ΠΟΥ ΕΙΝΑΙ Η ΟΔΟΣ ΤΡΥΦΩΝ ΤΡΥΦΟΝΩΦ ;

Π Ο Υ Ε Ι Ν Α Ι Η Ο Δ Ο Σ Τ Ρ Υ Φ Ο Ν Ω Φ ;

Ηταν κάπου προς τα τέλη του Μαϊου του 1943. Στα βορειοδυτικά του νομού μας, μάχη σκληρή γινότανε σε απόσταση - οδικώς, όχι σε ευθεία γραμμή - σαράντα χιλιόμέτρων από την πόλη μας. Τα στρατεύματα κατοχής της περιοχής μας, είχαν εμπλακεί σε σφοδρή αντιπαράθεση με αντάρτικες ομάδες που βρισκόντουσαν μόνιμα στην περιοχή εκείνη. Μάχη μεγάλη, τηρουμένων των αναλογιών βέβαια, ανάμεσα σε τακτικό στρατό και σε αντιστασιακούς χωρίς ειδική στρατιωτική εκπαίδευση. Αποτέλεσμα : Εκατόν πενήντα περίπου θύματα από την πλευρά των δυνάμεων κατοχής, ανάμεσά τους και μερικοί αξιωματικοί.
Η περιοχή μας είχε υποστεί πριν από δυόμισυ χρόνια μιά καταστροφική επέμβαση από τις κατοχικές αρχές, με χιλιάδες θύματα από αμάχους, των οποίων ο ακριβής αριθμός δεν μαθεύτηκε ποτέ. Ηταν μιά περιοδος τριών ημερών που έμεινε ανεξίτηλα γραμμένη στη μνήμη όσων έζησαν εκείνα τα γεγονότα. Και λοιπόν, η μάχη η τωρινή με τις μεγάλες απώλειες από πλευράς κατοχικών δυνάμεων, δεν προεδίκαζε τίποτε το καλό για τους κατοίκους της πόλης και της περιφέρειας, που περίμεναν τα αναπόφευκτα αντίποινα σε βάρος του άμαχου πληθυσμού.
Διοικητής των κατοχικών στρατιωτικών δυνάμενων, ήταν ένας αγέρωχος Πρωσσικού τύπου αξιωματικός, ο αντιστράτηγος Τρύφων Τρύφονωφ, διοικητής του σώματος στρατού της ευρύτερης περιοχής. Ενας αξιωματικός που τριγύριζε συχνά στο κέντρο της πόλης με αργό αλλά σταθερό και κάπως άκαμπτο βηματισμό, συνοδευόμενος λίγα μέτρα πιό πίσω από έναν στρατιώτη. Ηταν γνωστός στους κατοίκους της πόλης εξ αιτίας ακριβώς της πολύ τακτικής εμφάνισής του στο κέντρο της πόλης, κυρίως στην κεντρική πλατεία. Τίποτε όμως δεν ήταν γνωστό για τον χαρακτήρα του, κι αυτό ήταν απόλυτα φυσικό, δεν μπορείς να ξέρεις τι είδους άνθρωπος είναι κάποιος, μόνο και μόνο από την εξωτερική του εμφάνιση.
Μιά μέρα - έτσι νομίζω ότι ήταν - μετά τη μάχη για την οποία έγινε λόγος, τοπικό συμβούλιο πολιτών της κατοχικής δύναμης, γνωστής από παλιά χρόνια σαν « κομιτάτο », έγινε σε κινηματογράφο της πόλης. Μαζεύτηκαν πολλοί εκεί, μίλησαν επί μακρόν, και αποφάσισαν να προβούν σε σκληρά αντίποινα σε βάρος όχι βέβαια των ενόπλων αντιπάλων τους, αλλά των άμαχων κατοίκων της πόλης. Και κατά στο συμπαθές στον πόλεμο συνήθειο, για κάθε χαμένο στρατιώτη, θα έπρεπε να εξαφανιστούν από προσώπου γής δέκα ή και είκοσι άμαχοι πολίτες. Και αυτή την απόφαση πήρε το συμβούλιο στο οποίο αναφέρθηκα.
Και τότε έγινε αυτό που δεν περίμεναν οι σύνεδροι. Ο στρατηγός Τρύφων Τρυφόνωφ - ή Τρύφονωφ αν προτιμάτε τον ορθότερο τονισμό του επιθέτου του - σηκώθηκε από το κάθισμά του, ανέβηκε στην έδρα του προεδρείου, και αποτεινόμενος στους παρευρισκόμενους, είπε περίπου τα παρακάτω λόγια που αιφνιδίασαν δυσάρεστα το ακροατήριό του, που άλλα περίμενε να ακούσει από τα χείλη του στρατηγού :
« Αγαπητοί μου συμπατριώτες, αντιλαμβάνομαι την οργή σας γι αυτά που έγιναν στη μάχη, αντιλαμβάνομαι και τα αισθήματα που έχετε να εκδικηθείτε για το χαμό τόσων στρατιωτών συμπατριωτών μας. Εχετε δίκιο σ΄αυτά που αισθάνεστε, το καταλαβαίνω απόλυτα αυτό. Σωστό και δίκαιο είναι το να θέλετε να πάρετε εκδίκηση για την καταστροφή που πάθαμε από τους αντιπάλους μας. Λοιπόν, θα σας δώσω όσες δυνάμεις στρατιωτικές θέλετε, θα σας δώσω υποστήριξη του πυροβολικού, θα σας ενισχύσω και με αεροπορική υποστήριξη, και με αυτά όλα σας καλώ να ανεβείτε στην περιοχή όπου έγιναν τα γεγονότα και να πολεμήσετε και να πάρετε την εκδίκησή σας. Αλλά αυτό που λέτε για τους άμαχους της πόλης, όχι, δεν γίνεται και δεν το επιτρέπω. Δεν θα γίνει ».
Αυτά είπε ο στρατηγός Τρύφων Τρύφονωφ και κάθησε ξανά στο καθισμά του Σιγή επικράτησε στην αίθουσα. Δεν μπορούσε να γίνει αυτό που τα μέλη της επιτροπης ήθελαν, αυτό ήταν πιά εκτός πάσης δυνατότητας, όταν ο διοικητής σώματος στρατού το λέει αυτό, σταματά κάθε άλλη σκέψη. Και τα μέλη ης επιτροπής αποχώρησαν από την αίθουσα απογοητευμένα από την εξέλιξη των πραγμάτων.
Πολύ λίγοι από τους κατοίκους της πόλης έμαθαν αυτά που λέχθηκαν μέσα στη συνεδρίαση της τοπικής εκείνης επιτροπής. Εγινε πάντως γνωστό έστω και στους λίγους, μέσω κάποιου μέλους της επιτροπής που προφανώς δεν ήθελε να παρθούν εκείνα τα αντίποινα, το τί συζητήσεις έγιναν εκεί μέσα, κρυφός παπάς δεν λειτουργεί. Αλλωστε τα γεγονότα όπως εξελίχτηκαν κατόπιν, μαρτυρούν για του λόγου το αληθές.
Χαμός μέγας θα γινότανε ανάμεσα στους άμαχους κατοίκους της πόλης και των πέριξ χωριών, αν δεν μεσολαβούσε ο στρατηγός. Που απέτρεψε τη σφαγή εκατοντάδων ή και χιλιάδων άμαχων και αθώων, και το ορφάνεμα εκατοντάδων παιδιών εκείνης της εποχής. Μπορεί η επίσημη ιστορία να μην κατέγραψε τα γεγονότα όπως έγιναν, αλλά ξέρουμε πολύ καλά το πώς επιλέγει η ιστορία να περιγράψει τα συμβαίνοντα σε κάθε εποχή, όπως δηλαδή συμφέρει σ΄αυτούς που τη γράφουν.
Η αχαριστία είναι ένα από τα χειρότερα γνωρίσματα που διακρίνουν τον άνθρωπο. Ο μεγάλος αμερικανός συγγραφέας Μαρκ Τουαίν, είχε πεί κάποτε : « Αν ρίξεις ένα κομμάτι κρέας σ΄έναν σκύλο, αυτός ο σκύλος αποκλείεται να σε δαγκώσει ποτέ. Αν δώσεις σ΄έναν άνθρωπο μιά φέτα ψωμί, να είσαι βέβαιος ότι μιά μέρα θα σου ανταποδώσει κακό ». Είχε άδικο ο Τουαίν σ΄αυτή του την αποστροφή ; Ολοι καταλαβαίνουμε ότι είχε δίκαιο, έτσι δυστυχώς φέρεται αυτό το πλάσμα που μολύνει με την παρουσία του τη γή.
Που είναι λοιπόν η ευγνωμοσύνη του δραμινού λαού απένεντι στη μνήμη του στρατηγού Τρύφων Τρύφονωφ γι αυτή τη στάση που έδειξε κόντρα στη θέληση των συμπαριωτών του ; Πουθενά βέβαια, είδατε ποτέ να γίνεται η παραμικρή μνεία για το όνομα του στρατηγού αυτού ; Που οι πολλοί σημερινοί αγνοούν και το όνομά του. Που ενάμισυ χρόνο ύστερα - όταν είχε γίνει αρχηγός του επιτελείου - τον εκτέλεσαν οι συμπατριώτες του μαζύ με εκατόν πενήντα άλλους, για να φανούν « καλοί » απέναντι στους τότε συμμάχους τους.
Οσο για την οδό Τρύφονωφ, μην περιμένετε να τη δείτε στην πόλη μας ποτέ, ούτε και σε ένα μικρό στενοσόκκακο. Ετσι είναι ο άνθρωπος, να αλλάξει δεν γίνεται. Φυσικά, θα πρέπει να γίνει εδώ μιά απαραίτητη διευκρίνηση. Όταν μιλάμε για « ανθρωπο », παίρνουμε τον όρο αυτό σαν μιά γενικότητα, δεν συμβαίνει όλοι ανεξαιρέτως οι άνθρωποι να υπάγονται σ΄αυτόν τον χαρακτηρισμό, υπάρχουν και εξαιρέσεις που μπορεί να είναι και πολλές.