Δευτέρα 5 Σεπτεμβρίου 2011

Φ Ρ Ο Ϋ Δ Ι Κ Ε Σ Ι Σ Τ Ο Ρ Ι Ε Σ

Η ιστορία αναφέρεται κι από τον Ησίοδο, κι από τον Ομηρο. Πρέπει να είναι αληθινή, στο βαθμό τουλάχιστον που δεν θα υπολογιστούν οι μυθολογικές προσθήκες που έβαζαν οι αρχαίοι συγγραφείς στις αληθινές ιστορίες που περιέγραφαν. Όπως στην περίπτωση της Αργοναυτικής εκστρατείας λόγου χάριν, που έγινε όπως φαίνεται στ΄αλήθεια, όχι όμως με τις πολυάριθμες μυθολογικές προσθήκες που στο διάβα των αιώνων πρόσθεταν οι ευφάνταστοι συγγραφείς της αρχαιότητας. Πολλές τέτοιες ιστορίες τις θεωρούσαμε σαν αληθινά μυθεύματα, αλλά πάντοτε κάτι υπάρχει πίσω από τον Ηρακλή, το Θησέα και τους άλλους που διαβάζαμε σαν παραμύθια στα παλιά χρόνια. Σήμερα αναγνωρίζεται από τους ειδικούς, ότι πίσω από την κάθε « μυθολογία », κρύβεται μιά αληθινή ιστορία, παραλλαγμένη βέβαια και με μεγάλο πλήθος από πολλές προσθήκες που μπήκαν μετεγενέσετερα.
Και ποιά είναι η ιστορία που μας λένε ο Ησίοδος κι ο Ομηρος ; Είναι το ιστορικό που ενέπνευσε το Σοφοκλή να γράψει το Θηβαϊκό κύκλο, με τον Οιδίποδα, την Αντιγόνη, την Ισμήνη και τους λοιπούς ήρωές της. Τους « Επτά επί Θήβας », τον Ετεοκλή, τον Πολυνείκη, τον Κρέοντα και τα μετέπειτα του Οιδίποδα στον Κολωνό.
Την ξέρουμε την ιστορία αυτή, μας την είπαν στο γυμνάσιο, την ακούσαμε κι από άλλες πηγές. Την άκουσε κι ο Σίγκμουντ Φρόϋντ, ο Γερμανοεβραίος πατέρας της ψυχολογίας του δέκατου ένατου αιώνα. Που μας έδωσε το πασίγνωστο « Οιδιπόδειο σύμπλεγμα », κι αν δεν κάνω λάθος, και το επίσης γνωστό « Σύμπλεγμα της Ηλέκτρας ». Που δεν ήξερε για τον Οινόμαο και τη θυγατέρα του την Ιπποδάμεια, για να μας δώσει και το « Σύμπλεγμα του Οινόμαου ». Του βασιλιά μιάς μικρής περιοχής της Πελοποννήσου, που αγαπούσε πολύ και με πάθος - ίσως και κρυφά ερωτικό - τη θυγατέρα του την Ιπποδάμεια, και σκότωνε όσους τη ζητούσαν σε γάμο. Μέχρι που συνωμότησαν η Ιπποδάμεια με τον Πέλοπα και έστειλαν στον αγύριστο τον Οινόμαο, στην ιπποδρομία που πάντα αυτός σχεδίαζε για να εξοντώνει με δόλο τους ζητούντες την χείρα της Ιπποδάμειας, δεκατρεις νεαρούς τον αριθμό.
Θα αφήσουμε όμως προς το παρόν το σύμπλεγμα της Ηλέκτρας, και θα ασχοληθούμε με το Οιδιπόδειο σύμπλεγμα και το σύμπλεγμα του Οινόμαου, αυτά μας ενδιαφέρουν για την ώρα. Με το πρώτο, το σύμπλεγμα του Οιδίποδα, ο Φρόϋντ δήλωνε τα εξής πρωτοποριακά για την εποχή του : Ότι το μικρό αγόρι μιάς γυναίκας, έχει σαν πρώτη και « Πλατωνική » ερωμένη του, την ίδια την μητέρα του. Και με άλλη μορφή, αυτό συνεχίζεται σ΄όλη του τη ζωή, η μητέρα του είναι πάντοτε - με λίγες εξαιρέσεις - το πρόσωπο που ιδιαίτερα αγαπά. Και ταυτόχρονα, βλέπει τον πατέρα του σαν ένα είδος « αντεραστή », όπως δηλώνει ο Γερμανοβραίος ψυχολόγος. Αμάν, να μην πονέσει το δάχτυλάκι της μαμάς, το παιδί που έχει γίνει άντρας, προχωρημένης μάλιστα ηλικίας, τρέμει για το τί μπορεί να συμβεί στην μητέρα του, ακόμα και το πιό ασήμαντο.
Από την άλλη μεριά, η μητέρα του αγοριού - που μπορεί να έχει γίνει ένας μαντράχαλος πιά - έχει περί πολλού τον κανακάρη της, αυτός μονάχα υπάρχει γι αυτήν και κανένας άλλος. Θυμόμαστε τί έλεγαν οι γυναίκες που παντρευόντουσαν έναν άντρα στα παλιά χρόνια, και είχαν πάνω από το κεφάλι τους την συνοικούσα μ΄αυτές πεθερά τους. Εβλεπαν ότι ήσαν ανταγωνίστριες που « έκλεψαν » το γιό της μαμάς, που όλο και παρενέβαινε για να υπερασπιστεί σε πρώτη ευκαιρία το γιό της απέναντι στη γυναίκα που της τον έκλεψε. Εδώ πρόκειται για το δεύτερο σκέλος του Οιδιπόδειου συμπλέγματος, τη μητέρα, ένα είδος σύγχρονης Ιοκάστης. Οχι βέβαια ακριβώς σαν την Ιοκάστη, που δεν ήξερε ότι ο άνθρωπος που είχε παντρευτεί ήταν ο γιός της, όχι μ΄αυτή την έννοια, απλά με μιά μητρική στοργή που εκδηλώνεται με έντονο τρόπο προς το γιό της. Οχι όμως και προς την κόρη της.
Αυτή τη στοργή, την αγάπη, την νοιώθει ο πατέρας προς το κορίτσι ή τα κορίτσια του. Είναι ένα είδος Οινόμαου, με την καλή έννοια του όρου. Και από την άλλη μεριά, τα κορίτσια, έχουν τη γνωστή σε όλους ιδιαίτερη αδυναμία προς τον πατέρα τους, κι αυτό είναι το συμπλεγμα της Ηλέκτρας. Της κόρης του Αγαμέμνονα, που μαζύ με τον αδελφό της τον Ορέστη και το φίλο του τον Πηλάδη, αποφασίζουν να σκοτώσουν τον εραστή της μητέρας τους και την ίδια τη μητέρα τους την Κλυταιμνήστρα. Που δεν θέλει να τη δεί ούτε ζωγραφιστή η Ηλέκτρα, γιατί πρόδωσε και σκότωσε τον πατέρα της τον Αγαμέμνονα.
Αυτά όλα όταν είναι σε « φυσιολογική » μορφή και σε ισορροπημένα άτομα. Υπάρχει όμως και μιά πολύ άσχημη εκτροπή, μιά βαρύτατη διαστροφή έξω από αυτές τις φυσιολογικές προτιμήσεις. Ιστορίες αυτής της διαστροφής που μας κάνουν να ανατριχιάζουμε, τις ακούμε από τα δελτία των ειδήσεων σχεδόν καθημερινά. Παρακάτω θα γίνει μιά αναφορά σε κάποια τέτοια περιστατικά, που άλλα είναι σπάνια, άλλα όμως είναι συχνά. Και που αποτελούν - όπως είπαμε - μιά βαρειά διαστροφή των συμπλεγμάτων που αναφέρθηκαν.
Ηταν μιά ιστορία που συνέβη σε μιά μεγάλη πόλη της χώρας πριν από αρκετά χρόνια, δεν αναφέρουμε ονόματα για λόγους ευνόητους. Επρόκειτο για μιά μητέρα, που όπως φαίνε-ται ( δεν μπορω να θυμηθώ όλες τις λεπτομέρειες του περιστατικού ), που μάλλον δεν είχε σύζυγο, είχε μείνει χήρα ή ήταν διαζευγμένη. Είχε ένα γιό, με τον οποίο όπως αποκαλύφθηκε με κάποιον τρόπο που δεν θυμάμαι, είχε ερωτικές σχέσεις μαζύ του. Όταν ρωτήθηκε γιατί έπαιρνε τον νεαρό - κάπου δεκαοχτώ ή είκοσι χρόνων - στο κρεββάτι της, απάντησε ότι δεν ήθελε να πέσει στις αγκαλιές κάποιων « κακών » γυναικών - δεν ξέρω ή δεν θυμάμαι τί ακριβώς εννοούσε μ΄αυτή τη διατύπωση -και πάθει κάτι κακό. Σε μιά εποχή μάλιστα, που ο γνωστός ιός δεν είχε ακόμα κάνει την εμφάνισή του. Ηταν μιά φριχτή περίπτωση αιμομιξίας, όμοια της οποίας δεν έχω ακούσει ποτέ να έχει υπάρξει. Δεν είχε βέβαια καμμιά σχέση με την ιστορία της Ιοκάστης και του Οιδίποδα, που αγνοούσαν ότι ήσαν μάνα και γιός.
Μιά άλλη ιστορία που έχει επιφανειακά μιά ομοιότητα με την προηγούμενη, έλαβε χώρα στις Πολιτείες πριν από μερικές μέρες. Επρόκειτο για μιά οικογένεια με μιά μητέρα ( κι εδώ φαίνεται χωρίς σύζυγο ), που είχε δυό παιδιά, δυό αγόρια πάνω από την ηλικία της εφηβείας ή κοντά σ΄αυτήν. Τα αγόρια αυτά είχαν ενδιαφέρον για μιά κοπέλλα, και φαίνεται ότι η μητέρα τους έδωσε την προτίμησή της σε ένα από τους γιούς της. Θέλησε να ωθήσει τα πράγματα, ώστε η κοπέλλα να συνδεθεί με τον ένα από τους δυό. Και τότε συνέβη το απίστευτο. Ο « αδικημένος » γιός, όρμησε κάποια στιγμή πάνω στη μητέρα του και τη βίασε κατά σκληρό και απερίγραπτο τρόπο. Μάλιστα, αυτό συνέβη πριν από μερικές μέρες, και το σκεπτικό ήταν ότι ο αδικηθείς γιός, θεώρησε - πράγμα που φαίνεται ότι ήταν βέβαιο - ότι η μητέρα του είχε προκαλέσει την όλη αυτή κατάσταση. Που μπορεί μεν να ήταν αλήθεια, αλλά η αντίδραση του καινούργιου αυτού και συνειδητού Οιδίποδα, μας αφήνει όλους άναυδους. Μάλιστα,
το περιστατικό αυτό μεταδόθηκε στα δελτία ειδήσεων και είναι απόλυτα αληθινό.
Αλλά αυτά είναι πολύ σπάνια περιστατικά, οι σημερινοί Οιδίποδες είναι πάντοτε απλά αφοσιωμένοι στις μητέρες τους, κι αν υποβόσκει στο υποσυνείδητό τους η οκέψη του Σίγκμουντ Φρόϋντ, δεν εξελίσσεται ποτέ σε αληθινή ερωτική έλξη. ¨Ότι κινείται μέσα στα πλαίσια του φυσιολογικού, δεν είναι ποτέ ανώμαλο.
Θα αφήσουμε τώρα τα Οιδιπόδεια συμπλέγματα με τις πολύ σπάνιες παθολογικές εξαιρέσεις τους, και θα πάμε στο άλλο σύμπλεγμα, που ο Γερμανοεβραίος ψυχολόγος δεν φαίνεται να το είχε ανακαλύψει, όπως αναφέρθηκε πιό πάνω. Το σύμπλεγμα του Οινόμαου, όχι βέβαια με την το πνεύμα της παλιάς ιστορίας, αν δεχτούμε ότι ο Οινόμαιος δεν είχε καμμιά αιμομικτική σχέση με την θυγατέρα του την Ιπποδάμεια, ότι έντονη αγάπη υπήρχε αλλά χωρίς αληθινή ερωτική σχέση, έτσι τουλάχιστον θα πρέπει να δεχτούμε την ιστορία αυτή. Που όμως, τη βλέπουμε και την ακούμε σήμερα - και που ήταν προφανώς και από πάντοτε - να υπάρχει σαν αληθινή διαστροφή, και μάλιστα της χειρότερης μορφής. Να μας τα λένε τα δελτία ειδήσεων και να μας έρχεται ανατριχίλα πολύ μεγάλη.
Το φαινόμενο αναφέρεται συνήθως σαν κακοποίηση κοριτσιών από τον πατέρα τους, Μιά κακοποίηση που αρχίζει πολύ νωρίς, από τη μικρή ηλικία των κοριτσιών, από τα δέκα ή και παρακάτω χρόνια της ηλικίας τους. Ο πατέρας - που θα μπορούσε να γραφτεί καλύτερα σαν « π α - τ έ ρ α ς » - αρχίζει την ιστορία αυτή με θωπείες, με χάδια τουτέστιν, στα πρώτα τα προκαταρκτικά στάδια, έτσι τουλάχιστον περιγράφουν την κατάσταση οι κοπέλλες που περνούν αυτή την βαρβαρη εντελώς συμπεριφορά. Από τον άνθρωπο μάλιστα που θα έπρεπε να είναι ο προστάτης τους από τέτοιου είδους καταστάσεις που θα μπορούσαν να υποστούν από τρίτα πρόσωπα. Και αντί για προστάτης, καταντά να είναι βιαστής και εραστής, μάλιστα.
Είναι βέβαια γνωστό, ότι τέτοιου είδους αιμομιξίες, συμβαίνουν στα ζώα, πολύ γρήγορα λησμονιούνται οι « συγγενικές » σχέσεις ανάμεσα σε γονείς και απογόνους σ΄αυτά. Όταν λοιπόν αυτό συμβαίνει και σε κάποιον άνθρωπο, έχουμε κάθε λόγο να ονομάζουμε τον ανθρωπο αυτό κτήνος, στα κτήνη συμβαίνουν αυτά τα πράγματα, και σ΄αυτά είναι απόλυτα φυσικό να συμβαίνουν, αυτή είναι η φύση τους.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου