Τ Ο Δ Ι Κ Α Ι Ο Τ Ο Υ Ι Σ Χ Υ Ρ Ο Τ Ε Ρ Ο Υ

Τ Ο Δ Ι Κ Α Ι Ο Τ Ο Υ Ι Σ Χ Υ Ρ Ο Τ Ε Ρ Ο Υ

Βρισκόμαστε σε ένα κέντρο εκπαίδευσης νεοσσύλλεκτων στρατιωτών, εκεί δηλαδή όπου εκπαιδεύονται αυτοί που μόλις κατατάχθηκαν στο στρατό, και πρέπει να μάθουν να χειρίζονται τα διάφορα όπλα, τα οποία εν καιρώ δέοντι θα τα χρησιμοποιήσουν για να πολεμήσουν εναντίον στρατιωτών κάποιου πιθανού μελλοντικού εχθρού. Ο εκπαιδευτής που θα τους μάθει τα μυστικά της πολεμικής τέχνης - που δεν χρησιμοποιούνται πιά στους σύγχρονους πολέμους, έχουν σχεδόν τελείως καταργηθεί - είναι ένας « αξιωματούχος » που έχει τον χαμηλώτερο βαθμό στο στράτευμα, είναι ένας δεκανέας.
Αυτός ο δεκανέας που υπό τις διαταγές του βρίσκονται δέκα άνδρες ( ή και γυναίκες, αν η εκπαιδέυτρια τους είναι γυναίκα δεκανέας ), ταλαιπωρούνται από τον αρχηγό τους, τον δεκανέα. Ο οποίος, αναγκάζει τους άνδρες τους ( ή τις γυναίκες της όπως είπαμε ), σε κοπιαστικές ασκήσεις, αλλά και στα λεγόμενα « καψώνια », δηλαδή σκόπιμες τιμωρίες για ασήμαντα παραπτώματα - ή και χωρίς αυτά - για να επιβάλει τους κανόνες της πειθαρχίας που πρέπει να εφαρμόζονται στο στρατό. Εχει κάθε δικαίωμα να το κάνει αυτό, έχει κάθε δίκαιο να τυραννά τους στρατιώτες. Και γιατί λοιπόν έχει αυτό το δικαίωμα ; Γιατί απλούστατα, έχει το δίκαιο του ισχυροτέρου, αυτό είναι όλο κι όλο. Ενα γαλόνι στο μπράτσο του, που τον καθιστά αυτόματα δίκαιο στις εντολές που δίνει.
Βρίσκω την ευκαιρία να ανοίξω εδώ μιά παρένθεση. Στα τέλη του δέκατου όγδοου αιώνα, οι Αγγλοι των παραλίων της Αμερικής που βρίσκονται στον Ατλαντικό ωκεανό, που κατοικούσαν στις περιοχές που και τώρα είναι γνωστές σαν « Νέα Αγγλία », ξεσηκώθηκαν σε επανάσταση κατά της μητροπολιτικής Βρεττανίας, εξ αιτίας κάποιων φορολογιών που τους επέβαλαν από το κέντρο. Ηταν η απόσπαση από την μητέρα πατρίδα, και η δημιουργία ενός καινούργιου κράτους, των Ενωμένων Πολιτειών της Αμερικής. Αρχιστράτηγος του Αμερικανικού επαναστατικού στρατού, ήταν ο Τζωρτζ Ουάσινγκτον, ο μετέπειτα πρώτος προεδρος της νεας δημοκρατίας.
Λοιπόν, μιά μέρα, περνώντας από έναν δρόμο ο Ουάσινγκτον χωρίς να φορά την επίσημη στρατιωτική περιβολή του, είδε μερικούς στρατιώτες, που προσπαθούσαν να στήσουν ένα στύλο στην άκρη του δρόμου. Από κοντά τους, ένας δεκανέας, τους έδινε εντολές για το τί έπρεπε να κάνουν ώστε να στηθεί ο στύλος αυτός. Ο Ουάσινγκτον τότε ρώτησε τον δεκανέα γιατί δεν βοηθούσε και ο ίδιος στο στήσιμο αυτού του στύλου. Ο δεκανέας αποκρίθηκε : « Mα δεν βλέπεις άνθρωπέ μου, ότι είμαι δεκανέας ; ». Ο στρατηγός τότε έβγαλε τα εξωτερικά του ρούχα, και βάλθηκε να βοηθήσει στο έργο των στρατιωτών. Κι όταν έστησαν το στύλο, ξαναφόρεσε τα ρούχα του, και πριν φύγει, είπε στον δεκανέα : « Λοιπόν, όταν χρειαστείτε ξανά κάποια βοήθεια στην υπηρεσία σας, να αποτανθείτε στο γενικό στρατηγείο, και να ζητήσετε το στρατηγό Ουάσινγκτον. Θα έλθω αμέσως μόλις το ζητήσετε ». Αγαλμα ο δεκανέας με το ένα σειρήτι Κλείνει η παρένθεση.
Η δύναμη του ισχυροτέρου είναι ο δεκανέας, αλλά ύστερα έρχεται ο λοχίας και δίνει άλλη διαταγή, την οποία αλλάζει κατόπιν ο ανθυπολοχαγός. Και η κλίμακα των ισχυρότερων ανεβαίνει στους πιό πάνω βαθμούς, πάντα υπάρχει κάποιος ανώτερος που καταργεί την δύναμη του αμέσως κατώτερου. Τουλάχιστον μέχρις ένα σημείο.
Στην κρατική υπηρεσία όπου μεταφερόμαστε τώρα, υπάρχουν οι πολλοί υπάλληλοι - που αν είναι στη χώρα μας μένουν αδρανείς μέχρι να βγεί το φακελλάκι από την τσέπη του πολίτη - και πάνω απ΄αυτούς, υπάρχει ένας προϊστάμενος, που τους δίνει οδηγίες ως προς την εκτέλεση των εργασιών τους ( αν βέβαια όπως είπαμε, κάμνουν κάποια εργασία ). Αλλά πάνω κι από τον προϊστάμενο αυτό, υπάρχει ο υποδιευθυντής της υπηρεσίας, που επιβάλλλει τις δικές του απόψεις. Που όμως δεν είναι σύμφωνες με τις απόψεις του διευθυντή, που δίνει άλλες εντολές. Ιδια ιστορία με τον δεκανέα τον λοχία και τους λοιπούς.
Ο όρος « το δίκαιο του ισχυροτέρου », παρουσιάστηκε για πρώτη φορά από τον Θουκυδίδη. Στη διάρκεια του Πελοποννησιακού πολέμου, μιά Αθηναϊκή επιτροπή επισκέφθηκε τη Μήλο, που ήταν σύμμαχος των Αθηναίων. Οι Αθηναίοι ζήτησαν από τους Μήλιους να τους δώσουν τον « ξυμμαχικόν φόρον », αλλά οι Μήλιοι δεν τους τον έδωσαν, λέγοντας πως δεν είχαν τα όβολα. Ο επικεφαλής της Αθηναϊκής αντιπροσωπείας είπε τότε το γνωστό : « Εχετε δίκαιον άνδρες Μήλιοι, ημείς όμως έχομεν το δίκαιον του ισχυροτέρου ». Και κατόπιν οι Αθηναίοι - με το δίκαιον του ισχυροτέρου - τα έκαναν γυαλιά καρφιά στη Μήλο. Και σε μιά επόμενη φάση του ίδιου πολέμου, όταν η Μήλος πήγε με το μέρος των Σπαρτιατών ( άλλωστε ήσαν Σπαρτιατικής καταγωγής οι Μήλιοι ), οι Αθηναίοι έσφαξαν όλο τον πληθυσμό της.
Με το ίδιο δικαίωμα, οι διάφοροι κατακτητές των περασμένων εποχών, αλλά και του εικοστού αιώνα, επιβάλλανε την τάξη και τους δικούς τους νόμους, στις χώρες που κατακτούσαν. Με το ίδιο δίκαιο του ισχυροτέρου, διοικούν οι δικτάτορες τις χώρες τους, δίκαιο που πηγάζει πάντοτε από τη δύναμη των όπλων. Με το δίκαιο του ισχυρότερου επίσης, επιβάλλονται οι οικονομικά ισχυροί επάνω στους οικονομικά ασθενείς και επάνω στις κυβερνήσεις, το τελευταίο ιδίως τα τελευταία χρόνια. Για το τελευταίο, το δίκαιο δηλαδή των οικονομικά ισχυρών, ο καθένας έχει ιδίαν αντίληψη, τα πράγματα αυτά γίνονται φανερά και στη χώρα μας, μιά χώρα που έχει διδάξει απ΄τα παλιά χρόνια τον κόσμο, πώς αποδίδεται η δικαιοσύνη, χωρίς να εφαρμόζει η ίδια τις αντιλήψεις και τις προτροπές της προς τους άλλους. Εμείς τα εφευρίσκουμε, εσείς πρέπει να τα εφαρμόζετε. Απόλυτα σωστό και δίκαιο.
Θα διερωτηθεί ίσως κανείς : « Ετσι που τα λές, φαίνεται ότι πολύ δύσκολα θα βρεθεί κάποτε και το δίκαιο του ασθενέστερου, παντού υπάρχουν οι ισχυροί, και παντού και πάντοτε υπάρχουν και οι ανίσχυροι ». Μάλιστα, φαίνεται ότι αυτό συμβαίνει σ΄αυτόν τον κόσμο. Τί έχει πεί ο μεγάλος νομοθέτης, ο Σόλωνας ; « Ο νόμος είναι σαν τον ιστό της αράχνης. Τα μικρά έντομα πιάνονται σ΄αυτόν, τα μεγάλα τον τρυπάνε και περνάνε ». Είχε άδικο ο μεγάλος εκείνος Αθηναίος ;
Λοιπόν, άραγε ποτέ δεν βρίσκει το δίκηο του ο ανίσχυρος, πάντοτε είναι αυτός που υποκύπτει στη δύναμη του ισχυρότερου ; Κατά κανόνα έτσι γίνεται, οι δυνατοί καταπιέζουν τους αδύνατους από δημιουργίας κόσμου. Και τους καταπιέζουν μ΄όλη τους τη δύναμη, έτσι ώστε οι αδύναμοι να μην μπορούν ποτέ να σηκώσουν κεφάλι, να διαμαρτυρηθούν, να διεκδικήσουν το δικό τους δίκαιο. Αλλά υπάρχουν και οι σπάνιες εξαιρέσεις, υπάρχουν στον κόσμο αυτό, πάρα πολλοί άνθρωποι - και λαοί επίσης - που είναι ανίσχυροι. Όταν λοιπόν βρεθούν να διεκδικούν το δίκηο τους δυό εξ ίσου - ή περίπου εξ ίσου - ανίσχυροι, τότε μπορεί να πάρει το δίκηο του κι αυτός που δεν έχει τη δύναμη του ισχυροτέρου. Κάτι είναι κι αυτό.