Μπαίνεις σ΄ ένα τσίρκο για να δείς τα νούμερα που παρουσιάζει το πρόγραμμά του. Βλέπεις ζογκλέρ, βλέπεις άλογα να τρέχουν στον κύκλο -η λέξη τσίρκο σημαίνει « κύκλος »- βλέπεις πιθήκους να κάμνουν νούμερα, βλέπεις και κλάουν -έτσι προφέρεται, όχι κλόουν - και άλλα διάφορα. Και κάποια στιγμή, κάποιος ανεβαίνει στην άκρη ενός σχοινιού, και κρατώντας ένα κοντάρι, προσπαθεί - προς μεγάλο τρόμο των θεατών - να περπατήσει πάνω σ΄ αυτό το σχοινί απ΄τη μιά μεριά στην άλλη. Και λέω προς μεγάλο τρόμο, επειδή, ενώ στις συνηθισμένες τέτοιες επιδείξεις, υπάρχει από κάτω ένα δίχτυ για την περίπτωση που ο σχοινοβάτης - έτσι λέγεται ο ακροβατών επί σχοινίου - χάσει την ισορροπία του και πέσει κάτω από σημαντικό ύψος, στην συγκεκριμμένη περίπτωση αυτό το δίχτυ λείπει. Ο σχοινοβάτης θέλει να κάνει εντυπωσιακό το νούμερό του, σού λέει, αν βάλεις το δίχτυ,τότε ο πάσα ένας μπορεί να ανέβει και να κάνει το νούμερο, το πολύ πολύ να νοιώσει ντροπή αν δεν τα καταφέρει και πέσει στο δίχτυ, και ο κόσμος αρχίσει να γελά με την αποτυχία του. Εγώ όμως θα σκορπίσω ρίγη συγκινήσεως στο κοινό, καθώς θα με βλέπει να περπατώ ατάραχος πάνω στο σχοινί και χωρίς το δίχτυ, μάλιστα θα τους κόψω τη χολή με κάποιες κινήσεις μου που θα δείχνουν ότι χάνω την ισορροπία μου και κινδυνεύω να πέσω στο κενό.
Αναζητείται ερμηνεία της ψυχολογίας του σχοινοβάτη αυτού, που θέλει να εντυπωσιάσει το κοινό με μιά παράτολμη ενέργεια, που μπορεί στ΄αλήθεια να αποβεί αιτία βαρειού τραυματισμού ή ακόμα και πρόξενος μοιραίου συμβάντος. Ποιά δύναμη τον ωθεί να κάνει αυτή την επιδειξη που κρύβει κάποιο ποσοστό κινδύνου ; Ασφαλώς και δεν υπάρχει λογος να περπατήσει σε σχοινί χωρίς το δίχτυ, άλλωστε σε πολλές χώρες απαγορεύεται αυτού του είδους η επίδειξη διά νόμου ή κανονισμού λειτουργίας των τσίρκων. Είναι μανία επιδείξεως ; Είναι ματαιοδοξία ; Είναι η άγνοια του κινδύνου που υπερνικά το ένστικτο της αυτοσυντήρησης ;
Στους πρόποδες του βουνού - τις υπώρειες, όπως τις λέγαμε στην καθαρεύουσα - είναι συγκεντρωμένοι καμμιά δεκαριά άνθρωποι, ανάμεσά τους και μιά γυναίκα, και είναι ντυμένοι σαν να πρόκειται να πάρουν μέρος σε μιά επιχείρηση ορεινών καταδρομών. Ομως, δεν βρισκόμαστε σε κατάσταση πολέμου, άρα δεν πρόκειται για μιά τέτοια επιχείρηση,κάτι άλλο θα πρέπει να συμβαίνει. Και όντως, κάτι άλλο είναι στη μέση. Πρόκειται για μιά ομάδα αναρριχιτών - η αναρρίχηση είναι μια ειδικότητα της ορειβασίας - που ετοιμάζεται για ένα παράτολμο εγχέιρημα, την αναρρίχηση σε μιά κατακόρυφη πλαγιά του βουνού. Θα έχετε δεί κάποιες τέτοιες επιχειρήσεις, κατά τις οποίες οι αναρριχητές τραβιούνται ο ένας από τον άλλο με ειδικά σχοινιά, και προσπαθούν να φτάσουν στην κορυφή της πλαγιάς - που δεν θα έπρεπε να τη λέμε πλαγιά, καθώς δεν έχει τίποτε το πλάγιο, είναι εντελώς κατακόρυφη - και να « κατακτήσουν » το τμήμα αυτό, το εξαιρετικά δυσπρόσιτο του βουνού. Τι κάμνει αυτούς τους ανθρώπους να διακινδυνεύουν τόσο τη ζωή τους σε ένα ανέβασμα αυτού του τύπου ; Οι ίδιοι λένε ότι ο στόχος τους που πρέπει να πετύχουν, είναι να « κατακτήσουν » το δύσκολο αυτό μέρος του βουνού, να νοιώσουν τη χαρά της κατάκτησής του, άσχετα αν αυτή την πλαγιά την έχουν κατακτήσει πρωτύτερα πολλοί άλλοι, ο καθένας την κατακτά για τον εαυτό του όπως ακριβώς κατάκτούν μια γυναίκα εκατοντάδες άντρες. Αλλά φαίνεται ότι κι αυτή είναι μιά μορφή του επικινδύνως ζήν, του βίβερε περικολοζαμέντε των Ιταλών.
Στο κλουβί που είναι στο κέντρο του τσίρκου, είναι εγκατεστημένη μιά τίγρις της Βεγγάλης που βρυχάται κατά τρόπο που κάνει το αίμα να παγώνει στις φλέβες σου. Πρόκειται για ένα από τα πιό « άγρια » θηρία, ίσως το αγριώτερο - αν και πιστεύω ότι κανένα θηρίο δεν φτάνει σε αγριότητα τον άνθρωπο, το έχω διατυπώσει αυτό και σε άλλες περιπτώσεις. Και κάποια στιγμή, ένας άνθρωπος ανοίγει το πορτάκι του κλουβιού και μπαίνει μέσα σ΄αυτό. Είναι αυτό που ονομάζουμε « θηριοδαμαστής ». Θα κάνει κάποια « νούμερα » με το άγριο αυτό ζώο που κάποτε το είδα από απόσταση τριάντα πόντων και μου κόπηκε η χολή. Και δεν φαίνεται να φοβάται καθόλου τον κίνδυνο που μπορεί να προκύψει, αν μιά στιγμή η τίγρις εκνευριστεί από κάποια αιτία και ορμήσει κατά πάνω του. Ξέρουμε ότι κάποιοι θηριοδαμαστές έχουν καταλήξει στο στομάχι τέτοιων ζώων, θα μπορούσε και στην προκειμένη περίπτωση να συμβεί το ίδιο. Όμως ο άνθρωπος δεν το σκέφτεται αυτό καθόλου. Θα μπορούσε να κάνει μιά οποιαδήποτε άλλη δουλειά, αυτός προτιμά να παίζει με τον κίνδυνο. Είναι πάλι η ίδια περίπτωση σαν κι αυτές που αναφέρθηκαν. Ο άνθρωπος αυτός το « παίζει » επικίδυνα, έτσι του αρέσει και έτσι κάμνει.
Αλλά υπάρχουν και παραλαγγές σ΄αυτή τη νοοτροπία. Λ.χ. ξεκινά ένας ληστής να ληστέψει μιά Τράπεζα, ετοιμάζει το περίστροφό του, την τσάντα την οποία θα γεμίσει με χαρτονομίσματα όταν φτάσει μπροστά στο ταμείο, και ξεκινά για την επιχείρησή του.Υπάρχει και σ΄αυτόν ένα μόριο του επικινδύνως ζήν, μόνο που αυτό το μόριο είναι παρα πολύ μικρό, πρέπει να το βάλεις κάτω απ΄το μικροσκόπιο για να μπορέσεις να το δείς. Και τούτο, γιατί το να έλθει η αστυνομία και να τον καταδιωξει, μόνο σε ταινίες επιστημονικής φαντασίας μπορεί να το δείς, ο άνθρωπός μας διαθέτει μιά μηχανή κάποιου κυβισμού έξω απ΄την Τράπεζα, που πάρα πολύ δύσκολα τη φτάνουν τα αυτοκίνητα της αστυνομίας, παρ΄ όλο που τακτικά μετέχουν σε αγώνες ράλλυ αυτοκινήτων και έχουν μάλιστα και πολλές διακρίσεις στο σπόρ αυτό. Μπορούμε να πούμε για τον αξιότιμο ληστή των Τραπεζών ότι διατρέχει κάποιο υπολογίσιμο κίνδυνο, ας πούμε σαν αυτό των αναρριχιτών του βουνού ; Οχι βέβαια, υπάρχει ασφαλώς ο κίνδυνος να στραβοπατήσει στο πεζοδρόμιο και να πέσει, και τότε θα τον προλάβουν οι αστυνομικές δυνάμεις, μπορεί κάποιος με σπασμένο πόδι να ανέβει σε μιά μοτοσυκλέττα οποιουδήποτε κυβισμού και να εξαφανιστει μέσα στο πολύβουο πλήθος ; Ετσι, αναγκαστικά θα πρέπει να βγάλουμε το ληστή μας από τον κατάλογο αυτών που βρίσκονται σε επικίνδυνη αποστολή, μιά ληστεία σαν κι αυτή που κάμνει αυτός, μπορεί να την κάνει πολύ εύκολα ο πάσα ένας, έτσι δεν είναι ; Λοιπόν, εδώ δεν μπορεί να ισχύσει το βίβερε περικολοζαμέντε, άλλωστε κι αν τον πιάσουν δεν τρέχει τίποτε, θα « φάει » λίγα χρόνια στη φυλακή, απ΄όπου μάλιστα ευκολώτατα μπορεί να δραπετεύσει, κάθε τόσο και λιγάκι ακούμε για ομαδικές αποδράσεις από τις φυλακές, ούτε οι αποδράσεις περιέχουν το παραμικρό ποσοστό κινδύνου.
Οσοι παρακολουθούν τις διεθνείς ειδήσεις, και κυρίως τα « παράδοξα » ορισμένων ειδήσεων, θα έχουν δεί στις τηλεοπτικές οθόνες, έναν Γάλλο « αναρριχητή » κτιρίων και άλλων ψηλών κατασκευών, που αναρριχάται κατά τρόπο πολύ επικίνδυνο για τον εαυτό του στις κατάκόρυφες αυτές ανόδους του. Γαντζώνεται πάνω σε μικρές προεξοχές των τοίχων - μάλλον και με τη βοήθεια κάποιων οργάνων - και ανεβαίνει σε ύψη που προκαλούν τον ίλιγγο, πάνω από εκατό ή και διακόσια μέτρα, τον βλέπεις και σου κόβεται η αναπνοή. Δεν ξέρω αν αυτά τα κάμνει έναντι κάποιας σημαντικής αμοιβής, που είναι πολύ πιθανή, ή για το « κέφι » του. Την τελευταία φορά που τον είδαμε, είχε αποτύχει να αναρριχηθεί σε ένα πανύψηλο κτίριο, κάτι σαν πύργο, αλλά δήλωσε αμέσως μετά, ότι θα ξαναδοκιμάσει πάλι. Δεν θα έπρεπε να τον κατατάξουμε κι αυτόν ανάμεσα σ΄αυτούς που ζούνε κατά τρόπο επικίνδυνο ;
Η παρέα των νεαρών κάθεται στα τραπεζάκια του μπαρ, και όλοι πίνουν τα ποτά τους που δεν είναι πορτοκαλάδες, γκαζόζες και τα σχετικά. Είναι δυνατά οινοπνευματώδη ποτά, ουϊσκι, βότκα και τα παρόμοια. Η ώρα είναι προχωρημένη, κοντεύει να ξημερώσει. Οι φίλοι έχουν καταναλώσει μεγάλες ποσότητες ποτών και ετοιμάζονται να φύγουν. Βγαίνουν απ΄το μαγαζί και κατευθύνονται προς το αυτοκίνητο που τους περιμένει παρκαρισμένο εκεί κοντά. Μπαίνουν μέσα και ξεκινάνε για τα σπίτια τους. Ο οδηγός έχει κι αυτός πιεί πολύ, είναι σκνίπα στο μεθύσι. Όπως όλοι οι πιωμένοι, δεν έχει ούτε καλά αντανακλαστικά ούτε και συναίσθηση της ταχύτητας. Τρέχει με ιλιγγιώδη ταχύτητα, και αγνοεί κάθε έννοια κινδύνου. Το τροχαίο ατύχημα είναι επί θύραις, ίσως το αποφύγει κι αυτή τη φορά, αλλά δεν μπορεί να είναι κανείς πάντα τυχερός. Άλλη μιά περίπτωση ανθρώπων - είναι κι αυτοί που τον συντροφεύουν - που ζούν κατά τρόπο επικίδυνο, και σ΄ αυτή την περίπτωση όχι μόνο για τους εαυτούς τους, αλλά και για τους άλλους.
Είναι και πολλοί άλλοι τύποι που τους αρέσει ιδιαίτερα ο κίνδυνος, τους δημιουργεί ένα είδος μέθης, όπως λ.χ. τη μεθη της ταχύτητας. Είναι παντως μιά πολύ περίεργη κατάσταση, όλοι ξέρουμε πόσο ισχυρό είναι το ένστικτο της αυτοσυντήρησης. Και όμως εδώ έχουμε να κάνουμε με έναν άλλο παράγοντα που υπερνικά κι αυτό το ισχυρότατο ένστικτο. Θα ήταν πολύ ενδιαφέρον να ξέραμε τη γνώμη των ψυχολόγων επί του θέματος αυτού, είναι οι κατ΄εξοχήν αρμόδιοι να μας δώσουν κάποιες εξηγήσεις. Ισως να έχουν γίνει σχετικές έρευνες και να υπάρχουν και οι σχετικές επιστημονικές εργασίες, πάντως δεν έχω υπ΄ όψιν μου καμμιά και βρίσκομαι σε μεγάλη απορία.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου