Φίλε μου αγαπητέ, ( η προσφώνηση αυτή δεν έχει κανέναν προσωπικό χαρακτήρα, είναι εντελώς απρόσωπη ), έχεις πάει στο σχολείο, πήρες και ένα πτυχίο μιάς ανώτερης ή και ανώτατης σχολής, και όλα αυτά με πολύ κόπο και αγωνία. Μεγάλες οι οικονομικές δυσκολίες που αντιμετώπισες εσύ και οι γονείς σου όλα αυτά τα χρόνια, που μεγάλες ήσαν οι προσπάθειες που έκαμνες να προχωρήσεις στο δύσβατο δρόμο που ακολουθούσες. Και επί τέλους, είπες να βρείς και μιά δουλειά να βγάλεις το ψωμί σου, να μην είσαι πιά βάρος στους δικούς σου, να γίνεις επί τέλους ένα ανεξάρτητο από κάθε άποψη άτομο.
Το να βρείς μιά δουλειά σήμερα στην εποχή της μεγάλης ανεργίας, είναι κάτι σαν ένα όγδοο θαύμα, ύστερα από τα επτά του αρχαίου κόσμου, έτσι δεν είναι ; Αλλά εσύ κατάφερες σε κάποιο εύλογο χρονικό διάστημα, να βρεις τη δουλειά που δύσκολα τη βρίσκουν άλλοι. Και η δουλειά αυτή, είναι μιά θέση στον δημόσιο τομέα, μιά θέση που όλοι θα την ήθελαν, αλλά που πολύ δύσκολα τη βρίσκουν. Το γιατί τη θέλουν τόσο πολύ, και προσπαθούν με κάθε τρόπο, με κάθε « μέσον », να την πάρουν, νομίζω ότι δεν χρειάζεται και πολλές εξηγήσεις.
Αρχίζεις λοιπόν να εργάζεσαι με πάθος στη δουλειά αυτή. Ένα πλήθος μέγα από πολίτες έρχονται και ζητούν από σένα να τους εξυπηρετήσεις. Εχει ο καθένας την υπόθεσή του, και ο αρμόδιος να προωθήσει το ζήτημα του, είσαι εσύ και κανένας άλλος. Τί θα κάνεις λοιπόν, θα του δώσεις αμέσως και χωρίς καμμιά χρονοτριβή τη λύση του προβλήματος του ; Θα τον κάνεις να μείνει ικανοποιημένος από την παροχή της υπηρεσίας που του έδωσε το δημόσιο, θα συνειδητοποιήσει ότι το γραφείο στο οποίο κατέφυγε, δίνει αμέσως και εύκολα λύσεις ;
Ας υποθέσουμε προς στιγμήν, ότι μάλιστα, του προώθησες την υπόθεσή του, ότι έδωσες λύση στο προσωπικό πρόβλημα που είχε με την υπηρεσία. Το ίδιο θα κάνεις - πάντα υποθετικά - και με τους άλλους πολίτες που θα έλθουν σε σένα για τη διευκόλυνσή τους στις υποθέσεις τους. Ξέρεις τί θα πούνε οι άλλοι, τόσο οι εργαζόμενοι στην ίδια υπηρεσία, όσο και οι απλοί πολίτες για σένα ; Οτι είσαι ένας βλάκας, ίσως μάλιστα ένας βλάκας και μισός. Και είναι παραδεκτό από τους συμπατριώτες μας με τη μεγάλη πνευματική και πολιτιστική παράδοση από την αρχαιότητα, ότι όποιος δεν κάνει κατάχρηση εξουσίας από τη θέση που κατέχει, δεν εκμεταλλεύεται το πόστο του με οικονομικά ωφέλη, είναι όντως ένας πολύ βλάκας. Αντίθετα, όταν εκμεταλλεύεται τη θέση του και χρηματίζεται, εισπράττει χρήματα για την « εξυπηρετηση » που κάμνει, είναι ένας πολύ έξυπνος άνθρωπος, αυτή είναι η γενική άποψη που επικρατεί.
Εξυπνοι λοιπόν και βλάκες. Μάλιστα, αυτή είναι μιά βασική διάκριση στην εποχή αυτή, στην οποία το κυνήγι του χρήματος με κάθε μέσον, θεμιτό ή αθέμιτο, είναι μάλλον ο κύριος σκοπός της ύπαρξης του ανθρώπου. Ο οποίος βλέπει τον υπόλοιπο κόσμο, σαν ένα απέραντο χρυσωρυχείο, από το οποίο πρέπει να αποκομίσει όσο περισσότερο χρυσάφι μπορεί, όπως οι πάλαι ποτέ χρυσοθήρες που πάλευαν με τα ποτάμια και τα νερά, για να αποκτήσουν λίγα ή περισσότερα ψήγματα χρυσού. Οποιος δεν μπαίνει στον τρόπο αυτό του σκέπτεσθαι, είναι ο μέγας βλάκας της εποχής του, αυτή είναι πέρα από κάθε συζήτηση η « αλήθεια ».
Αλλά άραγε μόνο στην εποχή μας υπάρχει αυτή η διαίρεση σε βλάκες και έξυπνους, που αφορά ανθρώπους που βρίσκονται σε θέση « εξουσίας » ; Πρόκειται μήπως για ένα καινούργιο φρούτο που δεν το ξέραμε και το μάθαμε πρόσφατα ; Λοιπόν, όχι, δεν είναι καθόλου και-νουργια αυτή η ιστορία με τους έχοντες κάποιο πόστο, και τους εξαρτώμενους κατά κάποιο τρόπο από αυτούς. Είναι παμπάλαιο, μάλιστα, χιλιάδες χρόνια πριν έχει κάνει την εμφάνισή της αυτή η κατάσταση. Και θα προσπαθήσουμε να δούμε από πότε περίπου έχουν ξεκινήσει αυτά τα πράγματα, και σε ποιά μέρη του κόσμου θα πρέπει να πρωτοεμφανίστηκαν.
Το ζήτημα αρχίζει να τοποθετείται στο εξής γεγονός : Από ποιά εποχή έχουμε την πρώτη εμφάνιση « εξουσίας » στην ανθρώπινη ράτσα, εξουσίας που να υποχρεώνει τους άλλους να υπακούουν στους νόμους, τους κανόνες και τα θεσπίσματα που επιβάλλει. Ακόμα, ποιοί τους τοποθετούσαν σ΄αυτή τη θέση εξουσίας, και για πόσο καιρό μπορούσαν να τους έχουν σε μιά τέτοια θέση, από την οποία θα ήταν δυνατό να τους διώξουν κάποια στιγμή.
Είναι φανερό, ότι και στις πρωτόγονες φυλές των ανθρώπων, πολλές από τους οποίες υπήρχαν μέχρι και πριν από εκατόν πενήντα χρόνια, υπήρχε ένα είδος εξουσίας, ο αρχηγός της μικρής φυλής, ο μάγος της ίδιας φυλής, οι άντρες που θα υπερασπιζόντουσαν τους άμαχους. Και που ήσαν και αυτοί ένα είδος εξουσίας, υποταγμένης βέβαια στην ανώτερη αξουσία του αρχηγού, και με περιορισμένες δυνατότητες άσκησης εξουσίας.
Μετά την προϊστορική εποχή, ήλθε ένας καιρός, στον οποίο σε μερικές περιοχές του κόσμου, άρχισαν να εμφανίζονται οι μικρές πόλεις - κρατίδια. Μικροσκοπικά στην αρχή, που στη διάρκεια όσο πήγαιναν και μεγάλωναν. Μέχρι που έγιναν αληθινά κράτη, μικρής βέβαια έκτασης, αλλά με διοίκηση και υπαλληλικούς οργανισμούς που διεκπεραίωναν τις υποθέσεις του κράτους. Εκεί ίσως να αρχισε και η γραφειοκρατία, εκεί ίσως άρχισαν και τα ας τα πούμε « φακκελάκια », για να τακτοποιούνται οι υποθέσεις των πολιτών των εποχών εκείνων, λίγο καιρό μετά την ανακάλυψη της γραφής. Καθώς χωρίς γραφή, δεν μπορούν να υπάρξουν ούτε υπάλληλοι, ούτε υπηρεσίες, με τη γραφή άρχισε να δημιουργείται και η γραφειοκρατία.
Ετσι δημιουργήθηκαν οι πρώτες θέσεις « εξουσίας ». Και από τα χέρια αυτών που ασκούσαν την εξουσία αυτή, ξεκινούσε η εύρυθμη ή ανώμαλη προώθηση της λύσης των προβλημάτων που είχαν οι πολίτες των κρατών και των πόλεων. Καλή ή κακή διοίκηση, κι αυτό το φαινόμενο είναι που παρουσιάζεται και στις σύγχρονες κοινωνίες, αλλού πολύ, αλλού λιγότερο. Σε λίγες χώρες του κόσμου, υπάρχει η εντελώς ομαλή λειτουργία των υπηρεσιών. Στις προβληματικές χώρες, βρίσκουμε και τη χώρα μας, αν και δεν πρόκειται μόνο γι αυτήν, και σε πολλές άλλες συμβαίνουν τα ίδια πράγματα. Ας μήν αδικούμε λοιπόν τον εαυτό μας στο ζήτημα αυτό.
Πρόκειται κυρίως για θέμα νοοτροπίας του κάθε λαού, ο τρόπος σκέψης των κατοίκων της κάθε χώρας. Και αυτή η νοοτροπία, διαμορφώνεται μέσα από τις παραδόσεις, τις γενικές αντιλήψεις που επικρατούν στην κάθε περιοχή, τον πολιτισμό που υπάρχει στους ανθρώπους του κάθε λαού, ακόμα κι από τις κλιματολογικές συνθήκες που υπάρχουν στην περιοχή. Σουηδία, Νορβηγία, Φινλανδία, σε κάποιεςτέτοιες περιοχές, βρίσκονται οι καλύτερες συμπεριφορές των ανθρώπων που έχουν μιά οποιαδήποτε θέση, μιά « εξουσία ».
Η κατάχρηση εξουσίας, που σκοπό έχει συνήθως τα χρηματικά οφέλη, δεν είναι απαραίτητο να υπάρχει μόνο σε δημόσιες υπηρεσίες. Οποιοσδήποτε τομέας μπορεί να περιέχει τέτοιους καταχραστές της εξουσίας, όποιος έχει το μαχαίρι και έχει και το πεπόνι, μπορεί - αν βέβαια το θέλει - να γίνει καταχραστής της μικρής ή μεγάλης εξουσίας που έχει στα χέρια του. Η κάτάχρηση αυτή, μπορεί να κινείται και στα όρια κάποιας σχετικής « νομιμότητας », αλλά στην μεγάλη πλειοψηφία των περιπτώσεων, καλυμπάει μέσα στην παρανομία.
Είπαμε στην αρχή, ότι ο έχων - τουλάχιστον στα καθ΄ημάς - εξουσία, έστω κι αν πρόκειται για έναν απλό κλητήρα υπουργείου ή μιάς επιχείρησης, θεωρείται βλάκας όταν δεν κάνει. κατάχρηση της εξουσίας του αυτής. Μάλιστα, βλάκας, και μάλιστα με περικεφαλαία. Αντίθετα, ο καταχρώμενος τα πάντα ( όσα είναι βέβαια στο χέρι του ), είναι ο έξυπνος, ο πανέξυπνος, το σαϊνι. Ετσι είναι τώρα η κατάσταση, σε παλιότερες εποχές τα τέτοιου είδους σαϊνια - που βέβαια υπήρχαν πάντοτε - δεν απολάμβαναν καμμιά τέτοια ευμενή διάκριση, αντίθετα κατακραυγή σηκώνονταν εναντίον τους, όταν γίνονταν γνωστά τα « κατορθώματά » τους.
Ο αναμάρτητος όμως, πρώτος τον λίθον βαλέτω. Αν λοιπόν σήμερα, κάποιος κατηγορεί έναν « εξουσιαστή » για κατάχρηση εξουσίας, για χρηματικά οφέλη, ας σκεφτεί για λίγο, κι ας πεί στον εαυτό του : « Μάλιστα, κατάχρηση κάνει αυτός ο άνθρωπος της θέσης του. Αλλά μήπως κι εγώ ο ίδιος, αν ήμουνα στη θέση του, θα ήθελα να με αποκαλούν βλάκα ; Δεν θα προτιμούσα - και με το δίκηο μου - να με θεωρούν έξυπνο, πολύ έξυπνο : »
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου