Τ Σ Ι Γ Α Ρ Ο Κ Α Ι Μ Α Ρ Ι Χ Ο Υ Α Ν Α

Δυό ειδήσεις από τα δελτία ειδήσεων των τελευταίων μηνών. Η μία ήταν σχετική με απόφαση ανώτατου δικαστηρίου των Ενωμένων Πολιτειών, και αφορούσε τη χρήση της μαριχουάνας από μιά κλινική, για θεραπευτικούς σκοπούς. Το δικαστήριο έκρινε - πάντοτε σύμφωνα με τον νόμο που ισχύει για το φυτικό αυτό προϊόν - ότι η κλινική ήταν ένοχη, και επέβαλε καταδίκη που δεν θυμάμαι ποιά ήταν. Αυτή ήταν η πρώτη - όχι χρονικά - είδηση που μετέδωσαν τα ειδησιογραφικά πρακτορεία. Και θα περάσουμε τώρα στη δεύτερη είδηση.
Πριν από μερικούς μήνες, ο Ιταλός υπουργός υγείας, έκανε μιά τολμηρή δήλωση που έλεγε περίπου τα παρακάτω : Κάθε χρόνο στην Ιταλία, χάνουμε αρκετές δεκάδες χιλιάδες ανθρωπους, από βρογχογενή καρκίνο που οφείλεται στη μεγάλη πλειοψηφία του στο κάπνισμα. Και χάνουμε επίση, πολλές χιλιάδες ανθρώπους από καρδιαγγειακά επεισόδια, στα οποία κυριαρχικό ρόλο παίζει το κάπνισμα. Αντίθετα, δεν χάνουμε ούτε έναν άνθρωπο το χρόνο, από χρήση ινδικής κάνναβης. Και όμως απαγορεύουμε τη χρήση της κάνναβης, και επιτρέπουμε την ελεύθερη κατανάλωση καπνού. Δεν είναι τελείως ανόητο αυτό ;
Τον καπνό που τον βάζουμε μέσα στα πνευμόνια μας, τον ξέρουμε όλοι, λίγο ή πολύ. Είναι ένα φυτό που το έφεραν οι Ισπανοί λίγο μετά το 1500 στην Ευρώπη, βλέποντας τους ντόπιους Ινδιάνους να τον καπνίζουν αρειμανίως, και να ευχαριστιούνται από αυτή την απολαυστική ενασχόλησή τους. Το φυτό αυτό έχει σαν κύριο αλκαλοειδές τη νικοτίνη, το όνομα της οποίας το πήρε από το Γάλλο γιατρό N i c o t, που χρησιμοποίησε το κάπνισμα του φυτού αυτού για θεραπευτικούς σκοπούς, και συγκεκριμένα για την καταπολέμηση της ημικρανίας. Και όταν καίγεται ο καπνός, δημιουργεί ένα κατάλοιπο της καύσης του που δεν είναι τίποτε άλλο από τη γνωστή και μη εξαιρεταία πίσσα.
Η πίσσα αυτή είναι που προκαλεί - ίσως με τη συνέργεια και άλλων παραγόντων, όπως τα γονίδια - τους κακοήθεις όγκους στα πνευμόνια. Και οι οποίοι, μέχρι στιγμής, μέχρι να ανακαλυφθεί κάποιος τρόπος πρώϊμης ανίχνευσης της ασθένεας, είναι σχεδόν οι μόνοι όγκοι που δεν διαπιστώνονται έγκαιρα, ώστε να μπορεί να εφαρμοστεί μιά θεραπεία, χειρουργική ή φαρμακευτική. Κι αυτό είναι πολύ άσχημο για τους καπνιστές, και πρέπει να το έχουν υπ΄όψιν τους από τα πριν. Νομίζω όμως ότι το έχουν υπ΄όψιν τους, και μάλιστα πολύ καλά, αλλά τί τα θέλετε, τί τα γυρεύετε, καμμιά σημασία δεν έχουν όλα αυτά μπροστά στην ευχαρίστηση που δίνει το κάπνισμα στον άνθρωπο, τον ταλαίπωρο άνθρωπο που θέλει να καλμάρει λίγο από τις καθημερινές πιέσεις που υφίσταται από το περιβάλλον του.
Αλλά δεν είναι μονάχα η πίσσα η πέτρα του σκανδάλου, υπάρχει δυστυχώς και ένας άλλος παράγοντας που μπαίνει κι αυτός στην όλη υπόθεση. Κι αυτός είναι η νικοτίνη, που όπως είπαμε, πήρε το όνομά της από έναν Γάλλο γιατρό. Και τί κάμνει αυτή η νικοτίνη ; Εχει την πολύ κακή συνήθεια, να μαζεύει τη χοληστερίνη, να τη μεταφέρει και να την τοποθετεί μέσα στις αρτηρίες. Και αν επρόκειτο για τις μεγάλες μόνο αρτηρίες, ζημιά δεν μπορούσε να κάνει. Αλλά η υπόθεση πηγαίνει και στις μικρές αρτηρίες, ιδίως της καρδιάς και του εγκεφάλου. Και για μεν τις αρτηρίες του εγκεφάλου πέρα βρέχει, δεν συμβαίνει όμως το ίδιο και για τα στεφανιαία αγγεία της καρδιάς. Τα οποία βουλώνουν, και δεν μπορείς να τα ξεβουλώσεις με τα συνηθισμένα μέσα, όπως το Του - Μπο - Φλό.
Τώρα θα πούμε και λίγα λόγια για την Ινδική κάνναβη του Ιταλού υπουργού. Πρόκειται όπως όλοι γνωρίζουμε για ένα φυτό που από το όνομά του φαίνεται ότι μόνο στην Ινδία είναι αυτοφυές. Αυτό είναι εν μέρει σωστό, το φυτό πιθανότατα να ήταν στην αρχή αυτοφυές μόνο στην Ινδία - όπως ο καπνός στη Νότια Αμερική - αλλά η καλλιεργειά του διαδόθηκε σε όλο τον κόσμο, δεν υπάρχει ουσιαστικά μέρος της γής - στα εύκρατα και τα τροπικά κλίματα -στο
οποίο να μην μπορεί να καλλιεργηθεί.
Αυτό που ενδιαφέρει στο φυτό αυτό, είναι τα φύλλα του. Από την κορυφή του φύλλου της βγαίνει η ουσία που εσφαλμένα χαρακτηρίστηκε σαν « ναρκωτική », καθώς δεν συγκεντρώνει - όπως αναφέρθηκε σε άλλες περιπτώσεις - τα στοιχεία που πρέπει εξ ορισμού να έχει μιά ναρκωτική ουσία. Δεν προκαλεί εθισμό, δεν προκαλεί σωματική ή ψυχολογική εξάρτηση, δεν χρειάζεται αύξηση της δόσης για να φέρει το επιθυμητό αποτέλεσμα, και μπορεί να διακοπεί η χρήση της χωρίς να παρουσιαστούν καθόλου στερητικά φαινόμενα. Μονιμες βλάβες στο κεντρικό νευρικό σύστημα, δημιουργούνται - όχι πολύ βαρειάς μορφής πάντως - σε μεγάλη και παρατεταμένη χρήση της.
Για το τι αισθάνεται ένας που κάμνει χρήση της Ινδικής κάνναβης, του χασίς δηλαδή ή άλλως μαριχουάνας, δεν θα πώ τίποτε. Αν κάποιος θέλει να πληροφορηθεί τα σχετικά, ας ρωτήσει ένα χρήστη της ουσίας αυτής, ή ας πάρει να καπνίσει ο ίδιος ένα τσιγάρο τέτοιο, που στην μεν Αμερική έχει πάμπολλα ονόματα - μεταξύ των οποίων και « χόρτο » - αλλά παρ΄ημίν έχει πολύ λιγότερα. Και τότε θα διαπιστώσει ότι θα του φέρει διάφορα πράγματα, για τα οποία όμως δεν πρόκειται να πώ λέξη.
Ενας δημοσιογράφος - Ιταλός κι αυτός - είχε κάποτε χαρακτηρίσει τη Μαριχουάνα ή χασίς, σαν ένα μάλλον ακίνδυνο « χόρτο », όπως κι αυτός ονόμαζε το προϊόν της Ινδικής κάνναβης. Μάλιστα, κάμνοντας σύγκριση μετάξύ χασίς και τσιγάρου, έλεγε ότι το τσιγάρο είναι τουλάχιστον πενήντα φορές πιό βλαβερό απ΄τη μαριχουάνα. Σ΄αυτή τη δήλωση, έχω να προσθέσω ότι μπορεί να είναι το τσιγάρο και εκατό και διακόσιες φορές πιο βλαβερό, κάτι πρέπει να ξέρει κάποιος που έχει σπουδάσει αυτά τα πράγματα.
Τι βλέπουμε όμως στην πραγματικότητα ; Το χασίς είναι αυστηρά απαγορευμένο, ως βλάπτον σοβαρότατα την υγεία, ενώ ο καπνός είναι μεν βλαβερός - το γράφει άλλωστε και πάνω στα πακετα των τσιγάρων - αλλά πολύ λιγότερο από το χασίς. Γι αυτό το λόγο, οι μεν καπνίζοντες χασίς, διώκονται απηνώς από το νόμο, μπαίνουν και στη φυλακή με την υποψία ότι κάμνουν και διακίνηση του προϊόντος, οι δε καπνιστές τσιγάρων, καπνίζουν υπό τας ευλογίας του κράτους και των νόμων του, μ΄ όλο που οι δαπάνες νοσηλείας για τους πάσχοντες από ασθένειες που προκαλεί το κάπνισμα ανέρχονται σε πολλές δεκάδες δισεκατομμύρια δραχμές ή εκατοντάδες εκατομμύρια Ευρώ. Ενώ για τους καπνίζοντες χασίς, ούτε ένα Ευρώ δεν χρειάζεται να ξοδευτεί.
Σωστά όλα αυτά, μας λένε οι πολυπράγμονες « ειδικοί », που μόνο τα μάτια τους δεν ξέρουν να βγάλουν. Αλλά - συνεχίζουν απτόητοι - δεν ξέρετε ότι το αθώο αυτό χασίς, είναι ένα σκαλοπάτι για να ανέβει κανείς στην ηρωϊνη, στην κοκαϊνη και σε ότι ακόμα θα του έλθει να καταναλώσει ; Δεν το ξέρετε αυτό το πράγμα, που το ομολογούν άλλωστε και πολλοί τέως χρήστες του « χόρτου », και νυν χρήστες της ηρωϊνης ;
Αυτά μας λένε οι ανθρωποι οι ειδικοί. Αλλά ξεχνάνε, ότι αυτός που είναι να πάει στα σκληρά, στην ηρωϊνη και την κοκαϊνη, μπορεί - και το κάμνει συχνότατα - να ανέβει σ΄αυτά με το ασσανσέρ και όχι με τα σκαλοπάτια. Κι αν αρχίζει από το χασίς, είναι για να κάνει την αρχή, από κάπου πρέπει να αρχίσει σε μιά πρώϊμη φάση, που αν δεν υπήρχε αυτό το σκαλοπάτι - λένε οι ειδικοί - δεν θα υπήρχαν καθόλου ηρωϊνομανείς. Και ξεχνούν την παλιά εκείνη τοξικομανία, τη μορφινομανία, ( όμοια και απαράλλαχτη με την ηρωϊνομανία ), στην οποία πήγαιναν οι ασχολούμενοι με τα ιατρικά, φαρμακευτικά και παραϊατρικά επαγγέλματα, χωρίς να αγγίξουν ούτε μιά φορά την Ινδική κάνναβη.
Ας υποθέσουμε για μιά στιγμή, ότι αφήνουν ελεύθερη την πώληση του χασίς, συσκευασμένου μάλιστα σε τσιγάρα μέσα σε πακέτα πολυτελείας, και που θα τα πουλάνε στο περίπτερο της γωνίας. Φαντάζεστε κανένα συνωστισμό ανθρώπων που θα τρέχουν να αγοράσουν και να καπνίσουν το εξαίρετο αυτό προϊόν, πατείς με πατώ σε ; Προσωπικά δεν βλέπω τίποτε από μιά τέτοια σκηνή. Εχω μάλιστα ισχυρούς λόγους να το πιστεύω αυτό. Είναι πασίγνωστο και δεν επιδέχεται κανενός είδους αμφισβήτηση, ότι και για τσιγάρα δεν πάει κανείς μόνος του - για πρώτη φορά εννοείται - να αγοράσει τσιγάρα, πάντα κάποιος άλλος θα του μάθει το κάπνισμα. Δεν θα δείτε ποτέ έναν τελείως άπειρο από κάπνισμα τσιγάρου, να πηγαίνει στον περιπτερά και να του λέει : « Σας παρακαλώ, μου δίνετε ένα πακέτο Μάλμπορο ; »
Αλλά για απαγορεύστε εντελώς και με ποινή φυλάκισης πέντε ετών το τσιγάρο, και θα δείτε αμέσως τι έχει να γίνει. Το πράγμα είναι απαγορευμένο, άρα γίνεται έντονα επιθυμητό. Και αν επίσημα δεν κυκλοφορούν τσιγάρα, θα τα βρήτε εύκολα στη « μαύρη » αγορά, σε κάθε δυό βήματά σας θα βρίσκεται και ένας μικρέμπορος, ένα « βαποράκι » τσιγάρων. Και τα τσιγάρα αυτά θα έρχονται λαθραία από το εξωτερικό, θα περνούν τα τελωνεία και τα σύνορα με τον γνωστό τρόπο. Και η τιμή τους, ποιά νομίζετε ότι θα είναι ; Τριπλάσια και τετραπλάσια από την τιμή που έχουν όταν πουλιούνται ελεύθερα. Και να είναι τουλάχιστον τσιγάρα της προκοπής, όπως τα σχετικά ελαφρά σε νικοτίνη και πίσσα που κυκλοφορούν σήμερα στο εμπόριο ; Οχι, θα είναι πολύ βαρειά, πολύ πιό καταστρεπτικά από τα « επίσημα ».
Τον καιρό της ποτοαπαγόρευσης στις Ενωμένες Πολιτείες, από τα τέλη της δεκαετίας του 1910, μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 1930, οι πάντες έπιναν τεράστιες ποσότητες - ακατάλληλων συνήθως και τοξικών - αλκοολούχων ποτών. Ακόμα και παιδιά τεσσάρων ετών, είχαν μπή στο κύκλωμα κατανάλωσης των οινοπνευματωδών ποτών. Μόλις έληξε η ποτοαπαγό-ρευση, όλα επανήλθαν στο κανονικό, έπιναν μόνο αυτοί που έτσι κι αλλοιώς θα έπιναν, είτε ήσαν απαγορευμενα, είτε όχι.
Προκειμένου περί των τσιγάρων, έχουμε να κάνουμε και μιά παρατήρηση που και σε άλλη περίπτωση την έχουμε κάνει. Το εμπόριο του καπνού αφήνει φόρους στο δημόσιο, της τάξης δύο περίπου δισεκατομμυρίων, όχι δραχμών, αλλά Ευρώ. Εξακόσια ή επτακόσια δισεκακατομμύρια δραχμές δηλαδή. Αν απαγορευόταν η εμπορία του καπνού, δυό μεγάλες ζημίες θα είχε η ελληνική - και άλλες -οικονομία. Πρώτα, τα δύο δισεκατομμύρια Ευρώ που θα έχανε το κράτος, που δεν θα μπορούσε βέβαια να φορολογήσει τα λαθραία τσιγάρα. Και η μεγάλη ζημιά που θα γινόταν στους παραγωγούς καπνού, που θα έπρεπε να στραφούν σε άλλες καλλιέργειες, κι αυτό αν τα χωράφια τους το επέτρεπαν, κι αν οι καλλιέργειες αυτές θα έβγαζαν τα έξοδά τους. Καταλάβατε τώρα πού παίζεται το στημένο αυτό παιχνίδι ;