ΝΑ ΓΙΑΤΙ ΠΙΝΩ ΚΑΙ ΜΕΘΩ

Χιλιάδες χρόνια, μάλλον δεκάδες ή και εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια, έμενε απομονωμένη στην Ασιατική ήπειρο, δεν το κουνούσε ρούπι από εκεί. Μ΄όλο που η Ασία χωρίζεται από τη Ευρώπη από έναν πορθμό - το Βόσπορο - που έχει φάρδος μόλις οκτακόσια μέτρα, δεν μπορούσε να τα περάσει αυτά τα λίγα μέτρα και έμενε εκεί στο μέρος της. Φυσικά, η Ασία έχει και άλλα σύνορα με την Ευρώπη, χερσαία μάλιστα. Είναι πάνω από την Κασπία θάλασσα, εκεί κάτω από τα Ουράλια βουνά, που είναι και το φυσικό σύνορο ανάμεσα στις δυό αυτές ηπείρους.
Μα για ποιό πράγμα μιλάμε ; Τί ήταν αυτό που δεν μπορούσε να δρασκελίσει το Βόσπορο, δεν μπορούσε να περάσει τα βόρεια της Κασπίας και να έλθει στη λεγόμενη « γηραιά ήπειρο ». Λοιπόν, ήταν η άμπελος, έτσι φαίνεται να ήσαν τα πράγματα μέχρι πριν από μερικές χιλιάδες χρόνια. Αυτή ήταν - λένε κάποιοι που κάτι παραπάνω ξέρουν από εμάς τους άσχετους - η άμπελος. Αυτό το φυτό που μας δίνει τα σταφύλια του, ήταν μόνο στην Ασία, και μάλιστα στα νότια ή νοτιοανατολικά της Ασίας. Να τους πιστέψουμε ; Μιάς και δεν έχουμε πού αλλού να στηριχτούμε, θα αναγκαστούμε να δώσουμε βάση σ΄αυτά που λένε.
Oπως κι αν έχει το πράγμα, ήλθε κάποτε κι ο καιρός να μεταναστεύσει κι αυτή η άμπελος, να έλθει στα δυτικά. Επειδή όμως αυτό δεν μπορούσε να το κάνει από μόνη της, αναλάβανε να το κάνουνε οι άνθρωποι. Με τον τρόπο που αυτοί ξέρουν, μεταφέρουν φυτά και ζώα από χώρα σε χώρα, από ήπειρο σε ήπειρο. Ετσι έκαναν και με την άμπελο. Την μεταφυτέψανε από εκεί που βρισκόταν επί χιλιετίες, σε καινούργιες περιοχές. Και από τις πρώτες αυτές
περιοχές όπως φαίνεται, ήταν και η πιό κοντινή, η Βαλκανική χερσόνησος. Και έτσι βρέθηκε πριν από τα χιλιάδες αυτά χρόνια, και στην Ελλάδα.
Απ΄τον καιρό που την καλλιεργούσαν οι άνθρωποι της Ανατολής στους τόπους τους, έμαθαν να παίρνουν απ΄αυτήν, όχι μονάχα τους καρπούς της - τα σταφύλια - αλλά και ότι άλλο μπορούσαν από αυτούς. Τα έστιψαν τα σταφύλια, έμαθαν πώς να τα υποβάλουν σε ζύμω-ση, και ιδού προέκυψε ένα υγρό που το πίνανε οι καλλιεργητές της, και τους ερχότανε να σηκωθόυν και να χορέψουν, τόσο ήταν το κέφι που τους έφερνε το προϊόν αυτό.
Πότε άραγε έγινε αυτή η ανακάλυψη του κρασιού ; Πότε άρχισαν να πίνουν τον οίνον που την καρδίαν ευφραίνει ; Μάλλον κανένας δεν το ξέρει, και πώς θα μπορούσε άλλωστε ; Μπορείς να πάρεις πληροφορίες από το χώρο της Μέσης Ανατολής, στον οποίο υπάρχουν γραπτές πηγές, αλλά αυτές δεν είναι παραπάνω από πέντε χιλιάδων χρόνων αναφορές, το τί γινότανε πρωτύτερα, δεν υπάρχει τρόπος να αποκαλυφθεί. Ακόμα κι αν βρίσκονται αγγεία πήλινα από τη νεολιθική εποχή, πάλι δεν θα ξέρουμε αν αυτά τα χρησιμοποιούσαν για να πίνουν κρασί ή άλλο αλκοολούχο ποτό, ή για να πίνουν το πολύ πιό απαραίτητο νεράκι.
Στο τσακίρ κέφι λοιπόν τους έφερνε το ποτό αυτό, ωραίο πράγμα. Όμως, πολύ γρήγορα διαπιστώσανε οι άνθρωποι από τα παλιά χρόνια, απ΄τη αρχή της χρήσης του κρασιού, ότι όταν έπιναν λιγουλάκι παραπάνω, έχαναν τ΄αυγά και τα πασχάλια. Το τι τους γινότανε δεν το καταλαβαίνανε, ότι παλαβομάρες μπορείς να φανταστείς δηλαδή. Και όχι μονάχα παλαβομάρες, άλλα και έντονες επιθετικές συμπεριφορές έδειχναν, κι αυτές τις βλέπανε και άρχισαν να το φοβούνται το ποτό αυτό.
Παλιά ιστορικά στοιχεία υπάρχουν για τέτοιου είδους ανώμαλες συμπεριφορές, που έφταναν και σε άσχημες καταστάσεις. Θα αναφερθεί μιά μόνο ιστορία, που είναι ενδεικτική του τί μπορεί να περιμένει κανείς από τη χρήση μεγάλης ποσότητας ενός τέτοιου ποτού, που τον βγάζει συχνά εκτός εαυτού.
Βρισκόμαστε στο μέσο περίπου της εκστρατείας του Αλέκου στη Μέση Ανατολή, κάπου κοντά στη Βαβυλώνα αν δεν κάνω λάθος, αν θυμάμαι καλά. Ο Αλέκος και οι στρατηγοί του, κάθονται μέσα στη σκηνή του αρχηγείου και πίνουν. Ο Αλέκος ήταν πολύ φίλος του κρασιού και έκαμνε συχνά μεγάλη κατάχρηση σ΄αυτό. Ο στρατηγός Κλείτος, ένα πειραχτήρι σωστό, μπαίνει από ένα άνοιγμα της σκηνής, και κάνει κάποιους αστείους μορφασμούς στον Αλέκο. Ξαναβγαίνει έξω, μπαίνει πάλι μέσα και κάνει τα ίδια. Ο Αλέκος έχει θυμώσει πολύ μ΄αυτά τα πειράγματα του Κλείτου. Κι όταν ο Κλείτος το κάνει αυτό για τρίτη φορά, ο Αλέκος, ο μέγας στρατηλάτης, αρπάζει το δόρυ του και μ΄αυτό καρφώνει τον Κλείτο. Που πέφτει κάτω, για να μην ξανασηκωθεί ποτέ πιά.
Μόλις έκανε ο Αλέκος αυτό το έγκλημα, συνήλθε απότομα. Κι όπως έκαμνε σε τέτοιες περιπτώσεις, τό΄ρριξε στο κλάμμα, που όμως δεν ωφελούσε πιά σε τίποτε. Είχε σκοτώσει έναν από τους δυό τρεις πιό αγαπημένους φίλους του, ο οποίος μάλιστα, στη μάχη του Γρανικού, στην αρχή της εκστρατείας, είχε σώσει μέσ΄στον ποταμό τη ζώή του Αλέκου. Μάλιστα.
Αυτά έχει δυστυχώς το οινόπνευμα, και όταν αρχίζεις να το κατεβάζεις, δεν ξέρεις πού και πότε να σταματήσεις. Και μπορεί να κάνεις πράξεις, σαν κι αυτή του Αλέκου του Μακεδόνα, άπειρες φορές έχουν συμβεί τέτοια πράγματα. Και μυαλό δεν βάζουν εκείνοι που το κατεβάζουν το κρασί, αλλά και τα άλλα ποτά που περιέχουν οινόπνευμα. Μιά ουσία, που κατά την ιατρική επιστήμη, είναι δηλητήριο του κεντρικού νευρικού συστήματος, αλλά και του ήπατος. Τοξική ουσία δηλαδή.
Αφορμή για να γραφτεί αυτό το κομμάτι, υπήρξε μιά στατιστική έρευνα, που έγινε και δημοσιεύτηκε πρόσφατα. Ερευνα που αφορά τις ποτοσυνήθειες των Ευρωπαίων, και πιό ειδικά αυτών των μικρών ηλικιών, τόσο για τα αγόρια οσο και για τα κορίτσια, που δεν θέλουν πιά να μένουν πίσω από τις εξελίξεις. Και λοιπόν, τα αποτελέσματα της έρευνας αυτής, έδειξαν πράγματα που λίγο πολύ μεν τα ξέραμε, την έκταση όμως και το βάθος τους, τα αγνοούσαμε παντάπασιν.
Το αρθρο του έγκυρου περιοδικού που δημοσίευσε την έρευνα αυτή, είχε τον τίτλο « Η βρεττανική αρρώστεια ». Από πολύ καιρό ξέραμε, ότι οι Εγγλέζοι και γενικά οι κάτοικοι του βρεττανικού νησιού, είναι γερά ποτήρια, τραβάνε τα απογεύματα και τα βράδυα στις πάμπς, και εκεί γίνεται το έλα να δείς. Πίνουν, πίνουν, και σταματημό δεν έχουν. Μέχρι που πολλοί απ αυτούς;, γίνονται στουπί στο μεθύσι. Αυτή είναι η βρεττανική αρρώστεια, όπως ήταν μιά φορά κι έναν καιρό βρεττανική αρρώστεια και οι πολύ συχνές απεργίες.
Βέβαια, οινοπνευματώδη ποτά σε μεγάλες ποσότητες, πίνουν γενικά όλοι οι βόρειοι Ευρωπαίοι. Πίνουν οι Γερμανοί τη μπύρα τους μέχρι σκασμού, πίνουν οι Ρώσοι τη βότκα τους μέχρι ολικής αναισθησίας, πίνουν και άλλοι βόρειοι πολύ, αλλά κάλλιο να σου βγεί το μάτι παρά το όνομα. Ετσι, το όνομα το πήραν οι Εγγλέζοι, ενώ των άλλων φαίνεται ότι τους βγήκε μονάχα το μάτι. Και βέβαια, όλοι αυτοί, δεν είναι καταναλωτές κρασιού - εκτός από τους Γαλλους βέβαια - αλλά άλλων ποτών, που δεν βγαίνουν από τα αμπέλια, αλλά από άλλα δέντρα, από άλλα φυτά. Ουϊσκι, ρούμι, τζιν και λοιπά.
Όλα αυτά ήσαν από αιώνες και συνεχίζονται και τώρα. Όμως, ένα καινούργιο στοιχείο αποκάλυψε η πρόσφατη έρευνα, κι αυτό είναι οι ηλικίες στις οποίες αρχίζει η κατανάλωση των αλκοολούχων αυτών ποτών. Ενώ μέχρι και πριν από λίγες - δυό τρεις - δεκαετίες, άρχιζαν οι Ευρωπαίοι να πίνουν από κάποια « ώριμη » ηλικία, ας πούμε των εικοσιπέντε ή παραπάνω χρόνων, τώρα τα πράγματα έχουν αλλάξει ριζικά σ΄αυτόν τον τομέα. Μιά αληθινή επανάσταση έχει γίνει αυτόν τον τελευταίο καιρό σ΄αυτό τον τομέα τον ηλικιακό.
Και ιδού λοιπόν τί αποκάλυψε η έρευνα που λέγαμε. Πρώτα για τη Βρεττανία, αυτή που έχει και την αρρώστεια. Πίνουν εκεί από μικρά, από πιτσιρίκια, ας πούμε δεκαπέντε χρόνων, και πίνουν και πολύ. Εχουν ακουστεί και πολλά που γίνονται από νεαρούς Εγγλέζους στη χώρα μας τα καλοκαίρια, στη Ρόδο, στη Ζάκυνθο και σε άλλα νησιά. Πέφτουν οι νεαροί αυτοί σε άγρια μεθύσια, και τα κάνουν όλα λίμπα. Τα στοιχεία που έδειξε η έρευνα στη Βρεττανία, λένε ότι τα τριαντα εφτά των ατυχημάτων - εννοούν μάλλον τα τροχαία - γίνονται από τους νεαρούς αυτούς. Ακόμα, και το πενήντα τοις εκατό των ποικίλων εγκληματικών πράξεων και γενικά ποινικά κολάσιμων παραβάσεων, γίνονται κάτω απ΄την επήρεια του αλκοόλ από νεαρούς Βρεττανούς και ειδικά Εγγλέζους, που είναι συνεχώς έτοιμοι να πιαστούν στο ξύλο δι ασήμαντον αφορμήν, κάτω από την επήρεια του οινοπνεύματος.
Θα πάμε τώρα και στα ευρήματα από άλλες χώρες, που βρέθηκαν σ΄αυτή την έρευνα. Οσο κι αν φαίνεται περίεργο, από πολύ χαμηλές ηλικίες αρχίζει η κατανάλωση οινοπνεύματος σε όλες σχεδόν τις ευρωπαϊκές χώρες. Ακόμα και στις πρώην ανατολικές, όπως την Πολωνία, αρχίζουν να πίνουν - και μάλιστα κατά κόρον - από τα δεκαπέντε τους χρόνια. Περίπου τα ίδια ισχύουν και στις σκανδιναυικές χώρες, ενώ στην Ισπανία και την Πορτογαλία, αρχίζουν από τα δεκατέσσερα. Το ρεκόρ το κατέχει - μάλιστα, όσο κι αν φαίνεται παράδοξο - μιά μεσογειακή χώρα, η Ιταλία, όπου η έναρξη της οινοπνευματοποσίας, αρχίζει παρακαλώ στα δώδεκα και δύο δέκατα χρόνια, σχεδόν από το δημοτικό σχολείο. Και όπως πάνε τα πράγματα, να μην απορήσουμε αν ακούσουμε στο μέλλον να αρχίζουν κι από το νηπιαγωγείο, όλα είναι πιθανά με την εξέλιξη που παίρνει το πράγμα αυτούς τους καιρούς.
Προς το παρόν, οι μικροί νεοέλληνες βρίσκονται αρκετά πίσω στην κατάταξη, ίσως είναι και τελευταίοι. Αρχίζουν να πίνουν από τα δεκαεφτάμισυ τους χρόνια, έχουν μείνει πολύ πίσω σε σχέση με τους άλλους Ευρωπαίους. Όμως, φαίνεται ότι και αυτοί θα προχωρήσουν παραπέρα, δεν μπορούν να μένουν τόσο πίσω από τις εξελίξεις.
Όταν ρωτούσαν τους νεαρούς αυτοί που έκαναν την έρευνα, για ποιό λόγο πίνουν και μάλιστα αρκετά μέχρι πολύ, η απάντηση ήταν : « Μας δημιουργεί πολύ ωραία διάθεση το ποτό, αυτός είναι ο μοναδικός λόγος ». Οχι όπως τα παλιά χρόνια, που έλεγαν τα τραγούδια - εδώ στη χώρα μας τουλάχιστον - ότι « πίνω για να ξεχνώ τον πόνο », « γιά τα μάτια μιάς ξανθιάς μικρούλας, έχω συντροφιά μου το ποτήρι », και άλλα παρόμοια.
Τότε όμως, έπιναν κρασί και ούζο ή τσίπουρο και τίποτε άλλο. Αργότερα, ήλθε και η μπύρα, ένα ποτό που βγαίνει από το κριθάρι, και που όπως φαίνεται το ήξεραν οι κάτοικοι της Μεσοποταμίας πριν από τέσσερις και πέντε χιλιάδες χρόνια. Τα άλλα ποτά των Ευρωπαίων, ουϊσκι, ρούμι, τζιν, βότκα και λοιπά, μόνο εξ ακοής τα ήξεραν. Πάντως, και μονάχα με το κρασί και το ούζο, έφταναν στο να γίνουν τοξικομανείς, να πέσουν σε αλκοολισμό. Που όταν πέσεις σ΄αυτόν, στη συνήθεια να πίνεις συχνά οινοπνευματώδη, δεν μπορείς να ξεκολλήσεις απ΄αυτά με καμμιά κυβέρνηση. Είναι πιό έντονη η εξάρτηση κι από την κοκαϊνη, το χασίς και αυτήν ακόμα την ηρωϊνη.
Τα σκληρά ποτά που καταναλώνονται σήμερα από τους νεαρούς και τις νεαρές - που δεν πάνε ποτέ πίσω στη μόδα - είναι εξαιρετικά τοξικά, ακόμα κι αν τα πίνουν σε μέτριες δόσεις και όχι καθημερινά. Αλλά και καθημερινά σχεδόν ή πολύ συχνά τα πίνουν, και σε δόσεις που δεν μπορούν να χαρακτηρίζονται σαν μέτριες. Οι βλάβες που προκαλούνται από τη χρήση αυτών των ουσιών, βρίσκονται σε δυό κυρίως σημεία του σώματος. Τον εγκέφαλο, και ακόμα περισσότερο στο ήπαρ. Στο οποίο αναπτύσσεται με τον καιρό, η γνωστή κίρρωση του ήπατος, που δυστυχώς εξαποστέλλει στον άλλο κόσμο και νεαρά ακόμη άτομα, που δεν έχουν πιάσει ακόμα τα τριάντα χρόνια τους.
Τί μπορεί να γίνει ώστε να περιοριστεί η κατανάλωση οινοπνευματωδών ποτών από τη νεολαία ; Προτείνονται διάφορες λύσεις, από τις οποίες, φαίνεται ότι μπορεί να επικρατήσει η σημαντική ή μεγάλη αύξηση της τιμής των ποτών αυτών. Που παρατηρήθηκε ότι όταν είναι ακριβά, περιορίζεται σημαντικά η κατανάλωσή τους. Καλό το μέτρο που σκέπτονται να πάρουν, υπάρχει όμως πάντα ο φόβος να μην πάμε στη γνωστή ιστορία της ποτοαπαγόρευσης που είχε δημιουργήσει το μεγάλο εκείνο πρόβλημα με την τεράστια αύξηση της εγκληματικότητας στις Πολιτείες τις δεκαετίες του 20 και του 30. Να αρχίσει μεγάλο,λαθρεμπόριο ποτών από επιτήδειους, που θα προσπαθήσουν να κερδίσουν από αυτή την υπόθεση. Και που τα ποτά τους - όπως έγινε και στις Πολιτείες - θα είναι κακίστης ποιότητας και εξαιρετικά επικίνδυνα για την υγεία.