Ο άνθρωπος έρχεται σ΄αυτόν τον κόσμο, ζεί κάποια χρόνια - λίγα ή πολλά - και μίαν ωραίαν πρωϊαν - η νύχτα, δεν έχει και πολλή σημασία - πεθαίνει ή αποδημεί εις Κύριον. Τι ακριβώς σημαίνει αυτή η φράση « αποδημεί εις Κύριον », που μερικές φορές ακούμε να τη λένε ; Εδώ θα προσπαθήσουμε να δώσουμε μιά εικόνα των πραγμάτων όπως την βλέπουν κάποιοι, και όπως την την βλέπουν κάποιοι άλλοι.
Οι πρώτοι « κάποιοι », μας λένε ότι όταν ο άνθρωπος πεθάνει, όλα τερματίζονται, δεν υπάρχει καμμιά συνέχεια κανενός είδους, δηλαδή τέρμα τα δίφραγκα. Υπάρχουν όμως και άλλοι « κάποιοι », που μας λένε ότι δεν συμβαίνει κάτι τέτοιο, τα πράγματα έχουν και συνέχεια, όπως ακριβώς συμβαίνει με τα Βραζιλιάνικα τηλεοπτικά σήριαλς, που δεν τελειώνουν ποτέ. Οι πρώτοι υποστηρίζουν αυτή τη γνώμη χωρίς να έχουν καμμιά απόδειξη. Μήπως έχουν κάποια απόδειξη οι δεύτεροι, αυτοί που ισχυρίζονται ότι υπάρχει συνέχεια ; Θα προσπαθήσουμε να αναζητήσουμε κάποια τέτοια στοιχεία, αν βέβαια υπάρχουν.
Ενας άνθρωπος παθαίνει ανακοπή καρδίας και πεθαίνει. Το επεισόδιο αυτό έχει γίνει μέσα στο νοσοκομείο, και οι γιατροί τρέχουν και εφαρμόζουν ταχείες μεθόδους ανάνηψης, δηλαδή εφαρμογή στο στήθος του νεκρού ηλεκτρικού ρεύματος που προκαλεί ένα είδος ηλεκτροσόκ, και παράλληλα προσφέρουν όλες τις συμπληρωματικές βοήθειες, οξυγόνο με πίεση και τα σχετικά. Ο νεκρός δεν κάμνει καμμιά κίνηση που να δείχνει ότι « επανέρχεχεται ». Οι προσπάθειες συνεχίζονται. Και κάποια στιγμή ο άνθρωπος που είναι ξαπλωμένος επάνω στο κρεββάτι, βγάζει έναν αναστεναγμό, αρχίζει να αναπνέει και ανοίγει τα μάτια του. Εχει « ξαναγυρίσει ».
Αυτό το πράγμα δεν μπορούσε να γίνει πριν μερικές δεκαετίες. Τα τελευταία χρόνια, χιλιάδες άνθρωποι έχουν « επιστρέψει » στη ζωή μ΄αυτόν τον τρόπο.Είναι μήπως πραγματική « ανάσταση » αυτή ; Οχι, δεν είναι κανενός είδους ανάσταση αυτή, για να δώσουμε έναν τέτοιο όρο, θα έπρεπε ο άνθρωπος να είχε πεθάνει πριν από ώρες. Εδώ πρόκειται γιά επαναφορά στη ζωή ενός ανθρώπου που έπαψε να έχει καρδιακή και αναπνευστική λειτουργία για πέντε, δέκα, δεκαπέντε λεπτά της ώρας. Αλλά η ιστορία που ακολουθεί μετά την επαναφορά του ανθρώπου, έχει πολύ, πάρα πολύ ενδιαφέρον. Και το ενδιαφέρον αυτό, εστιάζεται πάνω σ΄αυτά που έχει να μας διηγηθεί για το τί αισθάνθηκε στο διάστημα που ήταν « κλινικά » νεκρός.
