ΣXETIKA ME TO ΠAΘHTIKO KAΠNIΣMA

Σ Χ Ε Τ Ι Κ Α Μ Ε Τ Ο Π Α Θ Η Τ Ι Κ Ο Κ Α Π Ν Ι Σ Μ Α

Δεν είχαν περάσει παρά μόνο μερικές δεκαετίες από την εποχή που μετά από τον Χριστόφορο Κολόμβο, γέμισε η Κεντρική και το βόρειο μέρος της Νότιας Αμερικής, από Ισπανούς, που κατακτούσαν την μιά περιοχή μετά την άλλη. Ετσι, μετά από το Μεξικό που το καταλάβανε γύρω στο χίλια πεντακόσια, κατέβηκαν στα υπόλοιπα κομμάτια της Κεντρικής Αμερικής, και από εκεί στην Κολομβία και τη Βολιβία. Και πιό ύστερα, στην Βενεζουέλα και προχωρώντας προς τα κάτω, πήγαν και στις υπόλοιπες ισπανικές αποικίες, όπως το Περού, τη Χιλή και την Αργεντινή – πολύ αργότερα αυτή.
Όταν έφτασαν στην Κολομβία, είδαν εκεί του Ινδιάνους κατοίκους της χώρας αυτής, να κόβουν από κάποια χαμηλά δενδρύλλια τα φύλλα τους και να τα μασσάνε. Τους ρώτησαν γιατί το έκαμναν αυτό, και εκείνοι τους αποκρίθηκαν ότι τους προκαλούσε ευχαρίστηση αυτό το πράγμα. Λοιπόν, αυτά, ήσαν φύλλα κόκας – από τα οποία βγαίνει ως γνωστόν η κοκαϊνη. Αλλά δεν παρατήρησαν μόνο αυτό το φαινόμενο. Τους είδαν να βάζουν στο στόμα τους ένα είδος πίπας, να ρουφάνε με αυτή, και να βγάζουν από το στόμα τους καπνούς. Αυτό που έβάζαν στην πίπα τους, ήταν μιά σκόνη από τριμμένα φύλλα ενός φυτού, του γνωστού μας καπνού. Σε λίγο καιρό, μεταφέρανε αυτή τη συνήθεια και στην πατρίδα τους, στην Ευρώπη.
Στην Ιβηρική χερσόνησο, δεν φαίνεται ότι τους πρώτους καιρούς είχε μεγάλη διαδοση η χρήση του καπνού, που από μάσσημα πέρασε σε κάπνισμα. Το έτος 1620, ο πρεσβευτής της Γαλλίας στη Λισσαβώνα, ο J e a n N i c o t, έστειλε μιά ποσότητα καπνού – δεν ξέρω αν ήταν σε φύλλα ή σε σκόνη, μάλλον ήταν το δεύτερο – στην βασίλισσα της Γαλλίας Αικατερίνη των Μεδίκων, με σκοπό, όχι βέβαια να τον καπνίσει, αλλά για να βοηθήσει στην ανακούφιση από τις ημικρανίες που βασάνιζαν την βασίλισσα.
Δεν πέρασε πολύς καιρός, και πολλοί καπνιστές γέμισαν την ευρωπαϊκή ήπειρο. Αλλά ύστερα από κάμποσες δεκαετίες – που δεν ξέρω πόσες ήσαν – άρχισαν απαγορεύσεις του καπνίσματος σε διάφορες ευρωπαϊκές χώρες, με κάποιες ποινές που δεν τις γνωρίζω, εκτός από την περιοχή της Βοημίας – δηλαδή της σημερινής Τσεχίας – όπου επιβαλλότανε και η ποινή του θανάτου στους καπνίζοντες. Κι αυτές τις ποινές, χωρίς να έχουν την παραμικρή ιδέα τότε για τις βλαβερές συνέπειες του καπνίσματος, έτσι για λόγους κόσμιας συμπεριφοράς. Πράγμα που δεν κράτησε και πολύ, κατόπιν έγινε ελεύθερη η χρήση του καπνού.
Το χίλια οχτακόσια είκοσι οκτώ, δυό Γάλλοι χημικοί, - που τα ονόματά τους τα διάβασα χτες, αλλά τα ξέχασα - ανακαλύψανε στον καπνό, μιά χημική ουσία, που της δώσανε το όνομα νικοτίνη, προς τιμήν του πρεσβευτή που είχε στείλει πριν από διακόσια χρόνια τον καπνό στην Αικατερίνη των Μεδίκων. Εννοείται βέβαια, ότι δεν είχαν την παραμικρή ιδέα για τις βλαβερές συνέπειες της νικοτίνης, χημικοί ήσαν οι άνθρωποι, όχι γιατροί.
Eπρεπε να έλθει ο εικοστός αιώνας - και μάλιστα όχι στις αρχές του - για να γίνει αντιληπτό, ότι το κάπνισμα προκαλεί μεγάλες βλάβες στην υγεία των ανθρώπων. Και η πρώτη διαπίστωση που έγινε, ήταν ότι οι βλάβες εντοπιζόντουσαν στο αναπνευστικό σύστημα, και κατά κύριο λόγο στους βρόγχους. Ο καπνός, που διαπιστώθηκε ότι περιείχε πίσσα – σε άλλους τύπους καπνού πολλή, σε άλλους λιγότερη – θεωρήθηκε ότι προκαλεί και βλάβες στους βρόγχους με διάφορες εκδηλώσεις, αλλά προκαλεί σε παρατεταμένη χρήση και καρκίνο των βρόγχων. Μάλιστα, δεν άργησε να επινοηθεί και μιά πρωτοποριακή εξέταση του βρογχικού δεντρου, η λεγόμενη βρογχοσκόπηση. Που είναι δύσκολη πολύ και γίνεται με γενική αναισθησία, καθώς το βρογχοσκόπιο μπαίνει μέσα στους πνεύμονες, και χωριστά σε κάθε βρόγχο, μεγάλο μέχρι και μικρό. Και βρίσκει σχεδόν πάντοτε το σημείο και το είδος της βλάβης που έχει γίνει.
Αυτά είναι τα σχετικά με την πίσσα και τη δράση της πάνω στο αναπνευστικό σύστημα. Και πρέπει να oμολογήσουμε, ότι πολύ λίγα πράγματα μπορούμε να κάνουμε για να αναχαιτίσουμε τη βλαβερή ενέργεια της πίσσας. Αν εξαιρέσουμε τις μικρές πίπες, στις οποίες προσαρμόζουμε τα τσιγάρα, και οι οποίες συγκρατούν κάποιες ποσότητες της πίσσας, και αν υπολογίσουμε και τα πούρα που δίνουν μικρότερες ποσότητες πίσσας στο αναπνευστικό σύστημα, τίποτε άλλο δεν μπορούμε να κάνουμε, θα μπεί η πίσσα στους πνεύμονες, και εκεί θα εκδηλώσει την πολύ άσχημη δράση της.
Αφήνουμε τώρα κατά μέρος την πίσσα και τις συνέπειές της, και πάμε σε άλλα πράγματα που αφορούν το τσιγαροκάπνισμα επίσης. Θα πούμε μερικά πράγματα για τη νικοτίνη, που κάποιοι τα ξέρουν, αλλοι όμως όχι. Λοιπόν, η νικοτίνη δεν μπορεί να θεωρηθεί σαν εξαρτησιο- γόνος ουσία όπως η ηρωϊνη, η ινδική κάνναβις και η κοκαϊνη. Αυτός που καπνίζει τσιγάρο, δεν πρέπει να θεωρείται σαν εξαρτημένος με όλη τη σημασία της λέξης. Αν ήταν έτσι, τότε θα μπορούσε να αντικατα-στήσει το καπνισμα με χαπάκια νικοτίνης ή με ενέσεις της ίδιας ουσίας. Όμως, η νικοτίνη, όταν δοθεί με αυτούς τους τρόπους, δεν έχει την ευχαρίστηση που δίνει το κάπνισμα, που πιό πολύ είναι μιά εξάρτηση μηχανική, βγάζω το πακέτο από την τσέπη, βγάζω και ένα τσιγάρο, παίρνω τον αναπτήρα, ανάβω το τσιγάρο και αρχίζω να καπνίζω. Όλα αυτά μοιάζουν με μιά ιεροτέλεστία, δεν μπορούν να αντικατασταθούν με χαπάκια ή ενέσεις νικοτίνης.
Μερικά ακόμα για το κάπνισμα που μικρότερη σημασία έχουν βέβαια. Εκτός από την πίσσα και τη νικοτίνη, με το κάπνισμα εισπνέουμε και κάμποσο μονοξείδιο του άνθρακα, που βέβαια είναι αέριο δηλητηριώδες. Και μιά λεπτομέρεια ακόμα, η κάφτρα του τσιγάρου, μπορεί να έχει διακόσιους και τριακόσιους βαθμούς θερμοκρασία, προσέχετε λοιπόν μην ακουμπάτε την κάφτρα πάνω στο δέρμα σας, θα σας αφησει ενδεχομένως μιά άσχημη ουλή σ΄αυτό.
Και τώρα να δούμε ποιές βλάβες προκαλεί η νικοτίνη στον οργανισμό του ανθρώπου. Η πιό σημαντική και ίσως μοναδική βλάβη που προκαλεί, είναι πάνω γενικά στα αιμοφόρα αγγεία, και φυσικά πάνω και στα αγγεία της καρδιάς, τις λεγόμενες στεφανιαίες αρτηρίες. Κάθεται πάνω στα εσωτερικά τοιχώματα των στενών ούτως ή άλλως αυτών αρτηριών, και με το βάλε από πάνω κι άλλο υλικό, όσο πάει και τις στενεύει πιό πολύ, μέχρι που σχεδόν τις φράζει εντελώς. Και όταν φράξει μιά αρτηρία εντελώς, παύει να τροφοδοτείταιι η καρδιά με αίμα, και το αποτέλεσμα είναι να φράξει η ροή του αίματος. Κι όταν δεν μπορεί να εφοδιάζεται η καρδιά με αίμα, έχουμε το γνωστό και μή εξαιρεταίο καρδιακό έμφραγμα. Και επειδή σπανίως μπορεί να βρεθεί μέσα ή κοντά στο νοσοκομείο ο χτυπημένος από το φράξιμο αυτό, παθαίνει ανακοπή και τα πάντα σταματάνε εκεί. Αν όμως το φράξιμο δεν είναι ολοκληρωτικό και μένει κάποια ροή αίματος ακόμα, τότε μπορεί ο ασθενής να προλάβει και να μπή στο νοσοκομείο και εκεί να επιδιορθωθεί η κατάσταση.
Φυσικά, πολλή μεγάλη σημασια έχει και η καθημερινή ποσότητα της νικοτίνης που βαζει ο άνθρωπος μέσα στον οργανισμό του, όσο μεγαλύτερη είναι αυτή, τόσο χειρότερα και γρηγορώτερα τα άσχημα αποτελέσματα που έρχονται. Αν είναι μικρότερη, ισχύει το εντελώς αντίθετο. Το ίδιο ισχύει φυσικά και με την εισβολή της πίσσας, αν είναι μικρή, μικρός και ο κίνδυνος εμφάνισης κακοήθους όγκου.
Πριν από μερικούς μήνες, κάτι άλλο προέκυψε ή φαίνεται να προέκυψε σε βάρος του καπνίσματος. Από κάμποσα χρόνια πριν, είχε ανακοινωθεί από ιατρικές πηγές, ότι οι καπνιστές διατρέχουν τριπλάσιες πιθανότητες να αναπτύξουν κακοήθεις όγκους σε άλλα όργανα εκτός από τους πνεύμονες. Φυσικά – αν οι διαπιστώσεις αυτές έλεγαν την αλήθεια – δεν θα μπορούσε να αποδοθεί η ιστορία αυτή στην πίσσα, που βέβαια δεν μπορεί να μετακινηθεί από τους πνεύμονες σε άλλα μέρη του σώματος, θα μπορούσε όμως να οφείλεται στη νικοτίνη, που κυκλοφορεί σ΄ολο το σώμα.
Πριν όμως από τους μερικούς μήνες που είπαμε, αναφέρθηκε ότι στα φύλλα του καπνού, βρέθηκε Πολώνιο σε ελάχιστες ποσότητες, του πρώτου ραδιερνεργο στοιχείου που ανακαλύφτηκε από το ζεύγος Κιουρί στα τέλη του δέκατου ένατου αιώνα. Αν σε κάποια καπνά, υπάρχει όντως Πολώνιο, τότε εξηγούνται πολλά, το στοιχείο αυτό είναι πάρα πολύ επικίνδυνο και μπορεί να φέρει πολλά δεινά στον άνθρωπο. Η δολοφονία του πρώην πράκτορα της Κα -Γκε - Μπε στο Λονδίνο με Πολώνιο, δείχνει την αλήθεια των πραγμάτων.
Aς έλθουμε τώρα και στο θέμα του παθητικού καπνίσματος, που τόσο πολύ απασχολεί εδώ και πολύ καιρό τα μέσα ενημέρωσης. Είμαστε μέσα σε έναν κλειστό χώρο, ας πούμε μέσα σε ένα δωμάτιο. Και κάποιοι από τους συγκεντρωμένους – είναι τρεις, τέσσερις, πέντε – που δεν καπνίζουν, κανουν παρέα έναν καπνίζοντα. Ε, λοιπόν, ο καπνιστής μας φουμάρει το τσιγάρο του, εισπνέει και εκπνεέι τον καπνό που βγαίνει από την κάφτρα του τσιγάρου, και βγαίνοντας από το στόμα του, κυκλοφορεί μέσα στο δωμάτιο αυτό. Λοιπόν, όλοι που είναι εκεί μέσα, καπνίζουν κι αυτοί μαζύ του, ακουσίως βέβαια. Το γεγονός είναι, ότι και αυτοί είναι τουλάχιστον εν μέρει καπνιστές, κι αν καπνίσει κι άλλα τσιγάρα, θα τα καπνίσουν κι αυτοί μαζύ του. Αν αυτό το πράγμα γίνεται συχνά ή συνεχώς, είναι πιθανό ότι κάποιες βλάβες του καπνίσματος μπορεί να υπάρξουν και σ΄αυτούς, ειδικά αν αυτό επαναλαμβάνεται συχνά.
Και τι γίνεται όταν κάποιος κάθεται μέσα σε έναν χώρο, όπου δεν καπνίζει μόνο ένας, αλλά δυό, τρεις και περισσότεροι καπνιστές ; Λοιπόν, πολλαπλάσιες θα είναι οι εισπνοές που θα κάνει ο άκαπνος αυτός, και μάλιστα μπορεί να πάθει χειρότερα πράγματα από έναν που καπνίζει μονάχος του. Καθώς καπνίζει πολλά τσιγάρα ταυτόχρονα, είναι δηλαδή βαρύς καπνιστής. Μπορεί λοιπόν να πάθει τις ζημιές που φέρνει το κάπνισμα ; Μάλιστα, πάνω σ΄αυτό δεν χωρά καμμιά αμφιβολία. Προσοχή λοιπόν στη βαφή, όχι κοντά σε καπνίζοντες. Μόλις δείτε κάποιον να καπνίζει μπροστά σας, σηκώνεστε από το κάθισμά σας, τον χαιρετάτε ευγενικά, και με κάποια πρόφαση της στιγμής, αποχωρείτε από τον χώρο εκείνο. Καταλάβατε τώρα ;