OYΔΕΝ ΚΑΛΟΝ ΑΜΙΓΕΣ ΚΑΚΟΥ

Αυτή η φράση που την είπε ένας από τους επτά σοφούς προγόνους μας, είναι μόνο η μισή του συνόλου. Εχει και τη συνέχειά της, το « και ουδέν κακόν αμιγές καλού ». Πολύ θα το σκέφτηκε ο σοφός εκείνος που το είπε - και το ποιός ήταν ακριβώς αυτός δεν το ξέρω - και θα είχε να αναφέρει και κάποια παραδείγματα πάνω σ΄αυτή τη διατύπωση, που να στηρίζουν την άποψή του. Εμείς όμως θα αφήσουμε το δεύτερο σκέλος του ρητού αυτού, και θα καταπιαστούμε μονάχα με το πρώτο. Περί αυτού η συζήτηση.
Από πολύ παλιές εποχές, ο άνθρωπος είχε την τάση της αναζήτησης καινούργιων πραγμάτων. Προσπαθούσε να βρεί κάτι που θα τον βοηθούσε στην καθημερινότητά του, που θα ευκόλυνε τη ζωή του. Είχε αυτό που δεν έχουν τα άλλα πλάσματα που βρίσκονται πάνω στη γή, να επινοεί, να εφευρίσκει αυτό που θα τον βοηθούσε να ξεπερνά τις δυσκολίες που αντιμετώπιζε, που πολλές ήσαν πάντοτε.
Καταλαβαίνουμε όμως πολύ καλά, ότι το να κάνεις μιά ανακάλυψη κάποιας σημασίας, δεν είναι υπόθεση λίγου χρόνου, λίγων αιώνων θα λέγαμε για τις πρώτες εποχές. Σίγουρα οι πρώτες επινοήσεις που έκανε ο άνθρωπος, πρέπει να του πήραν ακόμα και αιώνες. Και δεν μιλάμε για κοσμοϊστορικές εφευρέσεις, για μικρές επινοήσεις μιλάμε. Δεν δημιουργήθηκε ο τροχός για παράδειγμα μέσα σε αιώνες, χιλιάδες χρόνια πέρασαν για να τον ανακαλύψουν. Το ίδιο και για τον αργαλειό, που κι αυτός ήταν μιά μεγάλη εφεύρεση, ίσως η πιό μεγάλη από όλες τις κατοπινές, όσο κι αν μας φαίνεται αυτό υπερβολικό.
Είπαμε για τον τροχό. Μέχρι να σκεφτεί κάποιος να κόψει έναν κορμό δέντρου και να συνδέσει τα δυό κομμένα κομμάτια του και να τα βάλει να ρολλάρουν και να σύρουν κάποιο φορτίο, πρέπει να πέρασε πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα, άγνωστο πόσο. Δεν μπόρεσα να βρώ κάτι στη βιβλιογραφία που να διαφωτίζει αυτό το ζήτημα, πάντως δεν θα ήταν καθόλου εύκολο για τον πρωτόγονο ακόμα άνθρωπο, να κάνει αυτή τη σκέψη και να βάλει σε εφαρμογή αυτό που σχεδίασε. Ακόμα πιό δύσκολο θα έπρεπε να ηταν το να σχεδιάσει στο μυαλό του ένα ξύλινο « μηχάνημα », που θα κατάφερνε να δημιουργήσει μηχανικά μιά ύφανση, κάτι που το έκαμνε με τα χέρια της η γυναίκα μέχρι να επινοηθεί ο αργαλειός.
Θα μπορούσαμε άραγε να εφαρμόσουμε το αρχαίο ρητό που αναφέραμε, σ΄αυτές τις δυό πολύ σπουδαίες εφευρέσεις, που πολύ μεγάλο καλό έκαναν στους ανθρώπους ; Δηλαδή να πούμε ότι και σ΄αυτές τις επινοήσεις και στο καλό που έφεραν, υπήρχε και η περίπτωση να δημιουργηθεί και κάτι το κακό, όπως το διατύπωσε ο σοφός που έγραψε το ρητό ; Μάλλον όχι, έτσι θα απαντήσει ο καθένας μας, δεν φαίνεται να υπάρχει καμμιά δυσάρεστη συνέπεια
που θα μπορούσε να προκύψει από τις εφευρέσεις αυτές.
Ας φύγουμε για λίγο από τις εφευρέσεις, κι ας πάμε - προσωρινά βέβαια, θα ξαναγυρίσουμε σ΄αυτές - σε κάτι άλλο που δεν προέρχεται από το μυαλό του ανθρώπου, αλλά από τη φύση. Μαζεύονται σύννεφα στον ουρανό, και κάποτε αρχίζει να ρίχνει βροχή. Αυτή η βροχή, είναι κατά κανόνα πολύ ωφέλιμη από πολλές απόψεις που δεν χρειάζεται να τις αναφέρουμε, όλοι γνωρίζουν την ευεργετική επίδραση της βροχής σε πολλά πράγματα. Ομως, μαζύ με τη βροχή, ακούμε συχνά στις ειδήσεις ότι πλημμύρες μεγάλες έχουν γίνει σε περιοχές, χαλαζοπτώσεις που καταστρέφουν γεωργικές σοδειές σε μεγάλη έκταση. Είναι εδώ μιά εφαρμογή του αρχαίου ρητού, δεν υπάρχει καμμιά αμφιβολία γι αυτό. Πολύ ωφέλιμη η βροχή, αλλά κάποτε - μάλλον συχνά - έχει και τη δυσάρεστη πλευρά της.
Αλλά δεν μένουμε στα καιρικά φαινόμενα, αν και μάλλον θα βρίσκαμε και άλλα που και καλό φέρνουν, αλλά και κάποιες δυσάρεστες συνέπειες κουβαλάνε μαζύ τους. Και θα ξαναγυρίσουμε γρήγορα στα δημιουργήματα του ανθρώπου, από τα οποία όπως είδαμε, δεν υπάρχει τίποτε το δυσάρεστο στα δυό που αναφέρθηκαν, τον τροχό και τον αργαλειό ( Για τον τροχό των σημερινών καιρών, θα πούμε παρακάτω μερικά πολύ δυσάρεστα ).
Φαίνεται ότι από πολύ νωρίς, έβλεπε ο άνθρωπος τη θάλασσα και σκεφτόταν πώς να μπορέσει να κάνει κάτι με το οποίο να μπορεί να επιπλέει πανω σ΄αυτή, ας πούμε για να ψατρεύει. Και το πρώτο πράγμα που κατάφερε μάλλον να κάνει, ήταν να κολλήσει μερικές προχειροκομμένες σανίδες και να τις δέσει με κάποιο τρόπο. Μιά σχεδία πρωτόγονη, από την οποία θα ξεκινούσε αργότερα, πολύ αργότερα, η κατασκευή ενός μικρού πλωτού μέσου, μιάς βάρκας. Που με την πάροδο των αιώνων , έγινε ένα μικρό πλοιάριο και ύστερα ένα αρκετά μεγάλο καραβάκι που του έβαλε και μερικά πανιά. Που όταν φυσούσε άνεμος, φούσκωναν και έσπρωχναν το καραβάκι.
Κι έτσι αναπτύχθηκε η ναυσιπλοϊα. Πλοία που τα χρησιμοποιούσαν απ΄την αρχή τους κι όλας, για να μεταφέρουν εμπορεύματα από ένα μέρος σε άλλο, να τα ξεφορτώνουν και να τα πουλάνε εκεί, να αγοράζουν άλλα εμπορεύματα από τον τόπο εκείνο και να τα πηγαίνουν σε άλλη μέρη. Μιά εύκολη και γρήγορη για τις εποχές εκείνες μετακίνηση, που εξυπηρετούσε διάφορα πράγματα. Πολύ καλή αυτή η εφεύρεση, αλλά και με τα πολύ άσχημά της αρκετά συχνά. Μεγάλη θαλασσοταραχή, δυνατοί άνεμοι, και νάτο το πλοιάριο που βουλιάζει και αντε να γλυτώσουν οι ναύτες και όσοι άλλοι ήσαν επάνω στο σκάφος. Η ιστορία αυτή με τα ναυάγια, συνεχίστηκε και μέχρι τώρα, και να εξαλειφθεί εντελώς είναι μάλλον αδύνατο.
Θα κάνουμε τώρα ένα μεγάλο άλμα για να πλησιάσουμε πιό κοντά στην εποχή μας, δεν μου αρέσει και τόσο η βραδυπορία. Θα παραλείψουμε πολλά πράγματα που είναι πολύ καλά, αλλά και που έχουν και τα στραβά τους. Και θα φτάσουμε στο πετρέλαιο, αυτό που σήμερα κινεί τα πάντα, τροχοφόρα οχήματα, παράγει ηλεκτρική ενέργεια, κινεί τραίνα και κάνει κι άλλες δουλειές. Είναι εξαιρετικά χρήσιμο, καμμιά αμφιβολία γι αυτό. Αλλά το άτιμο, καταστρέφει την ατμόσφαιρα, ουδέν καλόν λοιπόν αμιγές κακού. Και δεν την καταστρέφει μονάχα με τις μηχανές, της αλλάζει τα φώτα και με τα καλοριφέρ που κι αυτά καίνει αυτό το πολύ χρήσιμο κατά τα άλλα καύσιμο.
Από τα ιππήλατα αμάξια του παρελθόντος, περάσαμε και πολύ γρήγορα μάλιστα, στα οχήματα που κινούνται κι αυτά με πετρέλαιο ή παράγωγα του πετρελαίου. Γέμισε ο πλανήτης από τα τροχοφόρα αυτά, μόλις χθες ανακοινώθηκε επίσημα, ότι στην χώρα μας την πολύ φτωχή, κυκλοφορούν τέσσερα εκατομμύρια από αυτά. Εννοείται τα ιδιωτικής χρήσης, τα μεταφορικά δεν τα έβαλαν στο λογαριασμό.
Πολύ ωραίοι είναι αυτοί οι αραμπάδες, σε πηγαίνουν μέσα σε ελάχιστο χρόνο από το ένα μέρος σε ένα άλλο μέρος, κοντινό ή μακρυνό. Μπαίνεις μέσα στον αραμπά αυτό - είπαμε ότι έτσι ονομάζονται στη διπλανή χώρα όλα τα οχήματα, επομένως και τα αυτοκίνητα - πατάς τη μίζα, ελευθερώνεις το χειρόφρενο, ξεκινά ο αραμπάς και προχωρά στην κατεύθυνση που θέλεις να του δώσεις. Πολύ χρήσιμο αυτό το μέσο κίνησης. Αλλά όπως ξέρουμε, έχει κι αυτό τα στραβά του. Που είναι συχνά εξαιρετικά άσχημα, πιό άσχημα δεν γίνονται.
Ένα άλλο μέσο μετακίνησης είναι το τραίνο, ένα μέσο που το αγαπώ απ΄τα μικρά μου χρόνια. Ανετο, γρήγορο τις σημερινές μέρες, σου δίνει ένα ταξείδι ξεκούραστο. Πάρα πολύ καλό, αλλά έχει κι αυτό κάποτε - σπανίως βέβαια - τα άσχημά του. Αν κινείται μοναχά σε μιά γραμμή, βλέπεις να τρακάρει μετωπικά με ένα άλλο τραίνο που έρχεται από αντίθετη κατεύθυνση, κι αυτό γίνεται από λάθος συνεννόηση ανάμεσα στους υπεύθυνους για το σχεδιασμό των δρομολογίων. Βγαίνει και έξω απ΄ τις γραμμές, και πάλι από λάθος υπολογισμούς στις ταχύτητες στα συγκεκριμένα σημεία. Και τί συμβαίνει όταν γίνονται αυτού του είδους οι ανωμαλίες ; Ασχημα πράγματα, που θα μπορούσαν σε μεγάλο βαθμό να τα αποφύγούν, αν οι γραμμές κίνησης ήσαν διπλές, που σπάνια αφήνει τα τραίνα να τρακάρουν μετωπικά.
Φεύγουμε από τους αραμπάδες και τα τραίνα, και πηγαίνουμε σε μιά άλλη καταπληκτική εφεύρεση που έκανε αυτό το πλάσμα, ο άνθρωπος. Το αεροπλάνο. Σε πιό παλιούς καιρούς, για να πάς από την Ευρώπη στην Αμερική, έπρεπε να πάρεις το υπερωκεάνειο, ένα τεράστιο σκάφος που είχε πολλές ανέσεις, αλλά που χρειαζότανε έξι μέρες για να σε πάει στο άγαλμα της Ελευθερίας. Μπαίνεις τώρα στο αεροπλάνο, και σε λίγες ώρες, αντε το πολύ, οχτώ - εννιά, σε κατεβάζει στο αεροδρόμιο Κέννεντυ. Πολύ ωραίο αυτό. Αν εξαιρέσουμε κι αυτουνού τα πολύ άσχημά του, βλάβη σοβαρή σε κάποιο βασικό όργανο του σκάφους, και βουτιά κάνει προς τα κάτω. Και δεν φοράνε οι επιβάτες αλεξίπτωτα, δεν προϊδεάζει ευνοϊκά τον ταξειδιώτη το να του φορεσεις αλεξίπτωτο πριν ξεκινήσει το αεροσκάφος, αρχίζει αμέσως να τον πιάνει ο φόβος.
Δεν είχαν περάσει δέκα χρόνια από τη μέρα που πρωτοπέταξαν οι αδελφοί Ράϊτ με το μικρό τους αεροπλάνο, και ιδού ο ένας απ΄αυτούς, πρότεινε στην αμερικανικη κυβέρνηση να χρησιμοποιήσει την καινούργια εφεύρεση για πολεμικούς σκοπούς, για αναγνωριστικές είπε τότε πτήσεις στη διάρκεια της μάχης. Τί έγινε όμως κατόπιν ; Βόμβες κατά χιλιάδες άρχισαν να ρίχνουν αυτά τα μεταλλικά πουλιά εναντίον κυρίως άμαχων ανθρώπων, και ήλθε κάποτε η στιγμή να εξαφανίσει και πόλεις με τους ανθρώπους τους με τις ατομικές βόμβες που τα φορτώσανε.
Και μιάς και μιλάμε για ατομική ενέργεια, να πούμε ότι πολύ ωραίο πράγμα είναι αυτή. Στήνεις ένα εργοστάσιο, έναν πυρηνικό σταθμό, και σου παράγει σχεδόν τζάμπα ηλεκτρική ενέργεια. Αλλά να θυμηθούμε και το Τσερνόμπιλ και την καταστροφή που έφερε. Και εκτός από αυτό, να θυμόμαστε και τα πυρηνικά κατάλοιπα που αφήνει το ουράνιο, που πρέπει κάπου να τα θάψουν βαθειά στη γή. Και πού να βρουν μέρος κατάλληλο ; Σε κάποια χώρα της υποανάπτυκτης Αφρικής, εκεί που έχουν ανάγκη μεγάλη από δολλάρια.
Ένα σωρό πράγματα βγάζει η γή, που χρησιμεύουν σαν τροφή στους ανθρώπους και τα άλλα ζώα. ( Ζώο είναι και ο άνθρωπος, να μην το ξεχνάμε αυτό ). Πολύ ωφέλιμα είναι αυτά. Είναι και τα μανιτάρια, εξαιρετικό έδεσμα, που όμως μεγάλη προσοχή χρειάζεται στο θέμα της επιλογής τους. Μερικά από αυτά είναι πολύ άτιμα, βαρειά είναι η δηλητηρίαση που προκαλούν. Αλλά στη σημερινή εποχή των φυτοφαρμάκων, μεγάλη μεν είναι η αύξηση της γεωργικής παραγωγής, αλλά πίσω έχει η αχλάδα την ουρά. Τελευταίες έρευνες έδειξαν στην Πελοπόννησο, ότι έξι φορές πιό συχνοί είναι οι κακοήθεις όγκοι στους αγρότες που τα μεταχειρίζονται, από τους αστούς της περιοχής αυτής.
Πάμε τώρα στα κρέατα. Κοτόπουλα κατά εκατοντάδες χιλιάδες που τα έβγαζαν τα εκκολαπτήρια, διαπιστώθηκε ότι πλήθος από διοξίνες είχαν μέσα τους. Που προκαλούν πολύ εύκολα κι αυτές κακοήθεις όγκους. Και για πόσα άλλα κρέατα δεν γίνεται λόγος ότι είναι επικίνδυνα αυτούς τους καιρούς ; Καλό το κρέας σαν τροφή, προσοχή όμως στη βαφή. Χώρια η χοληστερίνη που κρύβει μέσα του, και τις συνέπειες της οποίας τις μάθαμε όλοι μας τους τελευταίους καιρούς. Και μαζύ με τα κοτόπουλα, να΄σου και τα αυγά, εξαιρετική τροφή κι αυτά, που όμως σου λένε ότι με προσοχή και σε μικρές ποσότητες πρέπει να τα καταναλώνεις, κι αυτά σου πάνε στα ύψη τη χοληστερίνη σου. Κι άντε να ξεμπερδέυεις με το πρόβλημα αυτό ύστερα.
Πολύ ωραίο πράγμα το τσιγάρο, περνάς ευχάριστα τον καιρό σου με τις ηδονικές ρουφηξιές που κάνεις. Σου φέρνει και μιά χαλάρωση που την χρειάζεσαι οπωσδήποτε τους σημερινόυς καιρούς με το πολύ άγχος που μας δέρνει. Αλλά το άτιμο, σέρνει ένα σωρό ιστορίες ξοπίσω του. Το να τις απαριθμήσουμε δεν φαίνεται να έχει και τόση σημασία, όλοι τις έχουμε μάθει αυτές απ΄έξω κι ανακατωτά.
« Οίνος εφραίνει καρδίαν ανθρώπου », γνωστό κι αυτό. Κι όταν πίνεις κάτι παραπάνω από δυό - τρία ποτήρια, γίνεσαι ο ευτυχέστερος άνθρωπος του κόσμου. Τώρα, αν σου προκαλεί αυτός και πολύ περισσότερο τα άλλα ισχυρότερα ποτά αισθήμετα ευφορίας, θα πρέπει να θυμάσαι ότι - δυστυχώς - κάτι ζημιές μεγάλες στο σηκώτι σου φέρνουν. Που εφ΄όσον συνεχίζεις να τα κοπανάς, σε πηγαίνουν σε κίρρωση του ήπατος, κακό πράγμα πολύ που σε στέλνει σε λίγο διάστημα στον αγύριστο.
Πηγαίνεις στο φαρμακείο να πάρεις με συνταγή γιατρού - ή και χωρίς αυτήν, γίνεται στη χώρα μας κατά κανόνα κι αυτό - να πάρεις λέω φάρμακα για κάποια ανάγκη σου. Για κάνε έναν κόπο να ανοιξεις το κουτί και να πάρεις από μέσα του το χαρτί που γράφει για τις ιδιότητες τις θεραπευτικές του φαρμάκου. Πολύ ωφέλιμο είναι για πολλές περιπτώσεις, θα το διαπιστώσεις καθώς το διαβάζεις. Πιό κάτω όμως, θα δείς κι άλλα πράγματα. Σου λέει το χαρτί, ότι το φάρμακο αυτό το πολύ χρήσιμο, έχει ένα κάρρο παρενέργειες. Άλλες εξαιρετικά σπάνιες, άλλες σχετικές συχνές, άλλες πολύ συχνές.
Ουδέν καλόν αμιγές κακού. Φαίνεται ότι δεν μπορούμε να έχουμε και την πίττα σωστή και το σκύλο χορτάτο. Κι αυτό δεν περιορίζεται σ΄αυτά που αναφέρθηκαν, ισχύει και για ένα πλήθος από άλλα πράγματα. Λιγοστά είναι εκείνα στα οποία δεν έχει ισχύ το ρητό του αρχαίου εκείνου προγόνου μας.