Από τα αρχαία χρόνια είχαμε αφηγήσεις ανθρώπων που θεωρήθηκαν νεκροί, και όμως « επέστρεψαν » με τον τρόπο που αναφέρθηκε, όχι βέβαια με ρεύμα υψηλού βολτάζ, αλλά με άλλους τρόπους που δεν τους ξέρουμε. Οι αφηγήσεις αυτές ήσαν πολύ περίεργες, και έχουν καταγραφεί σε βιβλία των εποχών εκείνων. Ξεκινώντας από μια τέτοια βάση, ο γιατρός Ραίημοντ Μούντυ ( R a y m o n d M o o d y ), έκανε μιά συστηματική έρευνα γύρω στο 1970 πάνω σε εκατό περίπου τέτοια περιστατικά, ανέκρινε - υπό πλήρη εχεμύθεια βέβαια - τους ανθρώπους που είχαν περάσει τέτοιες καταστάσεις, και τελικά έγραψε ένα βιβλίο με τον τίτλο « L i f e
a f t e r l i f e » που δημοσιεύτηκε το 1975, και μεταφράστηκε και δημοσιεύτηκε στα Ελληνικά από τον εκδοτικό οίκο Μπουκουμάνη το 1977, με τον Ελληνικό τίτλο « Η ζωή μετά το σωματικό θάνατο ». Τα αποτελέσματα της έρευνας του δρ. Μούντυ, όπως εκτίθενται στο βιβλίο αυτό, θα προσπαθήσουμε να αναφέρουμε με τη μεγαλύτερη δυνατή συντομία.
Από τη συγκέντρωση των αναφορών που τού έκαναν τα πρόσωπα που είχαν περάσει από τέτοια κατάσταση, ο Μούντυ είδε ότι περίπου δεκαπέντε στοιχεία υπήρχαν σε όλες τις αναφορές. Με όλα αυτά τα στοιχεία, ο Μούντυ σχημάτισε αυτό που ονομάζεται « εμπειρία
θανάτου ». Τα σημεία αυτά - σύμφωνα με το πλαίσιο που σχημάτισε ο ερευνητής - είναι τα εξής :
Ενας άνθρωπος πεθαίνει, και καθώς φτάνει στο ανώτατο σημείο του φυσικού πόνου, ακούει τον γιατρό του να αποφαίνεται ότι είναι νεκρός. Σιγά - σιγά, αρχίζει να φτάνει στ΄ αυτιά του ένας ενοχλητικός θόρυβος, κάτι σαν κουδούνισμα ή βόμβος, και την ίδια στιγμή αισθάνεται να κινειται με μεγάλη ταχύτητα μέσα σ΄ ένα μακρύ και σκοτεινό τούννελ. Υστερα απ΄αυτό, διαπιστώνει ότι έχει « βγεί » από το σώμα του, και είναι σε θέση να το βλέπει από κάποια απόσταση σαν θεατής, χωρίς ωστόσο ο ίδιος να έχει απομακρυνθεί απ΄το άμεσο, φυσικό του περιβάλλον. Παρακολουθεί την προσπάθεια που κάμνουν οι γιατροί να επανέλθει στη ζωή από αυτή την ασυνήθιστη μά πλεονεκτική θέση, όντας σε μιά κατάσταση υπερδιέγερσης.
Υστερα από λίγο καταφέρνει να ηρεμήσει, και νοιώθει μάλλον πιό άνετα στην αλλόκοτη τούτη κατάσταση που βρίσκεται. Διαπιστώνει ότι ακόμα έχει « σώμα », ένα « σώμα » όμως ολότελα διαφορετικό, και με άλλου είδους δυνάμεις από εκείνο που είχε το φυσικό του σώμα, που μόλις το έχει εγκαταλείψει.
Πολύ γρήγορα, αρχίζουν να συμβαίνουν ένα σωρό πράγματα. Ετσι, βλέπει κι άλλους όμοιους μ΄ αυτόν να τον πλησιάζουν για να τον υποδεχτούν και να τον βοηθήσουν. Ξεχωρίζει τα πνεύματα συγγενών και φίλων που είχαν πεθάνει από καιρό, και ξαφνικά φανερώνεται μπροστά του ένα πνεύμα γεμάτο καλωσύνη και αγάπη, ένα πνεύμα εκπληκτικά φωτεινό, που όμοιό του δεν έχει ξανασυναντήσει ποτέ του. Τούτο το πνεύμα του κάνει μιά ερώτηση δίχως λέξεις, με σκοπό να εκτιμήσει τη ζωή τού καινουργιοφερμένου, και του δείχνει ένα πανοραμικό « φλας - μπακ » των κυριώτερων περιστατικών της ζωής του.
Κάποια στιγμή, ο νιόφερτος βλέπει πως τώρα βρίσκεται κοντά σ΄ένα είδος σύνορο, που το δίχως άλλο είναι η διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στην επίγεια και στην άλλη ζωή. Νιώθει ωστόσο ξαφνικά πως πρέπει να ξαναγυρίσει πάνω στη γή, πως δεν έχει έρθει ακόμα η ώρα να πεθάνει. Τώρα όμως αντιστέκεται, γιατί συνήθισε στην άλλη ζωή και δεν θέλει να γυρίσει πάλι στη γή. Είναι πλημμυρισμένος από δυνατά συναισθήματα χαράς, αγάπης και γαλήνης. Παρ΄ όλη όμως την αντίστασή του, με κάποιο τρόπο, σμίγει ξανά με το φυσικό του σώμα και επιστρέφει στη ζωή.
Αργότερα, προσπαθεί να διηγηθεί την εμπειρία του στους άλλους, μα αντιμετωπίζει προβλήματα. Και πρώτα πρώτα, δεν βρίσκει τις κατάλληλες λέξεις για να περιγράψει τα εξωσωματικά περιστατικά που έζησε. Υστερα νοιώθει πως οι άλλοι γελούν εις βάρος του, κι έτσι σταματάει να διηγείται την ιστορία του.Ωστόσο, αυτή του η εμπειρία έχει πιά επηρεάσει σημαντικά τη ζωή του, και κυρίως τις απόψεις του γύρω απ΄το θάνατο και τη σχέση του θανάτου με τη ζωή.
Ο συγγραφέας τονίζει μετά, ότι αυτή είναι μιά σύνθεση των διηγήσεων που του έχουν γίνει, ένα σχέδιο των διαφόρων περιστατικών.Τονίζει ότι « δεν υπάρχουν ούτε δυό από τις διηγήσεις που να ταυτίζονται απόλυτα, μ΄όλο που κάποιες τείνουν να ταυτιστούν. Κανένα από τα πρόσωπα δεν ανέφερε όλες τις εμπειρίες αυτές μαζύ, οι περισσότεροι όμως ανέφεραν τουλάχιστον οκτώ ή εννιά από τα δεκαπέντε στοιχεία που αναφέρθηκαν. Δεν υπάρχει ούτε ένα στοιχείο της « τέλειας » εμπειρίας που να υπάρχει σε όλα τα περιστατικά. Δεν υπάρχει κανένα στοιχείο που να βρίσκεται σε μιά μόνο διήγηση. Η σειρά των διαφόρων σταδίων, είναι συχνά διαφορετική από άτομο σε άτομο. Μερικά άτομα είδαν το λαμπρό φωτεινό « πνεύμα » λίγο πριν και όχι μετά από τη στιγμή που αποχωρίζονταν από το φυσικό τους σώμα. Ωστόσο η σειρά του « σχεδίου » είναι ο κανόνας, κι οι εξαιρέσεις ελάχιστες.
Γενικά, πρόσωπα που διαπιστώθηκε κλινικά ο θάνατός τους, διηγούνται εμπειρίες περισσότερο ολοκληρωμένες από άτομα που απλώς φτάνουν κοντά στο θάνατο.
Μερικά ή αρκετά από άτομα που πέρασαν από το θάνατο, δεν θυμόντουσαν τίποτε. Σε μερικά άτομα όμως άτομα που πέθαναν περισσότερες από μιά φορές, ενώ δε θυμόντουσαν τίποτε απ΄ τον πρώτο θάνατό τους, ήσαν σε θέση να περιγράψουν λεπτομέρειες από έναν κατοπινό θάνατό τους.
Ο συγγραφέας τονίζει ότι όλες οι διηγήσεις που αναφέρει, είναι από « πρώτο χέρι », δηλαδή από τους ίδιους τους ανθρώπους που είχαν τις εμπειρίες αυτές και όχι μέσω τρίτων.
Μιά γυναίκα είπε στον ερευνητή, ότι ενώ στο μάθημα της γεωμετρίας είχε διδαχτεί ότι υπάρχουν τρεις διαστάσεις, διαπίστωσε ότι και άλλες « διαστάσεις » υπάρχουν. Πολλοί από τους αφηγητές, είπαν ότι άκουγαν με μεγάλη ευκρίνεια τις συζητήσεις που έκαμναν οι γιατροί, τι ζητούσαν απ΄ τις νοσοκόμες, πόση ποσότητα από το τάδε φάρμακο, και γενικά ανέφεραν - σαν να τα είχαν γράψει σε μαγνητοταινία - ολόκληρες συζητήσεις με την κανονική τους σειρά. Και όταν τα ανέφεραν αυτά αργότερα στους γιατρούς, αυτοί δεν μπορούσαν να εξηγήσουν τίποτε απ΄όλα αυτά.
Ενας αφηγείται : « Είχα ένα αίσθημα ανακούφισης. Δεν πονούσα. Ποτέ άλλοτε δεν είχα αισθανθεί τόσο ήρεμος. Ηταν υπέροχα ! ».
Ενας άλλος : « Είχα ένα υπέροχο, ένα θαυμάσιο αίσθημα μοναξιάς και γαλήνης. Ηταν πολύ όμορφα, κι η ψυχή μου ήταν γεμάτη ηρεμία ».
Όπως ελέχθη, συχνά άτομα στη διάρκεια της περιπέτειάς τους, έχουν την αίσθηση πως διασχίζουν με μεγάλη ταχύτητα ένα σκοτεινό τούννελ ή κάτι τέτοιο. Ενας μάλιστα παρομοίασε το τούννελ « σαν εκείνα τα τούννελ του τρόμου στα λούνα παρκ, όπου περνάει κανείς με τραινάκια ».
Ενας άλλος διηγείται : « Ενοιωσα ξαφνικά πως βρισκόμουν σε μιά κατασκότεινη, βαθειά κοιλάδα. Μου φάνηκε πως υπήρχε ένα μονοπάτι, κάτι σαν δρόμος που περνούσε μέσα απ΄την κοιλάδα, και πως κατέβαινα αυτό το μονοπάτι ».
Υπάρχουν αρκετές αναφορές για το πώς βλέπουν το σώμα τους από απόσταση τριών ή τεσσάρων μέτρων, σαν να βλέπουν κινηματογράφο. « ...για μιά στιγμή, μου φάνηκε πως ταξίδευα μέσα στο σκοτάδι, μέσα στο κενό. Αμέσως μετά, βρέθηκα να πετάω ενάμισυ μέτρο πάνω απ΄το έδαφος, σε πολύ μικρή απόσταση από το αυτοκίνητό μου....Είδα κόσμο να μαζεύεται και να βγάζει έξω το φίλο μου, φανερά ταραγμένο απ΄το δυστύχημα. Εβλεπα το σώμα μου ανάμεσα στα συντρίμμια του αυτοκινήτου, και κάμποσους άντρες να προσπαθούν να το απελευθερώσουν. Τα πόδια μου ήσαν σπασμένα, και ο δρόμος πλημμυρισμένος στο αίμα ».
Υπάρχουν πολλές περιγραφές που δεν θα τις αναφέρω, είναι ολόκληρο βιβλίο, όποιος θέλει να διαβάσει απίστευτα πράγματα, μπορεί να βρεί το βιβλίο στα βιβλιοπωλεία. Πολλές αναφορές γίνονται σχετικές με το υπερφυσικό « φως » που το περιγράφουν συνήθως σαν λευκό, και όλοι ανεξαιρέτως το θεωρούν σαν μιά « προσωπικότητα ». Η αγάπη και η θαλπωρή που πηγάζει απ΄αυτό το « ον » γι αυτούς που πεθαίνουν, δεν είναι δυνατόν να περιγραφεί, τα άτομα που έχουν αυτή την εμπειρία, μαγνητίζονται κυριολεκτικά από το φωτεινό αυτό πρόσωπο, που αμέσως αρχίζει να επικοινωνεί - χωρις λόγια - με τα πρόσωπα που έχουν πεθάνει, με μιά μεταβίβαση σκέψης που δεν γίνεται στη μητρική τους γλώσσα.
Υπάρχει εκτεταμμένη αναφορά στο φλας - μπακ, ένα είδος « βίντεοταινίας », στην οποία φαίνονται τα σπουδαιότερα περιστατικά της ζωής που πέρασε ο άνθρωπος που έχει πεθάνει. Σ΄όλη τη διάρκεια της προβολής, δεν έβλεπαν το « φωτεινό όν », αλλά το ένοιωθαν κοντά τους, και ήξεραν ότι γνώριζε όλα όσα είχαν κάνει όταν ήσαν εν ζωή.
Στην οριακή γραμμή, μερικοί βλέπουν απέναντι - όπου δεν έχουν περάσει - άτομα της οικογένειάς τους, σαν να τους περιμένουν. Είναι σαν κάποιοι να προσπαθούν να πλησιάσουν έναν φράχτη που τους χωρίζει.
Ανέφερα ελάχιστα πράγματα από τα αναφερόμενα από τα άτομα που είχαν εμπειρίες θανάτου, και που καλύπτουν περίπου εκατό σελίδες. Παρακάτω θα γίνει μιά προσπάθεια να εξηγηθούν από άλλους χώρους αυτά τα γεγονότα με εξαιρετικά μεγάλη συντομία.
Και πρώτα η φαρμακολογική ερμηνεία. Στα άτομα που γίνεται προσπάθεια να επαναφερθούν στη ζωή, δίνονται κάποια φάρμακα. Αυτά ίσως προκαλούν παραισθήσεις. Ωστόσο, και ατομα που δεν πήραν καθόλου φάρμακα, είχαν τις ιδιες εμπειρίες. Υπάρχει μεγάλη δυσκολία να γίνει δεκτή μιά τέτοια εξήγηση.
Η φυσιολογική ερμηνεία λέει ότι ο εγκέφαλος που πρόκειται να πάψει να λειτουργεί, κάνει μιά τελευταία, αγωνιώδη προσπάθεια να λειτουργήσει, κι αυτό προκαλεί αυτές τις « παραισθήσεις ».Υπάρχουν και εδώ αξεπέραστα εμπόδια να εξηγηθούν τα γεγονότα μ΄αυτόν τον τρόπο, ο συγγραφέας αναφέρεται λεπτομερώς σ΄αυτά, αλλά δεν υπάρχει χώρος να αναπτυχθούν εδώ.
Υπάρχει και μιά νευρολογική ερμηνεία, που σε κάποια σημεία μοιάζει κάπως με λίγες από αυτές τις διηγήσεις, αλλά σε γενικό πλαίσιο δεν στέκεται. Υπάρχουν ακόμα και « ψυχολογικές » ερμηνείες στις οποίες αναφέρεται λεπτομερώς ο Μούντυ - που είχε και πτυχίο ψυχολογίας - αλλά καλύτερα να τα διαβάσει κανείς από το βιβλίο, θα ήταν αδύνατο να χωρέσουν περίπου εκατόν εβδομήντα σελίδες σε τόσο λίγο χώρο.
Μετά τη δημοσίευση της εργασίας του δρ Μούντυ, δημοσιεύτηκαν χιλιάδες άλλες εργασίες μεμονωμένων περιπτώσεων, από ενός μέχρι αρκετών περιστατικών. Μέχρι το 1978 είχαν δημοσιευτεί περίπου 4.700 εργασίες, απ΄ εκεί και ύστερα δεν έχω πληροφορίες. Εχω δεί και δυό ντοκυμανταίρ με αφηγητές άτομα που είχαν εμπειρίες θανάτου. Αλλά είχα και μιά προσωπική εμπειρία. Ενας φίλος μου έπαθε ανακοπή μέσα στο νοσοκομείο της πόλης μας εξ αιτίας βαρειού εμφράγματος. Η αφήγηση του δεν ήταν όμοια με τις αναφερθείσες, ίσως δίοτι δεν μπορούσε να θυμηθεί όλα όσα είδε και αισθάνθηκε - αλλά τα αισθήματα που μου περιέγραψε ήσαν τα ίδια, το ίδιο και οι δυνατότητες που ένοιωσε ότι είχε, να περνά μεσα από τοίχους, να βλέπει το σώμα του και άλλα παρόμοια. Μάλιστα, και ένα άλλο μέλος της οικογένειάς του, μιά αδελφή του αν δεν κάνω λάθος, είχε κι αυτή ένα παρόμοιο επεισόδιο. Τέλος, μου ανέφερε -όπως και όλοι όσοι αναφέρθηκαν στο βιβλίο του Μούντυ - οτι δεν φοβόταν πιά καθόλου το θάνατο, που δεν είναι όπως τον φανταζόμαστε.
Το θέμα του θανάτου είναι το πρώτο και πρωταρχικό γιά κάθε άνθρωπο. Νομίζω ότι όλοι θα ήθελαν να έχουν μιά όσο γίνεται πιό αμερόληπτη ενημέρωση πάνω στο θέμα. Οσοι λοιπόν ενδιαφέρονται, δεν έχουν παρά να ανατρέξουν στη σχετική βιβλιογραφία. Είναι πολύ πιθανό ότι θα βρούν και άλλες επιστημονικές εργασίες που στο διαστημα των εικοσιδύο χρόνων που πέρασαν από την έκδοση του βιβλίου αυτού, θα έχουν δημοσιευτεί, όχι μόνο σε άλλες γλώσσες, αλλά και στα Ελληνικά.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου