Κάθομαι αναπαυτικά στην πολυθρόνα, και παίρνοντας στο χέρι το τηλεχειριστήριο της τηλεόρασης, ανοίγω στη συσκευή. Και βρίσκομαι σ΄ένα κανάλι από τα πολλά που υπάρχουν, και τί να δώ με την πρώτη ματιά ; Σε ένα από τα « παράθυρα » που βλέπουμε στις οθόνες μας, έναν πίθηκο, μάλιστα, ένα χιμπαντζή. Κάτι δεν πάει καλά λέω, δεν μπορέι να εμφανίζεται χιμπαντζής σε παράθυρο τηλεοπτικό, κάποιο λάθος έχει γίνει. Και όντως, λάθος είχε γίνει, λάθος που το είχα όμως κάνει ο ίδιος, δεν επρόκειτο καθόλου για πίθηκο, δεν είχα προσέξει όπως ήμουν αφηρημένος την εικόνα.
Δεν ήταν πίθηκος, ήταν άνθρωπος. Αλλά περίεργο πράγμα, ένας όχι « σύγχρονος » άνθρωπος, αλλά ένας από εκείνους τους Νεαντερτάλιους που ζήσανε πάνω στη γή πριν από σαράντα και πενήντα χιλιάδες χρόνια, κανονικοί μεν άνθρωποι, αλλά κάποιας διαφορετικής ράτσας, όπως είναι λόγου χάριν οι σημερινοί κίτρινοι της Ασίας. Και οι οποίοι Νεαντερτάλιοι, είτε εξαφανίστηκαν από μόνοι τους - έτσι λένε οι παλαιοντολόγοι - είτε τους εξόντωσαν οι κατοπινοί άνθρωποι του Κρομανιόν, άλλη εκδοχή αυτή των παλαιοντολόγων. Ή συγχωνεύθηκαν με τους Κρομανιόν, συμπεθερέψανε δηλαδή, τρίτη εκδοχή αυτή, πάλι των ειδικών επί των ζητημάτων αυτών παλαιοντολόγων κι αυτή, τέταρτη δεν υπάρχει.
Αλλά πολύ περίεργο πράγμα, να φανεί στη σημερινή εποχή ένας άνθρωπος του Νεάντερταλ ; Από πού να ξεφύτρωσε αυτός ο παλιών εποχών άνθρωπος, και μάλιστα κάμνει και την εμφάνισή τους σε τηλεοπτικό παράθυρο ; Πάλι κάποιο λάθος κάνω, δεν μπορεί ούτε αυτό να συμβαίνει, περι άλλου πράγματος πρόκειται.
Και αυτό ακριβώς διαπιστώνω με μιά επόμενη ματιά που ρίχνω στην οθόνη. Στο κάτω μέρος του « παραθύρου », διαβάζω έναν υπότιτλο : « Πρύτανης του τάδε Πανεπιστημίου ή Πολυτεχνείου. Ετσι εξηγούνται όλες οι παρεξηγήσεις που είχαν γίνει με την απροσεξία μου, ένας πανεπιστημιακός δάσκαλος ήταν αυτός που έβλεπα στην οθόνη και τον είχα περασει αρχικά σαν χιμπαντζή και κατόπιν σαν άνθρωπο του Νεάντερταλ.
Αλλά γιατί να τον περάσω σαν Νεαρντερτάλιο άνθρωπο αυτόν τον καθηγητή της ανώτατης εκπαίδευσης ; Κάτι μου είχε δώσει προφανώς αυτή την εντύπωση, κι αυτό δεν ήταν το σχήμα του κεφαλιού του, που ήταν μακρόστενο αντί του στρογγυλού μάλλον Νεαντερτάλιου. Επίσης, δεν είχε τα γνωστά διογκωμένα υπερόφρυα τόξα που είχαν οι πάλαι ποτέ άνθρωποι εκείνης της ανθρώπινης φυλής. Οχι, δεν είχε τίποτε από αυτά.
Και λοιπόν, ήταν η φάτσα του όπως λέγεται στα ιταλικά και έχει περάσει και στα ελληνικά αυτή η f a c c i a. Και κάτι το ιδιαίτερο είχε αυτή η φάτσα, το πρόσωπό του ; Αυτό ήταν λοιπόν, τα μακρυά και άταχτα γένεια του, που φαινότανε ότι δεν τα είχε χτενίσει ποτέ, που δεν τα είχε κόψει καμμιά φορά ή τουλάχιστον εδώ και πολύ καιρό. Και μιά όψη ανθρώπου χαμηλής διανοητικής ικανότητας, αυτά ήσαν που μου είχαν δώσει προφανώς την εντύπωση του Νεαντερτάλιου ανθρώπου. Ηταν ακόμα και η ομιλία του, που δεν έδειχνε άνθρωπο κάποιας στοιχειώδους πνευματικής καλλιέργειας, ήταν κι αυτό.
Δεν πρόλαβα να κάνω αυτές τις παρατηρήσεις, και να ΄σου σε ένα άλλο παράθυρο του ίδίου πομπού, ένας άλλος σχεδόν αυτού του τύπου και με επίσης αρχέγονη φυσιογνωμία - ας αφήσουμε τώρα την ιταλική φάτσα - που κάτω από το σχεδόν ίδιο προσωπείο με τον προηγούμενο, έγραφε επίσης τα ίδια λόγια, « Πρύτανης πανεπιστημίου ή Πολυτεχνείου »
Μιά πολύ περίεγη σύμπτωση, που έδινε την εντύπωση ότι ίσως όλοι οι πανεπιστημιακοί έχουν τα ίδια χαρακτηριστικά, γενειάδα ατάκτως διαμορφωμένη, πρόσωπο φαινομενικά πρωτόγονου ανθρώπου και ομιλία κάπως σαν των πάλαι ποτέ αχθοφόρων των λιμανιών.
Από άλλες εμφανίσεις πανεπιστημιακών δασκάλων, είχα άλλες εντυπώσεις. Περιποιημένων προσώπων, καλοντυμένων ανθρώπων, μαλλιά καλοχτενισμένα και γλώσσα πολύ καλή, μέχρι και άριστη, περίεργο αυτό το τελευταίο στη σημερινή εποχή, στην οποία το να ακούσεις κάποιον - έστω και πανεπιστημιακό - να μιλά καλά ελληνικά, είναι σχετικά σπάνιο φαινόμενο, δίνουν συνήθως την εντύπωση ότι δεν είναι και τόσο ελληνικά αυτά που μιλάνε, ασύντακτα, χωρίς καλή γραμματική και με φραστικές ανωμαλίες.
Αυτά είδα εκείνη την ημέρα στα παράθυρα τα τηλεοπτικά. Αλλά δεν πέρασε πολλή ώρα, και κάτι άλλο, τελείως διαφορετικό αλλά και πολύ αξιοπερίεργο φάνηκε σε άλλα παράθυρα ενός πομπού τηλεοπτικού. Επρόκειτο για την παρουσίαση έξι κυριών, που είναι συγγραφείς, μάλλον μυθιστορημάτων, αυτό κατάλαβα. Και στην παρουσίαση αυτή, έλαβαν όλες μέρος, μιλώντας η καθεμιά για το έργο της, για τον τρόπο που βλέπει τη λογοτεχνία και άλλα σχετικά.
Λοιπόν, από όλα αυτά που άκουσα από τις ερίτημες αυτές κυρίες - που μιά δυό από αυτές ήσαν και ομορφούλες αρκετά - δεν μπόρεσα να καταλάβω τί στο καλό ήθελαν να πούνε. Είχα την εντύπωση ότι κάτι γνωρίζω από λογοτεχνία, κυρίως την κλασσική των περασμένων ε-ποχών. Των Ρώσων Ντοστογιέφσκυ, Γκόγκολ, Τσέχωφ. Των Γάλλων κλασσικών, όπως του Βίκτορα Ουγκώ, του Εμίλ Ζολά και άλλων. Των Βρεττανών, όπως του Ντίκενς, του Στήβενσον, των αδελφών Μπροντέ, της Δάφνης ντε Μωριέ και άλλων ακόμα. Αυτή την εντύπωση είχα και νόμιζα στ΄αλήθεια ότι κάτι ξέρω από λογοτεχνία.
Και ιδού που ακούω αυτές τις καινούργιες συγγραφείς, τις καινούργιας λογοτεχνίας της ελληνικής, να μιλάνε για το έργο τους με πολλά και δυσνόητα και πολύ « διανοουμενίστικα » και εξεζητημένα λόγια. Και να προσπαθώ να καταλάβω τί λένε και να μην μπορώ. Αρχίζω να σκέφτομαι ότι όχι, δεν ξέρω και πολλά πράγματα. Φαίνεται ότι μάλλον έχω μείνει πού πίσω, ότι η σημερινή λογοτεχνία δεν έχει και πολλά κοινά με εκείνα που επί δεκαετίες διάβαζα και που τότε τα θεωρούσανε σαν αριστουργήματα του λόγου.
Πρέπει να αλλάξω μερικά πράγματα λοιπόν. Να πάρω στα χέρια μου τα καινούργια αριστουργήματα της μοντέρνας λογοτεχνίας και να ξεχάσω εκείνα τα πρωτόλεια της παλιάς του δέκατου ένατου και του εικοστού αιώνα λογοτεχνήματα. Που την εποχή που γράφτηκαν, μπορεί να τα θεωρούσαν σαν κολοσσούς της λογοτεχνίας, αλλά που ξεπεράστηκαν και νικήθηκαν κατά κράτος από αυτά τα καινούργια έργα τέχνης που δεν τα ξέρω και που πρέπει οπωσδήποτε να τα γνωρίσω. Αλλοιώς θα με περνούν - και ίσως με το δίκηο τους - οι σύγχρονοι αριστείς της λογοτεχνίας και οι οπαδοί τους σαν αγράμματο. Πράγμα που δεν θα ήθελα να έχουν στο μυαλό τους οι μοντέρνοι ανακαινιστές της παγκόσμιας λογοτεχνίας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου