολόγους και λοιπούς.
Δεν ξέρω αν οι δρόμοι της Πορτογαλίας είναι όμοιοι με τους δικούς μας, αλλά κατά τα φαινόμενα, κάπως έτσι θα πρέπει να είναι. Με λακκούβες, βαθειά ξηλωμένη άσφαλτο και τα παρόμοια. Οπότε, και τα δυσάρεστα αποτελέσματα που φέρνουν οι ημέτεροι δρόμοι, εθνικοί
τε και επαρχιακοί, είναι περίπου τα ίδια. Θα δούμε αν και σε άλλα σημεία, έχουμε κοινά χαρακτηριστικά με τους Πορτογάλους, όλα αυτά υποθετικά βέβαια, δεν έχω πάει ποτέ στη χώρα αυτή και συνεπώς ότι λέω, το αναφέρω υπό μορφή εικασίας.
Είναι γνωστό από τις καθημερινές ειδήσεις, ότι τα περισσότερα θανατηφόρα τροχαία, - ίσως τα τέσσερα πέμπτα - γίνονται σε μετωπικές συγκρούσεις. Στις περιπτώσεις αυτές, ή και στις πολύ συχνές πλαγιομετωπικές συγκρούσεις, έρχονται αντιμέτωπα δυό οχήματα που τρέχουν με μεγάλη ή και με μέτρια ταχύτητα. Όπως λέει και η μηχανική, σε μιά τέτοια περίπτωση, η σύγκρουση γίνεται με το άθροισμα των δύο ταχυτήτων, η ακριβής πρόσθεση στη μετωπική, ή ελαττωμένη στις πλαγιομετωπικές. Και αν πάρουμε σαν παράδειγμα δυό οχήματα που πηγαίνουν με ογδόντα μόνο χιλιόμετρα την ώρα, στην καθαυτό μετωπική, αυτά γίνονται εκατόν εξήντα. Σε μεγαλύτερες ταχύτητες, μπορεί η σύγκρουση να γίνει με αθροιστική ταχύτητα διακοσίων και παραπάνω χιλιομέτρων. Λοιπόν, υπάρχουν δυό τρόποι που εξουδετερώνουν τελείως αυτές τις μετωπικές συγκρούσεις, ο ένας μάλλον πολυδάπανος, ο άλλος λιγότερο δαπανηρός, και μπορεί να χρησιμοποιηθεί με απόλυτη σχεδόν επιτυχία. Παρακάτω, θα γίνει μιά αναπτυγμένη αναφορά στους τρόπους αυτούς.
Ολοι οι δρόμοι ενός δικτύου, είτε είναι εθνικοί, είτε είναι επαρχιακοί, έχουν δυό πορείες, δυό κατευθύνσεις. Σ΄ αυτές, κινούνται τα οχήματα προς δυό αντίθετες πορείες, άλλα προς τη μιά μεριά, άλλα προς την αντίθετη. Λοιπόν, το όλο ζήτημα της αποφυγής των μετωπικών και των πλαγιομετωπικών συγκρούσεων, είναι να απομονωθούν αυτές οι δυό πορείες, έτσι ώστε να μην μπορεί ένα όχημα που πηγαίνει με το ένα ρεύμα κυκλοφορίας, να μπεί στο αντίθετο ρεύμα. Θα πρέπει λοιπόν τα δυό ρεύματα να είναι τελείως απομονωμένα το ένα από το άλλο. Και αυτό θα γίνει - όπως ειπώθηκε - με έναν από τους δυό τρόπους. Την τοποθέτηση μιάς « μπαριέρρας » ανάμεσα στα δυό ρεύματα, ή τη δημιουργία δυό δρόμων - έναν για κάθε ρεύμα - που θα τους χωρίζουν είκοσι ή και τριάντα μέτρα.
Ας δούμε πρώτα την περίπτωση της μπαρριέρας, όπως την έχουν οι ευρωπαϊκοί δρόμοι. Δημιουργείται ανάμεσα στα δυό ρεύματα κυκλοφορίας ένας φράχτης-αυτό σημαίνει η ιταλική λέξη b a r r i e r a-
από διάφορα υλικά. Από ατσάλινες ή σιδερένιες μπάρες, ενισχυμένες κάθε λίγα μέτρα με τσιμεντένιες προσθήκες, ή όλη μπαρριέρα αποτελείται από ένα τείχος τσιμεντένιο με σκελετό ατσάλινο. Μπορεί να γίνει και με άλλους τρόπους, οι ειδικοί μπορούν να βρούν και άλλες λύσεις. Όταν υπάρχει μιά τέτοια μπαρριέρα, τα μεν μικρά οχήματα δεν μπορούν να τη σπάσουν και να πάνε στο αντίθετο ρεύμα κυκλοφορίας, τα δε μεγάλα, τα φορτηγά δηλαδή και οι νταλίκες, μπορούν να την σπάσουν, αλλά κι αν βρεθούν στην άλλη μεριά, η ταχύτητά τους θα έχει μειωθεί πολύ, ή θα σταματήσουν εντελώς. Κι αυτό θα αποτρέψει κατά κανόνα την μετωπική σύγκρουση. Το πιό πιθανό πάντως, είναι χτυπώντας τη μπαρριερα να ξαναγυρίσουν με μειωμένη ταχύτητα στο ίδιο ρεύμα.
Πολύ καλή και αποτελεσματική αυτή η λύση της μπαρριέρας, δυστυχώς όμως πολύ ακριβή, καθώς θα πρέπει να σκεφτούμε ότι θα εφαρμοστεί όχι μόνο στους εθνικούς, αλλά και στους επαρχιακούς δρόμους. Τα υλικά αυτά κοστίζουν πολύ, χρειάζονται συχνή συντήρηση, και το κράτος δεν μπορεί να φτιάχνει τέτοια πράγματα. Το ότι η ανθρώπινη ζωή έχει πολύ μεγαλύτερη αξία, το ότι θα λιγοστέψουν κατά πολύ οι ανάπηροι των τροχαίων, δεν φαίνεται να λαμβάνεται καθόλου υπ΄όψιν. Δεν συμφωνείτε σ΄αυτό ; Φυσικά, θα μπορούσαν να συμβάλουν σ΄αυτές τις κατασκευές και οι οδηγοί, πληρώνοντας τα σχετικά διόδια, αλλά και αυτό έχει μεγάλο πολιτικό κόστος που δεν θέλουν να το αντιμετωπίσουν οι κυβερνήσεις.
Καλύτερη κι από τη μπαρριέρα λύση, είναι η κατασκευή δύο δρόμων διαφορετικής κατεύθύνσης, έτσι ώστε να υπάρχουν τα δύο ρεύματα απέχοντα πολύ το ένα από το άλλο. Είκοσι ή τριάντα μέτρα απόστασης του ενός από το άλλο, είναι αρκετά. Το πρόβλημα που υπάρχει εδώ, δεν διαφέρει και πολύ από εκείνο της μπαρριέρας, πρόκειται για την απαλλοτρίωση διπλάσιου και πλέον χώρου για την κατασκευή του δεύτερου δρόμου. Που απαιτεί και πολλά χρήματα, που πρέπει να πληρώσει το κράτος για να γίνει η απαλλοτρίωση του δεύτερου ρεύματος, αλλά και του χώρου που υπάρχει ανάμεσα στα δυό ρεύματα, που μένει άχρηστος για οτιδήποτε άλλο. Πολλά φράγκα, αυτή είναι η αλήθεια, στα οποία επίσης θα μπορούσαν να προσφέρουν και τα διόδια, πάντα με το απαραίτητο πολιτικό κόστος, που καμμιά κυβέρνηση δεν θέλει να το φορτώνεται. Πάντως, φαίνεται ότι οι δυό χωριστοί δρόμοι, που συνηθίζονται στην Ευρώπη, είναι χαμηλώτερου κόστους από τη μπαριέρα, που όπως είπαμε, χρειάζεται και συχνή συντήρηση. Εννοείται, ότι για τους εθνικούς δρόμους, το κάθε ρεύμα θα πρέπει να έχει τρεις λωρίδες κυκλοφορίας τουλάχιστον, ενώ για τους επαρχιακούς δρόμους, δυό λωρίδες. Και όλα αυτά, σημαίνουν απαλλοτρίωση πολλών χιλιάδων στρεμμάτων εδάφους, πολλά όβολα δηλαδή. Και κάτι άλλο, σε περιοχές στενές όπου δεν χωράνε δυό ξεχωριστοί δρόμοι λόγω έλλεψης χώρου, ο τρόπος αυτός δεν θα μπορεί να εφαρμοστεί, καπως αλλοιως θα πρέπει να διαμορφωθεί ο δρόμος.
Αν και σχετικά λίγα είναι τα ατυχήματα που οφείλονται σε μηχανικές βλάβες, δεν πρέπει να παραβλέπεται και το γεγονός ότι σημαντικός αριθμός οχημάτων δεν περνούν από τακτική συντήρηση, έτσι ώστε να μειωθεί σε μεγάλο βαθμό και η περίπτωση ατυχήματος από μηχανική βλάβη. Ολοι ξέρουμε, ότι λάστιχα και άλλα μέρη του αυτοκινήτου, πρέπει να αλλάζονται κατά διαστήματα, αλλά φυσικά αυτό δεν γίνεται από όλους και όπως πρέπει. Γνωστή είναι και η ιστορία με τους ελέγχους των Κ.Τ.Ε.Ο, όπου πέφτει το σχετικό « φακελλάκι », για να βεβαιωθεί η καταλληλότητα από τεχνική άποψη του οχήματος. Ισως και στην Πορτογαλία να υπάρχει αυτός ο τρόπος ελέγχου, τίποτε δεν αποκλείεται.
Αφήνουμε τώρα τους δρόμους και τα μηχανήματα που ούτε οι μεν, ούτε τα δε, βρίσκονται σε κάποια ανεκτή έστω κατάσταση, σε πολλές περιπτώσεις στη χώρα μας. Και πάμε ολοταχώς, σε τί άλλο ; Τον παράγοντα άνθρωπο, που κι αυτός παίζει κυριαρχικό ρόλο σ΄αυτού του είδους τα ζητήματα και τις καταστάσεις. Ο οδηγός είναι το πλάσμα που κάθεται στην αριστερή μπροστινή θέση του αυτοκινήτου ( εκτός από ορισμένες αγγλοσαξωνικής νοοτροπίας χώρες, όπου ο οδηγός κάθεται δεξιά ). Και αυτό το πλάσμα, έχει σαν σκοπό του, από τη στιγμή που μπαίνει στο όχημα και κάθεται, να το κάνει να περπατήσει όπως αυτός ξέρει, αλλά και μπορεί.
Επικρατεί η λαθεμένη άποψη, ότι ο κάθε άνθρωπος που έχει δυό χέρια, δυό πόδια, δυό μάτια και δυό αυτιά, είναι και ικανός να οδηγήσει ένα οποιοδήποτε όχημα, από μουλάρι και καμήλα ( που δεν είναι με τη στενή εννοια βέβαια οχήματα ), μέχρι αραμπάδες, σούστες, μοτοσυκλέττες, τρακτόρια, αυτοκίνητα και ότι άλλο κινείται σε δρόμο πάνω σε ρόδες. Λοιπόν, όχι, δεν είναι όλοι κατάλληλοι γι αυτή τη δουλειά, θα έλεγα μάλιστα, ότι λίγοι σχετικά είναι οι ικανοί, οι άξιοι. Και όμως, όποιος διαθέτει τα φράγκα που χρειάζονται για την αγορά ενός οχήματος, αυτόματα θεωρείται και ικανός να τα βγάλει πέρα μ΄αυτή την υπόθεση, του να κάνει αυτό το πράγμα να περπατήσει στο δρόμο, χωρίς να πέσει σε στραβοπατήματα.
Για το θέμα της όρασης, δεν χρειάζεται κανείς να κάνει συζητηση, αν δεν βλέπεις καλά, ούτε εκατό μετρα δεν θα κάνεις, αυτό το καταλάβαίνει και ένα παιδί τεσσάρων χρόνων. Και όμως, μπορεί κανείς να βρεί οδηγούς που έχουν βέβαια όραση, όχι όμως και τόσο καλή. Είχαν βέβαια καλή όταν πήραν το δίπλωμα ικανότητας για οδήγηση, αλλά με τον καιρό η όρασή τους άρχισε να χάνει σιγά σιγά τη δύναμή της. Αλλοτε λόγω ηλικίας, άλλοτε από κάποιο βλαπτικό για τα μάτια παράγοντα. Φυσικα, εύκολα θα μπορούσε να διαπιστωθεί η πτώση της ικανότητας του αυτής, αν γινόταν κατά διαστήματα - έστω και αραιά - έλεγχος από οφθαλμίατρο. ( Που δεν θα παίρνει βέβαια « φακελλάκι » ).
Δεν έχουν όλοι οι άνθρωποι γρήγορα αντανακλαστικά, ο ένας έχει πολύ γρήγορα, ο άλλος λιγότερο γρήγορα, ένας τρίτος πολύ αργά. Μπορεί να οδηγήσει αυτοκίνητο ένας που δεν έχει καλά αντανακλαστικά, που μπορεί να του χρειαστούν σε κάθε ξαφνική ανάγκη ; Σε μιά ανάγκη που θα τον υποχρεώσει να αντιδράσει γρήγορα και σωστά, σε μιά αιφνίδια, σε μιά μή αναμενόμενη κατάσταση ; ( Αν και το « μή αναμενόμενη », δεν έχει θέση στην οδήγηση, πάντα πρέπει κανείς να περιμένει το « μή αναμενόμενο » ). Στο θέμα αυτό, είναι πολύ δύσκολο να βρεθεί από τους εξεταστές για τη χορήγηση διπλώματος, το αν ο υποψήφιος οδηγός έχει τέτοια αντανακλαστικά, η πείρα στους δρόμους θα το δείξει αυτό. Αλλά ίσως τότε θα είναι πιά αργά, κάτι άσχημο μπορεί να έχει συμβεί.
Ένα άλλο στοιχείο που έχει μεγάλη σημασία στη σωστή οδήγηση ενός οχήματος, είναι η αντοχή του οδηγού στην κούραση. Μελέτες που έχουν γίνει στην Ευρώπη, έδειξαν ότι υπάρχει πολύ μεγάλη διαφορά από άτομο σε άτομο στον τομέα αυτό. Αν κάποιος μπορεί να οδηγήσει επί τέσσερις και έξι ώρες χωρίς διακοπή - ή και ακόμα περισσότερο - υπάρχουν άλλοι που κουράζονται μετά από τις δυό ώρες. Αυτά για την οδήγηση στο διάστημα της ημέρας.
Τις νυχτερινές ώρες, τα πράγματα γίνονται πιό δύσκολα για όλους. Η μονοτονία μιάς διαδρομής μέσα στο σκοτάδι για πολλή ώρα, με μόνο σημείο αναφοράς τον αυτοκινητόδρομο, κάνει τον οδηγό να κουράζεται πολύ πιό γρήγορα.
Ολοι γνωρίζουν με ποιούς τρόπους παίρνονται τα διπλώματα οδήγησης στη χώρα μας. Ενας μεγάλος αριθμός ατόμων που παίρνουν την άδεια, δεν ανταποκρίνονται στις ανάγκες της οδήγησης. Ακόμα και μετά από χρόνια, ένας κακός οδηγός, θα παραμένει ίσως πάλι κακός. Και μάλιστα, πολύ επικίνδυνος και για τον εαυτό του και για τους άλλους. Ενας μεγάλος αριθμός ατυχημάτων στους δρόμους, οφείλεται στην αδεξιότητα του οδηγού, όλοι το ξέρουν αυτό. Και μεγάλη είναι η ευθύνη εκείνων που δίνουν τις άδειες οδήγησης, μέσω κάποιου ποσού που συνήθως είναι εκ των προτέρων γνωστό. Πρόκειται για τέλεια έλλειψη συνείδησης, θα μπορούσαμε να χαρακτηρίσουμε μάλιστα τις πράξεις αυτές εγκληματικές. Αραγε, με τους ίδιους τρόπους παίρνονται τα διπλώματα και στην Πορτογαλία ; Ιδού ένα ερώτημα.
Αλλοι παράγοντες που μπορούν να προκαλέσουν άσχημα πράγματα. Η απροσεξία των οδηγών, αλλά και των πεζών, η έλλειψη δηλαδή αυτοσυγκέντρωσης. Η κακή οδική νοοτροπία και συμπεριφορά, γνωστό ελάττωμα της ηρωϊκής κατά τα αλλα φυλής μας. Είναι γνωστό, ότι πολλοί της ράτσας μας, το « παίζουν » πολύ μάγκες, πράγμα που στους δρόμους είναι πολύ άσχημο και πολύ επικίνδυνο. Μαγκιές στο δρόμο δεν πρέπει να υπάρχουν.
Μιά πολύ άσχημη συνήθεια που υπάρχει στη χώρα μας - που είναι κι αυτή κάτι σαν μαγκιά - είναι η οδήγηση κάτω από την επήρεια οινοπνευματωδών ποτών. Πηγαίνει τα μεσάνυχ-τα σε ένα μπαρ, κατεβάζει κάμποσα « σφηνάκια », γίνεται στουπί στο μεθύσι, και ύστερα μπαίνει στο αυτοκίνητο και ορμά ακάθεκτος. Προς τα πού ορμά ; Συχνά προς το νοσοκομείο, αλλά και αρκετά συχνά και στο νεκροταφείο. Και δεν είναι μόνο αυτό, στέλνει στα ίδια μέρη και ανθρώπους που κάθονται μαζύ του στο όχημα, αλλά και άλλους που κινούνται κι αυτοί μέσα στη νύχτα, ή μάλλον τις πρώτες πρωϊνές ώρες, λίγο πριν ξημερώσει. Ο οδηγός που νυστάζει, που έχει πολύ αργά ή καθόλου αντανακλαστικά λόγω του αλκοόλ, είναι εξαιρετικά επικίνδυνος, πράγμα που το βλέπουμε και το ακούμε στα δελτία των ειδήσεων. Τα περισσότερα ίσως ατυχήματα, συμβαίνουν κάτω από αυτές τις συνθήκες.
