ΦΟΡΟΣ ΠΡΟΣΤΙΘΕΜΕΝΗΣ. . . . . .

Φ Ο Ρ Ο Σ Π Ρ Ο Σ Τ Ι Θ Ε Μ Ε Ν Η Σ ..............

Εχω τη συνήθεια εδώ και πολλά χρόνια, να περιδιαβάζω τους δρόμους και τα πεζοδρόμια της πόλης μας. Και στους γύρους αυτούς που γίνονται σχεδόν καθημερινά, συναντώ πολλούς φίλους και γνωστούς, που τους γνωρίζω από χρόνια. Όπως είναι φυσικό, ρωτάει ο ένας τον άλλο, για το πώς πάνε τα πράγματα, τόσο τα γενικά, οσο και εκείνα που αφορούν αυτούς τους ίδιους. Η πόλη είναι μικρή, οι άνθρωποι γνωρίζονται αναμεταξύ τους, και το ενδιαφέρον που δείχνουν ο ένας για τον άλλο, είναι συνήθως αληθινό, όχι εκείνα τα τυπικά που λέμε μερικές φορές απλώς από ευγένεια.
Οι περισσότεροι από τους φίλους και γνωστούς αυτούς, είναι κάποιας ηλικίας. Κι όταν λέω « κάποιας », δεν εννοώ σώνει και καλά γεροντάκια, είναι διαφόρων ηλικιών, από τη μέση λεγόμενη ηλικία, μέχρι και κάποιες πιό πάνω. Κι αφού ρωτάμε ο ένας τον αλλο για τα γενικά, προχωράμε και σε πιό ειδικά θέματα, μεταξύ των οποιών και τα σχετικά με την υγεία.
Λοιπόν, σχεδόν όλοι οι φίλοι και γνωστοί που συναντώ στις περιπλανήσεις μου αυτές σε δρόμους και πεζοδρόμια, αλλά και σε μαγαζιά μερικές φορές, μου αναφέρουν ότι πολλές και διάφορες είναι οι ενοχλήσεις που έχουν συχνά. Ο ένας μου λέει ότι έχει συχνούς πόνους στη μέση του, αυτό που λέγεμε άλλοτε « λουμπάγκο », όταν ήταν σε οξεία κάπως φάση. Ο άλλος - ή η άλλη - παραπονιέται για τη δυσκολία που έχει στο βάδισμα, πονάνε τα κάτω άκρα σχεδόν επί μονίμου βάσεως. Άλλος παραπονιέται για πόνους στον αυχένα του, άλλος για το ότι έχει διαβήτη, αυτό που το λέμε στην κοινή γλώσσα « ζάχαρο ». Και αναφέρει και τις διακυμάνσεις που είχε τις τελευταίες μέρες και βδομάδες. Ένας άλλος, αναφέρει απλώς ότι του ανέβηκε η χοληστερίνη και τα τριγλυκερίδιά του. Και τελοσπάντων, κάτι έχουν σχεδόν όλοι για να παραπονεθούν. Αυτά ακούω συχνά, πολύ συχνά καθ΄οδόν.
Ούτε όμως κι εγώ πηγαίνω πίσω σ΄αυτά. Τα έχω κι εγώ - και διατί να το κρύψωμεν άλλωστε ; - τα διάφορα τέτοια « κουσούρια » μου. Τη μέση μου, που είναι η γνωστή ισχιάδα νευρίτιδα που έρχεται από κάποια φθορά στη σπονδυλική στήλη. Το αυχενικό σύνδρομο, που έρχετε κι αυτό από παρόμοιες αλλοιώσεις, εκεί ψηλά, στο πίσω μέρος του λαιμού. Συχνούς πολύ πονοκεφάλους έχω, που έχουν κι αυτοί την αιτία τους στο αυχενικό μου σύνδρομο, αλλά και σε άλλους παράγοντες. Και μερικά ακόμα, που δεν είναι απόλυτη ανάγκη να τα ανακοινώσω, δεν θα παραθέσω εδώ το πλήρες ιατρικό ιστορικό μου.
Μα τί συμβαίνει λοιπόν και πλήθος ανθρώπων μέσης και μεγαλύτερης ηλικίας, έχουν αυτά τα προβληματάκια, αυτού του είδους την πληθώρα των ενοχλήσεων ; Ιδού η απορία, όπως ακούμε στον Άμλετ. Αλλά όχι, δεν πρόκειται για κάποιο βαθύ μυστήριο που πρόκειται να αποκαλύψω, έχει μιά πολύ απλή εξήγηση το πράγμα. Και να πως έχουν τα πράγματα, που βέβαια υπήρχαν και σε προηγούμενους καιρούς, πολλαπλασιάστηκαν όμως αυτές τις εποχές τις σύγχρονες.
Ηταν η δεκαετία του 1890, πριν δηλαδή από εκατόν είκοσι χρόνια,, δεν θα πάω αυτή τη φορά πολύ πίσω στους πρωτόγονους με τις σπηλιές τους και τα υπόλοιπα της πολύ μακρινής εποχής εκείνης. Πολύ πρόσφατα λοιπόν αυτό που είχε δημοσιευτεί σε αθηναϊκή εφημερίδα τω καιρώ εκείνω. Και ιδού τί έγραφε η « εφημερίς » εκείνη σε ένα δελτίο τοπικών ειδήσεων : « Γέρων τεσσαράκοντα ετών, κατεπλακώθη υπό κάρρου στην οδό Τάδε ».
Γέρων τεσσαράκοντα ετών ; Μήπως επρόκειτο για τυπογραφικό ή άλλου είδους λάθος ; Μήπως ήθελε να κάνει χιούμορ ο συντάκτης της εφημερίδας εκείνης ; Οχι, δεν ήταν λάθος έκφραση, έτσι ήταν και έτσι εθεωρείτο ο σαραντάχρονος εκείνη την εποχή. Ακόμα και η εμφάνιση ενός τέτοιας ηλικίας ανθρώπου, σε ανάγκαζε να τον χαρακτηρίσεις « γέρο ». Η γενειάδα του, η μουστάκα του που είχε φάρδος δεκαπέντε πόντους, το όλο παρουσιαστικό του, η σοβαρότητα που έδειχνε και άλλα στοιχεία, σε έκαμναν θέλεις δεν θέλεις, να τον θεωρείς έναν γηρασμένο άνθρωπο. Το ίδιο συνέβαινε και με τις γυναίκες των εποχών εκείνων, ήσαν ατημέλητες, αφρόντιστες, άβαφες εντελώς και με ένα κάλυμμα στο κεφάλι - εκτός από λίγες των ανώτερων τάξεων - που σου θύμιζε ανατολίτικη καλύπτρα, που και σήμερα φοράνε οι γυναίκες στη Μέση Ανατολή και γενικά στον ισλαμικό κόσμο. Μόνο ο φαρετζές έλειπε από την αμφίεση τους. Και έτσι, έδειχναν πολύ πιό μεγάλες, από όσο στην πραγματικότητα ήσαν.
Αλλά δεν ήσαν μόνο τα εξωτερικά φαινόμενα που έκαμναν ένα άτομο να δείχνει πρόωρα - όπως το βλέπουμε σήμερα - γερασμένο. Σε εποχές που η μέση ηλικία στην οποία έφταναν οι άνθρωποι, ήταν πολύ χαμηλή, κάπου στα πενήντα χρόνια, παραβιάζοντας έτσι κατάφωρα το νόμο του Ουκρανού βιολόγου και νομπελίστα Μέτσνικωφ, ήταν φυσικό οι σαραντάρηδες να είναι οι μεγάλοι σε ηλικία. Οχι ότι δεν υπήρχαν άνθρωποι που έφταναν τα εβδομήντα και τα ογδόντα και πλέον χρόνια, υπήρχαν κι αυτοι βέβαια, αλλά ήταν μιά μικρή μειοψηφία. Που για να φτάσουν αυτά τα άτομα σε μιά τέτοια υψηλή ηλικία, έπρεπε να περάσουν από χίλιους σκοπέλους, πληθος από εμπόδια.
Οι σύγχρονοι άνθρωποι των αρκετά προηγμένων περιοχών του κόσμου, δεν ξέρουν και πολλά πράγματα από πλευράς ασθενειών, που τις παλιές εποχές μάστιζαν το ανθρώπινο γένος. Με λίγα αλλά περιεκτικά λόγια, θα αναφερθώ σε μερικές μόνο νοσηρές καταστάσεις των πριν από ένα ή και μισό αιώμα εποχών.
Η φυματίωση. Φοβερή κατάσταση των παλιών, αλλά και των πρόσφατων, και μέχρι πριν από πενήντα περίπου χρόνια εποχών, που βασάνιζε πλήθος ανθρώπων, ήταν μεταδοτική αρκετά εύκολα, και μπορούσε να εξαποστείλει στας αιωνίους μονάς πολύ εύκολα τον άνθρωπο που θα προσέβαλε. Η ελονοσία, πάθηση που έφερνε τον οργανισμό σε μεγάλη κατάπτωση, και άνοιγε το μονοπάτι και για άλλες καταστάσεις, ακόμα χειρότερες. Τα λοιμώδη νοσήματα, αυτά κυρίως που προκαλούνται από μικρόβια, και που πολλά από αυτά είναι και σαν ονόματα μόνο, άγνωστα στους σημερινούς ανθρώπους. Μελιταίος πυρετός για παράδειγμα, που προέρχεται από κατανάλωση γάλακτος μολυσμένου από το μικρόβιο ζώου.
Αλλά οι συχνότερες, οι καθημερινές αρρώστειες, ήσαν οι πνευμονίες, μάστιγα των εποχών εκείνων πριν ανακαλυφθούν τα αντιβιωτικά. Για τη φυματίωση έγινε ήδη αναφορά. Μηνιγγίτιδες που χτυπούσαν παιδικές κυρίως ηλικίες. Που οι ηλικίες αυτές, ήσαν υποκείμενες και σε ένα πλήθος ακόμα από ασθένειες, που είχαν βέβαια και οι μεγάλοι, εντερίτιδες λόγου χάριν. Λοιμώξεις των αμυγδαλών, που αρκετά συχνά, οδηγούσαν σε νεφρίτιδα, κι από εκεί μερικές φορές σε νεφρική ανεπάρκεια.
Και ήσαν και οι μεγάλες επιδημίες, η χολέρα, η πανώλης ( η γνωστή και μή εξαιρεταία πανούκλα ), ο εξανθηματικός τύφος, οι μεγάλες επιδημίες - ή μάλλον πανδημίες - της γρίππης. Πρόσφατα ακόμα, δημιουργήθηκε μέγας πανικός από το φόβο εμφάνισης μιάς τέτοιας επιδημίας που είχε κάνει την εμφάνιση της στα πουλερικά.
Όλα αυτά και πολλά ακόμα, δεν επέτρεπαν στους τότε ανθρώπους, να ελπίζουν ότι θα έφταναν σε μεγάλες ηλικίες. Στις οποίες ηλικίες, θα έκαμναν την αμφάνισή τους οι ενοχλήσεις που αναφέθηκαν στην αρχή, οι πόνοι της μέσης, του αυχένα, των κάτω άκρων και πολλά άλλα που τα φέρνει η μεγάλη ηλικία της εποχής μας σε πολλούς ανθρώπους.
Λοιπόν, όλες αυτές οι ιστορίες με ασθένειες των μεγάλων κυρίως ηλικιών, είναι αποτέλεσμα της ανόδου της μέσης διάρκειας ζωής του ανθρώπου. Είναι δηλαδή κάτι, που θα μπορούσαμε να το χαρακτηρίσουμε με κάποιο μοντέρνο όρο που μου ανέφερε αγαπητός συνάδελφος πριν από λίγες μέρες, σαν « Φόρο προστιθέμενης ηλικίας », αυτή είναι μιά κατάλληλη διατύπωση. Το παλιό « ού γαρ έρχεται μόνον », ή το « οντάντουρ » κάποιων εξ ανατολών φίλων μας.