Φορτηγά και νταλίκες που είναι παραφορτωμένα και με άτακτη κατανομή του φορτίου, και που τα φορτία τους δεν είναι καλά τοποθετημένα, μπορούν να γίνουν επικίνδυνα στους δρόμους. Το πράγμα με τα φορτία δεν θα είχε τόση σημασία, αν οι οδηγοί αυτοί, δεν ήσαν υποχρεωμένοι από τους ιδιοκτήτες τους να κάμνουν πολύωρες διαδρομές χωρίς μάλιστα περιόδους ανάπαυσης. Ολοι κάτι ξέρουμε από αυτές τις ιστορίες. Αλλά δεν πρέπει να καταδικάζονται οι οδηγοί σε τέτοιες περιπτώσεις, θα πρέπει να αλλάξει η νομοθεσία και να φυλακί-ζονται αυτοί που τους βάζουν να κάνουν τέτοιες βάρδιες. Δηλαδή τα αφεντικά τους, οι επιχειρηματίες που στέλνουν τα υλικά που φτιάχνουν, με τα φορτηγά και τις νταλίκες. Να φυλαίζονται για χρόνια και χωρίς αναστολές - που έχουν παραγίνει αυτούς τους καιρούς - για να μάθουν ότι δεν μπορούν να βάζουν τους οδηγούς σε τέτοια βασανιστήρια
Αυτά σχετικά μα την οδική ασφάλεια, που όπως διατυπώθηκε με τα λίγα αυτά λόγια και χωρίς να μακρυγορήσωμεν, είναι μάλλον οδική ανασφάλεια.ως επί το πλείστον.
ίνει αυτοί οι πλούσιοι να καταφεύ-γουν σε τράπεζες για να πάρουν δάνεια, αυτό γίνεται για να τα ρίξουν στις επιχειρήσεις τους, για να μεγαλώσουν τον κύκλο των εργασιών τους δηλαδή.
Δεν είναι λοιπόν οι μεσοαστοί που έχουν τις δυνατότητες και τις γιορτές τους να κάνουν χωρίς να δανείζονται, και τις διακοπές τους σε εξωτικές χώρες να κάνουν, και γενικά, για τί-ποτε δεν χρειάζεται να προσφύγουν σε τραπεζικούς δανεισμούς αυτών των τύπων. Και τότε, ποιοί είναι αυτοί που έλκονται από τις τράπεζες για τέτοιους δανεισμούς ; Είναι οι μικροα-στοί, αυτοί είναι τα έντομα που πιάνονται στα δίχτυα της αράχνης, δηλαδή της τράπεζας. Αυ-τοί είναι που θα καταντήσουν συχνά να βρεθούν σε μεγάλη δυσκολία.
Οσο για τους πάμπολλους φτωχούς, αυτούς που δύσκολα τα βγάζουν πέρα, τους μεσαί-ους και μικρούς συνταξιούχους, αυτούς που ζούνε λίγο πάνω ή λίγο κάτω από τα όρια της φτώχειας, ευκόλως εννοείται ότι ούτε καν σκέψεις κάνουν για να πατήσουν σε τράπεζες και να ζητήσουν να πάρουν τα πάσης φύσεως δάνεια. Είναι των αδυνάτων αδύνατον πράγμα. Το απαραίτητο εντελώς ψωμί - ο άρτος ο επιούσιος - δύσκολα εξασφαλίζεται με τα πενιχρά ει-σοδήματά τους. Και δεν εννοούμε βέβαια απλώς το ψωμί στην κυριολεκτική του έννοια, αλ-λά τα πολύ στοιχειώδη πράγματα που είναι αναγκαία σε έναν σημερινό άνθρωπο της « πολι-
τισμένης » εποχής μας. Που περιλαμβάνουν και το ηλεκτρικό ρεύμα, το τηλέφωνο, το νερό. Το να πάνε σε τράπεζες λοιπόν, είναι εκτός τόπου και χρόνου.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου